عناوین مطالب و قسمتهایی از متن مقاله:
فهرست :
مقدمه
فصل اول :
بزهکاری
تاریخچه بزهکاری
کودکان بزهکار
فصل دوم :
بررسی تاثیر تلویزیون بر بزهکاری کودکان و نوجوانان
تلویزیون
کودکان چگونه از تلویزیون استفاده می کنند ؟
تلویزیون و روابط اجتماعی
تاثیرات تلویزیون
آیا تلویزیون خشونت را یاد می دهد و موجب بزهکاری می شود ؟
فصل سوم :
بررسی تاثیر اخبار تلویزیون بر بزهکاری
اخبار تلویزیون
فصل چهارم :
بررسی تاثیر مطبوعات بر بزهکاری
مطبوعات
نتیجه گیری
منابع و مآخذ
مقدمه
بسیاری از دانش پژوهان ، متفکران و مصلحان اجتماعی عصر حاضر را با نام های متفاوتی چون « عصر تکنیک » ، « عصر ارتباطات » ، « دهکده جهانی » و رهبری از راه دور نامیده اند . البته رهبری از راه دور نه تنها در مورد ماهواره ها و فضاپیماها صادق است ، بلکه هدایت از مسافت دور به وسیله رسانه های گروهی در مورد انسان نیز صدق می کند .
تا قرن بیستم ، رهبری و ارشاد انسان رویارو و براساس ارتباط بود ، در صورتی که در عصر حاضر ارتباطات یک طرفه و از راه دور صورت می گیرد . به طوری که بین شنونده و گوینده ، یا بهتر بگوییم بین موثر و متاثر به طور نسبی فاصله زیادی وجود دارد . ...
در این تحقیق تاثیرات رسانه های تصویری چون تلویزیون ، سینما ، ویدئو ، ماهواره و مطبوعات در بزهکاری کودکان و نوجوانان مورد بررسی قرار می گیرد .
...
تلویزیون و روابط اجتماعی
وقتی کودکی با خانواده یا همسالان خود روابط رضایت بخشی ندارد ، تمایل پیدا می کند که به تلویزیون رو کند و آنجا می تواند برای مدتی عرصه مسائل زندگی و احتمالا" تنش خود را کاهش دهد . اما وقتی ما برخی دیگر از متغیرها را وارد قضیه کنیم ، این رابطه دیگر یک رابطه ساده نیست . اگر به کودکان دارای هوش و پایگاه اجتماعی پایین توجه کنید ، چنانچه روابط آنان با والدین یا همسالان خود رضایت بخش نباشد چه اتفتقی روی می دهد . در این حالت برخورد بیشتر موجب تماشای بیشتر تلویزیون نمی شود ، اگر امری هم روی دهد ، کاهش در تماشاست .
کیفیت روابط کودک با خانواده و گروه همسالان خود بدین ترتیب به تعیین میزان تماشای تلویزیون کمک می کند . اما این کمک بسیار فراتر هم می رود ، در حالی که به دلیل ناکامی در روابط خانوادگی یا روابط با دوستان از پرخاشگری آکنده است ، احتمالا" در جستجوی محتوای خشونت آمیز تلویزیون است و آن را به یاد می آورد . اگر روابط اجتماعی وی رضایت بخش نباشد احتمال دارد براساس خیال پردازی های حاصل از تلویزیون به خیال پردازی رو کند . اگر وی برای پاسخ به نیازهای اجتماعی خویش در جستجوی خشونت بر آید ، احتمالا" آن خشونت را هنگامی که در زندگی واقعی نیاز به پرخاشگر بودن را حس کند ، به یاد می آورد و آن را زنده می کند .
تاثیرات تلویزیون
تلویزیون نشان داده است که در برانگیختن سلیقه ها بهتر از برانگیختن فعالیت های فکری یا خلاق عمل می کند . علایم کمی در دست است که نشان دهد تلویزیون باعث تعالی ذوقی افراد می شود و نگرانی هایی ابراز شده است مبنی بر اینکه تلویزیون تجاری در حال منجمد کردن در یک سطح ذوقی مبتنی بر استانداردهای رایج خود است .
تعریف بزهکاری:
بزهکاری نوجوانان:
طبقه بندی بزهکاری:
ملاک بزهکار بودن نوجوانان:
بررسی نظریه های انحراف اجتماعی از دیدگاه های مختلف:
نظریه برچسب زنی:
سایرنظریه های مرتبط با بزهکاری:
بزهکاری از نظریه فروید:
نظریه از خود بیگانگی اجتماعی (رابرت بلانر)
نظریه معاشرت های توجیهی، انتقال فرهنگ، کرسی- ادوین ساترلند
نظریه قانون حرارتی بزهکاری – آدولف کتله (آ . ام) گری – لاکاسانی
عوامل بزهکاری:
خانواده :
عوامل اجتماعی:
عوامل اقتصادی:
نقش رسانه ها:
نقش همسالان:
شیوه های اصلاح و تغییر رفتار بزهکاران:
مشاوره خانوادگی:
مشاوره گروهی:
کار درمانی:
تأمین نیازهای مادی و معنوی نوجوانان:
بازتوانی:
تحقیقات انجام شده در ایران:
========================
تعریف بزهکاری:
در ابتدا لازم می دانم بزهکاری را بیان و به طور کلی به مفهوم بزهکاری بپردازیم تا با بزهکاری بیشتر آشنا شویم.
بزهکاری نوجوانان:
از آنجائیکه بزهکاری و انحرافات نوجوانان از دیر زمان در جامعه بشری مورد توجه اندیشمندان بوده است همزمان با گسترش انقلاب صنعتی و گسترش دامنه نیازمندیها و محرومیت های ناشی از عدم امکان برآورده شدن خواسته ها و نیازهای زندگی موجب گسترش شدید و دامنه دار فساد، بزهکاری، عصیان، تبهکاری، سرگردانی، دزدی و دیگر انحرافات در اطفال و نوجوانان شده است امروزه مشکلاتی جهت پیشگیری از انحرافات جوانان در کشور ما هم مطرح شده است و آمار آن به خوبی در کشور هویدا است.
جهت پیشگیری از انحرافات جوانان و نوجوانان، اندیشمندان و دانشمندان علوم اجتماعی و روانشناسی – روانپزشکی در راستای شناسایی علل و یافتن راه حلی به پژوهش پرداختند و هر کدام به عواملی از قبیل محیط بیرونی که شامل طبیعت – جامعه عوامل اجتماعی و خانوادگی که خود در بردارنده، عوامل اقتصادی، سیاسی و تربیتی هستند اشاره نموده اند (فرجاد ، 1363 ، صفحه 69).
مقاله نقش والدین در بزهکاری نوجوانان
بخشهایی از متن:
پیش گفتار
مطالعه انحرافات و کجروی های اجتماعی و به اصطلاح، آسیب شناسی اجتماعی (Social Pathology) عبارت است از مطالعه و شناخت ریشه بی نظمی های اجتماعی. در واقع، آسیب شناسی اجتماعی مطالعه و ریشه یابی بی نظمی ها، ناهنجاری ها و آسیب هایی نظیر بیکاری، اعتیاد، فقر، خودکشی، طلاق و...، همراه با علل و شیوه های پیش گیری و درمان آن ها و نیز مطالعه شرایط بیمارگونه و نابسامانی اجتماعی است. به عبارت دیگر، مطالعه خاستگاه اختلال ها، بی نظمی ها و نابسامانی های اجتماعی، آسیب شناسی اجتماعی است; زیرا اگر در جامعه ای هنجارها مراعات نشود، کجروی پدید می آید و رفتارها آسیب می بیند. یعنی، آسیب زمانی پدید می آید که از هنجارهای مقبول اجتماعی تخلفی صورت پذیرد. عدم پای بندی به هنجارهای اجتماعی موجب پیدایش آسیب اجتماعی است.
از سوی دیگر، اگر رفتاری با انتظارات مشترک اعضای جامعه و یا یک گروه یا سازمان اجتماعی سازگار نباشد و بیشتر افراد آن را ناپسند و یا نادرست قلمداد کنند، کجروی اجتماعی تلقّی می شود. سازمان یا هر جامعه ای از اعضای خود انتظار دارد که از ارزش ها و هنجارهای خود تبعیت کنند. اما طبیعی است که همواره افرادی در جامعه یافت می شوند که از پاره ای از این هنجارها و ارزش ها تبعیت نمی کنند. افرادی که همساز و هماهنگ با ارزش ها و هنجارهای جامعه و یا سازمانی باشند، «همنوا» و یا «سازگار» و اشخاصی که برخلاف هنجارهای اجتماعی رفتار کنند و بدان ها پای بند نباشند، افرادی «ناهمنوا» و «ناسازگار» می باشند. در واقع، کسانی که رفتار انحرافی و نابهنجاری آنان دائمی باشد و زودگذر و گذرا نباشد، کجرو یا منحرف نامیده می شوند. این گونه رفتارها را انحراف اجتماعی یا (Social Devianced) و یا کجروی اجتماعی گویند.
...
عوامل پیدایش آسیب های اجتماعی
حال سؤال این است که آسیب ها و انحرافات اجتماعی چگونه پدید می آیند و عوامل پیدایش آسیب ها و انحرافات اجتماعی کدامند؟ بررسی و ریشه یابی انحرافات اجتماعی از اهمیّت زیادی برخوردار است. انحرافات و مسائل اجتماعی امنیت اجتماعی را سلب و مانعی برای رشد و توسعه جامعه محسوب می شود. به طور کلی، هر رفتاری که از آدمی سر می زند، متأثر از مجموعه ای از عوامل است که به طور معمول در طول زندگی سر راه وی قرار دارد و وی را به انجام عملی خاص وادار می کند.
در پیدایش انحرافات اجتماعی و رفتارهای نابهنجار و آسیب زا عوامل متعددی به عنوان عوامل پیدایش و زمینه ساز می تواند مؤثر باشد:
عوامل فردی: جنس، سن، وضعیت ظاهری و قیافه، ضعف و قدرت، بیماری، عامل ژنتیک و....
عوامل روانی: حساسیت، نفرت، ترس و وحشت، اضطراب، کم هوشی، خیال پردازی، قدرت طلبی، کم رویی، پرخاشگری، حسادت، بیماری های روانی و...
عوامل محیطی: اوضاع و شرایط اقلیمی، شهر و روستا، کوچه و خیابان، گرما و سرما و....
عوامل اجتماعی: خانواده، طلاق، فقر، فرهنگ، اقتصاد، بی کاری، شغل، رسانه ها، مهاجرت، جمعیت و... .
در میان این عوامل ،خانواده از نقشی تأیین کننده برخوردار است.
پژوهش بررسی بزهکاری در نوجوانان در 195 صفحه ورد قابل ویرایش
بزهکاری و علل و انگیزه های آن ، از جمله مشکلات اجتماعی است که از دیرباز چشم تیزبین و ذهن روشن محققین و دانشمندان از آن به دور نبوده است . مطالعة پژوهشهای متخصصان علوم انسانی در طی دو سه قرن گذشته نشان می دهد که عده زیادی از آنان همواره وقت خود را مصروف این مهم کرده اند ،تا شاید کشف علل بزهکاری و از میان برداشت عوامل موثردر پیدایش آن راه گشایی در جهت رفع این آفت اجتماعی باشند. افزایش میزان تبهکاری و بزهکاری از نیم قرن پیش یعنی از اواخر قرن نوزدهم وپس از دو جنگ بین الملل اول و دوم ،که منجر به متلاشی شدن خانواده ها وسرگردانی کودکان گردید، مورد بحث محافل بین الملل قرار گرفت. در سال 1984 در اعلامیه حقوق بشر و اعلامیه های سایر سازمانهای بین المللی لزوم توجه به حقوق اساسی و ارزشهای بشری و حفظ حقوق اساسی و ارزشهای بشری وحفظ حقوق حقه کودکان منظور گردید و به رسمیت شناخته شد.
بزهکاری نوجوانان یکی از انواع ناسازگاری زیستی روانی اجتماعی است و چنانکه لاوری میگوید،
سلوک رفتاری که خود شخص را ارضاء نماید ولی مورد پسند جامعه نباشد سلوک دشوار یا بزهکاری و حتی در برخی موارد جنایت نامیده می شود . صرف نظر از قوانین تدوین شده برای این پدیده، بزهکار دیگر به عنوان یک فرد ضد اجتماعی که برای مصالح اجتماع باید مجازات شود شناخته نمی شود، بلکه جوانی است مبتلا به اختلال در رشد شخصیت که بزه وی نیز با توجه به الگوی شخصیتی و تاثیرات خانواده و رفتار و موازین آنها و شرایتی که جرم اتفاق افتاده است ارزشیابی می شود. بطور کلی، عقاید گوناگونی در مورد افزایش بزهکاری ذکر شده است.
کانگر (1983) ازدیاد جرم و جنایت و تشکیل باندهای بزهکاری را توسط نوجوانان از اختصاصات جوامع کنونی دانسته و معتقد است که تحرک جامعه امروزی از قبیل صنعتی شدن کشورها، ازدیاد مهاجرت، نفوذ فرهنگهای مختلف در یکدیگر ،ازدیاد مشکلات اجتماعی، اختلاف طبقاتی و فقر، فقدان اعتقادات مذهبی و اخلاقیات، منازعات خانوادگی، وغیره انگیزهای برونی و درونی نوجوانان را در ارتکاب بزه تشکیل می دهد.
تحقیقات و آمارها روشنگر رو به گسترش نهادن بزهکاری نوجوانان در اکثر جوامع می باشد. طبق گزارش موسسه تحقیق جرم و جنایت آمریکا(1987)، 90 درصد از نوجوانان آمریکایی حداقل یکبار مرتکب بزهکاری شده اند. همچنین آمار منتشره در سال 1984 در ایالت متحده آمریکا نشان می دهد که 50000 نوجوان به جرم ارتکاب بزهکاری در کانون اصلاح و تربیتی نگهداری می شده اند (پاپالیا و الدز، 1985 ، صفحه 617 ).
گزارش دیگری در همین زمینه نشان می دهد که خشونت و تبهکاری در جامعه آمریکا به طرز روزافزونی رو به گسترش نهاده است. به عنوان مثال در سال 1980 میزان جنایت در حدود 148 درصد و شامل بیشتر از 11 تا 13 درصد کل جمعیت آمریکا بوده است، گزارش دیگری از موسسه تحقیق جرم و جنایت در آمریکا نشانگر این مهم بوده است که بین سالهای 1989ـ1980 میزان جنایت 69% ، تجاوزات جنسی 116 درصد. وبالاخره مشاجرات توام با خشونت 102 درصد نسبت به سالهای قبل افزایش داشته است. این آمار بخصوص در مورد بزهکاری نوجوانان هشدار دهنده بوده، و نشان داده است که بین سالهای 1967ـ1958 در حدود 300 درصد سرقت توسط نوجوانان انجام گرفته است. ضمنا با آمار فوق باید 40% تبهکاری و بزهکاریهای گزارش نشده را نیز اضافه کرد . بطور نسبی بغیر از اتحاد جماهیر شوروی ، سایر کشورهای اروپای غربی آمار مشابهی در این زمینه داشته اند . از کشورهای اروپای شرقی آمار دقیقی در زمینه بزهکاری نوجوانان در دست نیست و به نظر می رسد بزهکاری نوجوانان یا بسیار محدود بوده، و یا با معانی دیگری تعبیر شده است(دی فلوئر و دیگران، 1987 ،صفحه 78).
ج ـ محبت والدین:
یکی از احتیاجات اساسی روانی فرد ، بر خورداری از محبت است ازاین رو محیط خانواده اثر شایان توجهی در
وضع اطفال دارد.کودکی که در سالهای اول زندگی از محبت والدین محروم باشد احساس نا امنی می کند و از زندگی لذت نمی برد وبرعکس کودکی که از محبت سرشار پدر و مادر برخوردار است قدرت سازگاری بیشتری دارد از این رو تعلیم و تربیت و محیط تربیتی اثر سازندهای در آتیه طفل دارد اگر والدین خود را علاقمند به تعلیم و تربیت طفل نشان دهند در خوشبختی او سهیم هستند وگرنه اگر وی رابه حال خود رها سازند طفل به طرف ارتکاب بزه سوق داده خواهد شد البته خوانواده متقی و درستکار و مهربان ، افرادی پرهیزکار و صمیمی تربیت میکنند و خانواده ناپاک افرادی پلید به جامعه تحویل می دهند همچنین محبت بی مورد و یا ناکافی گاهی مانع رشد شخصیت کودک می شود کودکی که مورد محبت بیش از حد پدرومادر است بیشتر وقت خیش را با ایشان بسر می برد و نم تواند با بچه های همسن آمیزش کند در نتیجه رشد اجتماعی او عقب می افتد و موجب می شود که والدین بیش از اندازه در کارهای او دخالت کنند و طرز فکر، قضاوت ، میزانهای اخلاقی و اجتماعی او تابع چیزهایی است که پدر و مادر به او می گویند .
جو عاطفی خانواده :
یکی از عوامل موُثر در دوران اولیه رشد ،روابط خانوادگی سالم می باشدکه درآن باید اولیاء یکدیگر را دوست بدارند و نسبت به هم و فرزندانشان محبت و مهربانی بنمایند .والدین بایستی به کودکانشان بفهمانند که هر کدام از افراد را به اندازهُ دیگری و هر کدام را به خاطر شخصیتش دوست دارند اگر وسایل کافی برای ارضاء احتیاجاتجات وجسمی – روانی کودکشان فراهم باشد در نتیجه تجارب مفید و رضایت بخشی از خانواده دارند که امکان ناسازگاری و انحرافشان کمتر است . چون به عنوان یک مقلد ، کودکان، رفتار بزرگترها و نزدیکان خانواده را الگوی کاملی برای خود قرار می دهند و از او پیروی می نمایند پس باید کودک احساس کند که اشخاص او را دوست دارند و به او احترام می گذارند و خود را متکی به بزرگسالان ببیند در نتیجه باعث می شود که به ارضاء عاطفی واحساس ایمنی که بایستی قبل از مدرسه درخانه تاُمین شود برسند والدین بایستی محیطی پر از گرمی ، مهربانی و صمیمیت ایجاد نمایند چون اولین بنای تربیتی در اخلاق و عادات و رفتار آینده طفل در خانه شکل می گیرد و باید والدین درسلامت روح ، نفس ، تربیت صحیح کودک کوشا باشند . به دلیل اینکه اکثر بزهکاران جوان از خانواده های متلاشی شده می باشند و متلاشی شدن خانواده نیز اکثراً
براثر جدایی یا جنایات دیگری است که رشته ازدواج بریده شده و اطفال درجامعه به حال خود رها می گردند .
مقاله ارتباط اعتیاد و بزهکاری
ویژگی های شخصیتی فرد معتاد موجب می گردد که وی نامزد خوبی برای اعتیاد باشد . چنین افرادی معمولاً پرتوقع ، بهانه جو ، کژخلق ، از نظر عاطفی بی ثبات و نابالغ ، وابسته ، انفعالی و خود شیفته اند . آنان همچنین طبعی بی قرار عصیانگر دارند و دارای احساس خصومت و فاقد رشد اجتماعی اند . به گزارش راجی و همکاران ، احساس اضطراب و گرایش های افسردگی ، حساسیت های عاطفی ، بیزاری ، احساس بی کفایتی و و تنهایی در معتادان دیده می شود که تمایلات روان نژندی و ضد اجتماعی را درآنان مشخص می سازد . فرجاد در کتاب جامعه شناسی انحرافات و مسائل اجتماعی چنین اظهار می دارد : معتاد کسی است که عادت به مصرف دارو دارد و در نتیجه ی مصرف که نیاز جسمی و روانی اوست اخلاق عمومی ، سلامت و رفاه خود ، خانواده و اجتماعش را به خطر می اندازد . اغلب معتادین ناگزیرند زندگی خود را از راه های نادرست چون دزدی ، تجاوز ، آدم کشی ، فحشاء و فروش مواد مخدّر تأمین کنند و این خود به افزایش کج روی و انحرافات اجتماعی در هر جامعه کمک می کند و چون قیمت مواد مخدر بی نهایت گران است ، افراد معتاد ، اغلب ناگزیرند که با انجام فعالیت های غیر قانونی و نامشروع مواد مورد نیاز خود را تأمین کنند .
ارتباط مصرف سیگار با بزهکاری
رابطه ی بین استعمال دخانیات با سایر جرایم ، باید به موضوع نیاز به اثبات استقلال در میان مجرمین اشاره شود . در واقع این افراد سیگار را به عنوان نمادی از ابراز وجود مورد استفاده قرار می دهند . در تحقیقی درباره ی کودکان خیابانی در یکی از شهرستان ها معلوم شد که ٩٠% یک
نمونه ی ٤٣ نفری از این کودکان سیگاری اند . باید توجه داشت که میانگین سن نمونه ٥/١٢ سال بوده و هیچ کدام از آن ها به دلیل اعتیاد زندانی نشده بودند . در بخش دیگری از همین مطالعه در اتباط با سن آغاز مصرف سیگار معلوم
شد که اعضای نمونه قبل از ١٠ سالگی شروع به مصرف سیگار کرده اند و ٥٠ % نمونه بین سنین ١٠ تا ١٢ سالگی به سیگار روی آورده اند . باید توجه داشت که مطابق قانون ، ولگردی و خیابان خوابی جرم محسوب می شود
پایان نامه بررسی تأثیر رسانه¬های دیداری بر بزهکاری و بزه دیدگی کودکان
چکیده
امروزه رسانه¬های دیداری به عنوان یکی از ابزارهای اصلی انتقال و گسترش ارزش¬های فرهنگی و اجتماعی، در رفتار کودکان و تغییر روابط اجتماعی آنان دارای نقش مهمی هستند. رسانه¬ها به تأسیسات و سیستم¬های فنی¬ای اطلاق می¬شوند که ارسال، نقل و انتقال، ارتباط و دریافت اطلاعات را میسر می-سازند و مهم¬ترین ویژگی آنها عظمت نفوذ، گستردگی حوزه ی عمل و ماندگاری طولانی مدت اثرات آنها می¬باشد. رسانه¬ها می توانند با توجه به کارکردها و اوصاف شایان به ذکر خود در تبیین قانون و مقررات، اجتماعی کردن افراد، اطلاع¬رسانی به آنها و پرکردن اوقات فراغتشان نقش بسیار مهمی را ایفاء کنند. عصری که در آن قرار داریم، عصر ارتباطات و عصر سلطه پدیده رسانه بر زندگی انسان¬هاست. بی¬گمان رسانه¬ها موفق گشته¬اند افکار و عقاید انسان¬های بی¬شماری را دستخوش تغییر سازند. تمدن منحط غرب برای ترویج سکولاریسم اقدام به تأسیس هزاران شبکه رادیویی و تلویزیونی کرده است که به صورت شبانه روزی برنامه¬های گوناگونی را با این هدف پخش می¬کنند. متأسفانه دست¬یابی به این شبکه¬ها در کشور ما به سادگی امکان¬پذیر است؛ زیرا امکان تهیه و دریافت وسایل ماهواره¬ای با سهولت و قیمت نازل فراهم آمده است. البته باید توجه داشت که وقتی سخن از ماهواره به میان می¬آید، ابتدا مسائل ضد فرهنگی آن جلب توجه می¬کند، سپس مسائل سیاسی، علمی و ورزشی ایفای نقش می¬کنند. در این تحقیق نقش انواع رسانه¬های دیداری در ایجاد زمینه¬های بزهکاری و بزهدیدگی در کودکان مورد بررسی قرار گرفته است.
کلمات کلیدی: رسانه، رسانه دیداری، کودکان، بزهکاری، بزهدیدگی.
مقدمه
بسیاری از دانش پژوهان، متفکران و مصلحان اجتماعی، عصر حاضر را با نام¬های متفاوتی چون عصرتکنیک، عصر ارتباطات، دهکده جهانی و رهبری از راه دور نامیده¬اند. البته رهبری از راه دور نه تنها در مورد ماهواره¬ها و فضاپیماها صادق است، بلکه هدایت از مسافت دور به وسیله رسانه های دیداری در مورد انسان نیزصدق می¬کند. تا قرن بیستم رهبری و ارشاد انسان رویارو و براساس ارتباط بود، درصورتی که در حال حاضر ارتباطات یکطرفه و از راه دور صورت می¬گیرد به طوری که بین شنونده و گوینده یا بهتر بگوییم بین مؤثر و متأثر به طور نسبی فاصله زیادی وجود دارد. برخی معتقدند رسانه-های دیداری دارای چنان قدرتی هستند که می توانند نسلی تازه را در تاریخ بشر به وجود آورند، نسلی که با نسل¬های پیشین متفاوت است. تحقیقات انجام شده در شهر تهران حاکی از آن است که بیشتر تماشاگران این رسانه¬ها کودکان زیر 15سال و بعد از آن بانوان خانه دار و سپس جوانان بالای 15 سال هستند.
تعاریف واژه‌ها
الف- رسانه
رسانه در لغت مشتق شده از فعل رسیدن به معنی وسیله رساندن آمده است. رسانه بیشتر با قید گروهی می¬آید و رایج میان مردم همان رسانه¬های جمعی یا گروهی است (دهخدا 1377، 1643:2).
انواع آن به صورت رسانه¬های صوتی، تصویری، گروهی و همگانی بیان شده است که همگی منسوب به رسانه است (دهخدا 1377، 1643: 2).
اما در اصطلاح رسانه اساساً وسیله¬ای فنی و فیزیکی برای تبدیل پیام به علایم قابل انتقال در مجرا است. خصوصیات فنی و فیزیکی یک رسانه بواسطه ماهیت مجرا و یا مجاری موجود برای استفاده تعیین می¬گردد (فیکس 1384، 32).
به عبارتی رساتر، رسانه¬ها تأسیسات و سیستم¬های فنی¬ای هستتند که ارسال، نقل و انتقال، ارتباط، دریافت یا کنترل علائم الکترومغناطیسی یا تصویری یا نوشتاری را که اطلاعات نامیده می¬شوند، میسر می¬سازند (اسپیس و وید 1397، 4).
ب- رسانه دیداری
رسانه ای است که هم به حس بینایی و هم شنوایی وابسته است و استفاده از آنها به ابزارهای دیگری وابسته است مثلاً برای استفاده از آن باید از تلویزیون، ویدیو، سینما یا رایانه استفاده کرد. مهم ترین منابع دیداری عبارت¬اند از فیلم¬های سینمایی، فیلم¬های ویدیویی، فیلم¬های بر روی دیسک های نوری و منابع چند رسانه¬ای. همچنین این رسانه¬ها زبان طبیعی را که شامل کلمات اصطلاحات محاوره ای و کلمات دست و صورت و غیره است به کار می¬برند¬. رسانه های دیداری محدود به زمان حال، مکان حاضر و مولد اعمال ارتباطات هستند (فیکس 1384، 32).
ج- کودکان
از نظر عرف دوره کودکی پس از نوزادی شروع و تا رسیدن به سن بلوغ ادامه دارد. حد فاصل میان نوزادی تا بلوغ را عرف، دوره کودکی می¬نامد. همچنین بلوغ با پیدایش یکی از 5 وضعیت برای طفل حاصل می¬شود که عبارت است از روئیدن موی در بعضی قسمت¬های بدن، (درصورت، زیر بغل و اطراف آلت) احتلام در پسران و حیض در دختران، رسیدن به سن 9 سال تمام قمری در دختران و 15 سال تمام قمری در پسران و استعداد با رور شدن دختران خواهد بود. اگر این ویژگی¬ها در کسی مشاهده نشود کودک است والا نوجوان یا جوان خواهد بود.
البته کنوانسیون حقوق کودک نیز کلیه افراد کمتر از 18سال را کودک نامیده است و همچنین لایحه قانون تشکیل دادگاه اطفال و نوجوانان کودک را شامل افراد زیر 18سال می¬داند (امیری 1388، 1).
د- بزهکاری
بزهکاری در لغت به معنای عصیان و گناهکاری آمده است (دهخدا 1377، 94: 2)
البته در فرهنگ سخن بار معنایی این لغت افزایش یافته و به آن کس که، عملی خلاف قانون انجام داده است را بزهکار می-گویند. بزهکاری به معنای ارتکاب عملی غیرقانونی که از نظر دادگاه ثابت و گناهش مسلم است به کار می¬رود. اما بزهکاری از نظر اصطلاحی را نباید مترادف با مجرمیت بدانیم، چرا که جامعه با همه قانون شکنی¬ها، برخورد یکسانی ندارد و برخی از آنها را کمتر از دیگر رفتارها خطرناک می¬پندارد. به همین شکل قوانین جزایی، سوء نیتی را که در رفتارهای مجرمانه بزرگسالان می¬بینند، در کودکان و نوجوانان مشاهده نمی کنند و این رفتارها را ذیل عنوان خاص بزهکاری از نوع جرم های ناشی از غفلت یا قصور در انجام وظیفه بر می شمرند (نجفی ابرندآبادی 1374، 83)
فهرست مطالب
عنوان شماره صفحه
چکیده 1
فصل اول: کلیات تأثیررسانه های دیداری بر بزهکاری و بزهدیدگی کودکان
1-1- مقدمه 3
1-2- بیان مسأله 5
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق 7
1-4- اهداف تحقیق 8
1-5- تعاریف واژه‌ها 9
1-6- کاربردتحقیق 11
1-7- سؤالات تحقیق 11
1-8- فرضیات تحقیق 11
1-9- قلمرو تحقیق 12
1-9-1 قلمرو زمانی 12
1-9-2 قلمرو موضوعی 12
1-10- روش انجام تحقیق 12
1-11- سازماندهی تحقیق 12
فصل دوم: ادبیات و تاریخچه رسانه ها و تاریخچه بزهکاری و بزهدیدگی کودکان
2-1- ادبیات تحقیق 14
2-2- مبانی نظری و تاریخچه تحقیق 17
2-2-1 وسایل ارتباط جمعی 17
2-2-1-1 تعریف لغوی ارتباط 17
2-2-1-2 تعریف اصطلاحی ارتباط 18
2-2-1-3 اصطلاح وسایل ارتباط جمعی چه امور و پدیدههایی را در بر میگیرد 19
2-2-1-4 ایجاد ارتباط جدید در مرحله صنعتی 19
2-2-1-5 خصلت رسانههای ارتباط جمعی 20
2-2-2 کارکردهای رسانه‌ها 21
2-2-2-1 اجتماعی شدن 21
2-2-2-2 اطلاع رسانی به افکار عمومی 22
2-2-2-3 پرکردن اوقات فراغت افراد 23
2-2-2-4 سایر کارکردهای رسانه 24
2-2-3 تأثیرات رسانه ها 24
2-2-3-1 به لحاظ ابزار انتقال پیام 24
2-2-3-2 به لحاظ حوزه تأثیر جغرافیایی 24
2-2-3-3 به لحاظ تأثیر بر مخاطبین 25
2-2-3-4 به لحاظ نوع مالکیت و نحوه اداره آنها 26
2-2-4 مصادیق رسانه ها 26
2-2-4-1 رسانه های نوشتاری 26
2-2-4-1-1 مطبوعات و مجلات 26
2-2-4-1-2 کتب و مقالات 27
2-2-4-2 رسانه های مبتنی بر داده های دیجیتالی 27
2-2-4-3 رسانه های صوتی 27
2-2-4-4 رسانه های دیداری 28
2-2-4-4-1 تلویزیون 28
2-2-4-4-2 سینما 28
2-2-4-4-3 بازیهای رایانهای 29
2-2-4-4-4 ماهواره 29
2-2-5 تاریخچه مسؤلیت کیفری اطفال (بزهکاری اطفال) در ادوار مختلف 30
2-2-5-1 شرایط مسؤلیت کیفری کودکان بزهکار در ایام باستان 30
2-2-5-2 شرایط مسؤلیت کیفری کودکان بزهکار در مذاهب گوناگون 32
2-2-5-3 شرایط مسؤلیت کیفری کودکان بزهکار در مکتب کلاسیک 33
2-2-5-4 شرایط مسؤلیت کیفری کودکان بزهکار در مکتب نئوکلاسیک 35
2-2-5-5 شرایط مسؤلیت کیفری کودکان بزهکار درمکتب تحققی 36
2-2-6 تاریخچه بزهدیدگی به همراه انواع آن 38
2-2-6-1 انواع بزه دیدگان 38
2-2-6-1-1 زنان و دختران بزه دیده 39
2-2-6-1-2 کودکان بزه دیده 39
2-2-6-1-3 ناتوانان بزه دیده 39
2-2-6-1-4 اشخاص حقوقی بزه دیده 40
2-2-6-1-5 بزه دیدگان جرائم رایانهای 40
فصل سوم: رسانه های دیداری و تحریک و تسهیل بزهکاری و بزهدیدگی در کودکان
3-1- رسانه های دیداری و تحریک بزهکاری و بزهدیدگی درکودکان 42
3-1-1 تفسیر لغوی و اصطلاحی تحریک 42
3-1-2 مصادیق تحریکات رسانهای متضمن تحریک بر بزهکاری و بزهدیدگی درکودکان 44
3-1-2-1 اشاعه الگوهای تبلیغاتی انحراف آمیز 44
3-1-2-1-1 تبلیغات تجاری و تأثیر آن برکودکان 45
3-1-2-1-2 تبلیغات مذهبی و تأثیرآن برکودکان 46
3-1-2-2 عدم امکان تطبیق مضامین رسانهای با وضعیت کودکان 46
3-1-2-2-1 ایجاد ترس و اضطراب و تأثیرآن برکودکان 48
3-1-2-2-2 عارضه بلوغ زودرس درکودکان 49
3-1-2-2-3 اختلالات پنداری 51
3-1-2-2-4 انحراف در فرهنگ پذیری کودکان 53
3-1-2-2-5 ایجاد حس بزرگبینی درکودکان و ملاک ارزیابی آن 55
3-1-2-3 قهرمان طلبی و ایجاد حس شهرت طلبی درکودکان 57
3-1-2-4 ایجاد زمینه خشونت رسانهای و تأثیرآن برکودکان 58
3-2- رسانههای دیداری و تسهیل بزهکاری و بزهدیدگی درکودکان 59
3-2-1- عادی نشان دادن بزهکاری و بزهدیدگی کودکان 60
3-2-1-1 نظریه مشارکت هدایت شده و تأثیر آن برکودکان 60
3-2-1-2 همسان سازی انحراف آمیز رسانهای و تأثیر آن برکودکان 60
فصل چهارم: نقش انواع رسانههای دیداری در ایجاد زمینه بزهکاری و بزهدیدگی در کودکان
4-1- نقش انواع رسانه های دیداری در ایجاد زمینه های بزهکاری و بزهدیدگی درکودکان 63
4-1-1 رابطه تلویزیون با کودکان 63
4-1-1-1 کارکردهای تلویزیون و تأثیر آن برکودکان 64
4-1-1-1-1 ایدئولوژی حاکم بر تلویزیون و تأثیرآن برکودکان 64
4-1-1-1-2 قابلیتهای تلویزیون برکودکان 64
4-1-1-1-3 آگهیهای تلویزیونی و تأثیرآن برکودکان 65
4-1-1-2 تلویزیون وتأثیرآن برروابط بین کودکان با خانواده و همسالان 66
4-1-1-3 خشونت در تلویزیون و تأثیرآن بر ایجاد زمینه بزهکاری و بزهدیدگی درکودکان 66
4-1-1-4 راههای مقابله با کارکردهای منفی تلویزیون 69
4-1-2 نقش سینما و تأثیرآن برکودکان 70
4-1-2-1 مقایسه بین سینما و تئاتر 70
4-1-2-2 مقایسه بین سینما و تلویزیون 71
4-1-2-3 تأثیر فیلم سینمایی برکودکان 73
4-1-2-4 نقش سینما و فیلمهای سینمایی بر ایجاد زمینه بزهکاری و بزهدیدگی درکودکان 74
4-1-3 نقش بازیهای رایانهای برکودکان 76
4-1-3-1 چالش طلبی موجود در بازیهای رایانهای و تأثیرآن برکودکان 76
4-1-3-2 مشکلات اجتماعی عمدهی بازیهای رایانهای برکودکان 78
4-1-3-3 تأثیرات خوب و بد بازیهای رایانهای برکودکان 79
4-1-3-4 نقش بازیهای رایانهای در ایجاد زمینه بزهکاری و بزهدیدگی درکودکان 80
4-1-4 تأثیر ماهواره بر خانواده وکودکان 82
4-1-4-1 آسیب شناسی استفاده از ماهواره 83
4-1-4-1-1 به عنوان چشم اندازهای شیطانی 83
4-1-4-1-2 بحران گذار در خانواده ایرانی و تأثیرآن برکودکان 84
4-1-4-2 تأثیر ماهواره بر بزهکاری و بزهدیدگی خانواده وکودکان 86
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1- نتیجه گیری 90
5-2- پیشنهادات 93
منابع و مأخذ 95
فهرست منابع فارسی 95
فهرست منابع انگلیسی 99
چکیده انگلیسی 100
پایان نامه نقش خانواده و مدرسه در پیشگیری از بزهکاری کودکان
دوران کودکی اساسی‌ترین دوران برای شکل‌گیری شخصیت در افراد و رفتن آنها به راه صلاح یا راه تباهی و انحراف است. از این رو تمرکز دولت‌های مختلف بر پیشگیری اجتماعی رشدمدار بوده است. به عبارت دیگر نظام‌های حقوقی مختلف در جهان به این نتیجه رسیده‌اند که ارتکاب جرم، یک اتفاق، حادثه و واقعه که ناگهانی رخ دهد، نیست، بلکه یک مسیر و روند است. در این راستا ،در بررسی بزهکاری، بر چهار منبع کنترل بزهکاری نوجوانان تاکید می شود: وابستگی آنها به پدر و مادر، مدرسه، گروه همسالان و اشتیاق به انجام کارهای عادی و روزمره همگانی، خصوصاً تحصیلات و یافتن شغل ،در یک تقسیم‌بندی دیگر عوامل کنترل بزهکاری را میتوان-نظارت مربوط به قبل از تولد؛ - مقررات مربوط به بعد از تولّد طفل شامل: 1- ایجاد محیطی آرام و سالم در خانواده و - تأمین آموزش و پرورش مناسب دانست.روابط بین والدین و فرزند، از هم پاشیدگی خانواده و فقدان نظم و تعادل در خانواده، سست شدن عقاید مذهبی و اخلاقی در بزهکاری نوجوانان نقش مهمی دارد.محیط خانواده اولین محیطی است که فرد در آن رشد می کند و هنجارها را می آموزد . علی رغم اینکه بسیاری از عوامل در وقوع بزهکاری اطفال و نوجوانان دخیل اند اما در گام نخست این خانواده ها هستند که نقش تعیین کننده ای در سرنوشت اطفال دارند. چنانکه با تربیت درست می توانند کودک را به راه صحیح هدایت کنند و یا شرایط و محیط را برای تحقق بزهکاری توسط اطفال مهیا سازند . همچنین از بعد دیگر با توجه به نقش مدرسه در پیشگیری از بزهکاری می توان گفت ،مدرسه اولین محیط اجتماعی است که کودک و نوجوان ناچار است خود را با نظم و قوانین آن هماهنگ سازد. این نظم و تربیت مسلماً از قوانین و مقررات حاکم در خانواده رسمی تر و اطاعت از آن لازم است. در این مرحله است که کودک و نوجوان ناسازگار، نامتعادل یا عقب مانده ذهنی که استعداد پیروی از نظم یا هماهنگی با محیط را ندارد، با عدم موفقیت مواجه می شود. این عدم موفقیت به نوبه ی خود به علت سرزنش ها، ملامت های والدین و اولیای مدرسه و اطرافیان و شکسته شدن غرور و احترام کودک باعث تشدید حس سرکشی، عدم علاقه به ادامه تحصیل، رها کردن مدرسه، فرار از مدرسه، ولگردی، معاشرت های ناباب و بالاخره ارتکاب جرم می شود.
کلمات کلیدی: خانواده، مدرسه، پیشگیری، بزهکاری کودکان
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده 1
مقدمه. 2
الف- بیان مسئله. 2
ب- پیشینه پژوهش.. 3
د- سوالات تحقیق. 5
ه- فرضیه های تحقیق. 5
و- اهداف تحقیق. 5
ز- روش تحقیق. 5
ح- ساماندهی تحقیق. 5
فصل اول: کلیات تحقیق (مفاهیم، تعاریف) 7
1-1- تعریف مفاهیم 8
1-1-1- خانواده و مدرسه. 8
1-1-1- تعریف خانواده در جامعه شناسی. 8
1-1-1-2- تعریف خانواده در حقوق. 8
1-1-1-3- تعریف مدرسه. 9
1-1-2- تعریف پیشگیری.. 9
1-1-3-تعریف کودک یا طفل. 10
1-1-3-1-تعریف کودک از نظر فقه وحقوق. 10
1-1-3-2- تعریف کودک از دیدگاه کنوانسیون حقوق کودک.. 11
1-1-4- بزهکار و بزهکاری.. 12
1-1-4-1- بزهکاری.. 12
1-1-4-2- بزهکار. 12
1-1-4-3- گروههای بزهکاری.. 13
1-2-مبانی و تقسیم بندی.. 14
1-2-1-کودکان و مفهوم عام مسئولیت.. 14
1-2-1-1-سن مسئولیت کیفری کودکان. 14
1-2-1-2-مفهوم مسئولیت کیفری در اطفال. 14
1-2-1-3-اهلیت جنایی اطفال. 15
1-2-1-4-مسئولیت جامعه در قبال کودکان و بالعکس.. 15
1-2-2-انواع پیشگیری در بزهکاری کودکان. 16
1-2-2-1-پیشگیری از منظر سطوح اجرایی یا تعیین اولویت ها 17
1-2-2-1-1-پیشگیری نخستین یا ابتدایی. 17
1-2-2-1-2- پیشگیری دومین یا ثانویه. 17
1-2-2-1-3- پیشگیری سومین یا ثالث.. 18
1-2-2-2- پیشگیری از منظر زمان اجرا 18
1-2-2-3-پیشگیری از منظر نحوه عمل یا فرآیند اجرا 18
1-2-2-3-1- پیشگیری واکنشی. 18
1-2-2-3-2- پیشگیری کنشی یا غیرکیفری.. 19
1-2-2-4- رویکرد پیشگیری از بزهکاری.. 20
1-2-2-4-1-پیشگیری وضعی. 20
1-2-2-4-2-پیشگیری اجتماعی. 21
1-2-3- مبانی نظری پیشگیری رشدمدار. 23
1-2-3-1-« نظریه تعاملی» تورنبری.. 23
1-2-3-2- نظریه پایه سنی لوب و سمپسون. 24
عنوان صفحه
1-2-4- اصول پیشگیری رشدمدار. 24
فصل دوم:عوامل موثر بر بزهکاری کودکان و جایگاه حقوقی آن. 27
2-1- ویژگی های کودکان بزهکار و نوع جرائم ارتکابی. 28
2-1-1- ویژگیهای رفتاری کودکان بزهکار. 28
2-1-2- ویژگی های اجتماعی اطفال و نوجوانان بزهکار. 28
2-1-2-1- تحصیلات.. 28
2-1-2-2- وضعیت شغلی. 29
2-1-2-3-خشونت دیدگی. 29
2-1-2-4-سابقه فرار از منزل. 29
2-1-2-5- اوقات فراغت،گروه دوستان. 29
2-1-2-6-کمبود محبت.. 29
2-1-3- انواع بزهکاری کودکان و نوجوانان. 30
2-1-3-1- جرائم شاخص.... 30
2-1-3-2- جرائم غیرشاخص یا بزه های ویژه کودکی. 31
2-1-3-2-1-سرقت.. 31
2-1-3-2-2-دعوا و درگیری.. 31
2-1-3-2-3-استفاده از مشروبات الکلی و مواد مخدر. 31
2-2- تاریخچه و نظریات مربوط به بزهکاری.. 32
2-2-1- مروری برتاریخچه بزهکاری.. 32
2-2-2-نظریه‌های جرم شناختی بزهکاری.. 33
2-2-2-1- نظریه انتقال فرهنگی کجروی.. 33
2-2-2-2- نظریه بیهنجاری مرتن. 34
2-2-2-3- نظریه کنترل. 34
2-2-2-4- نظریه فشار عمومی در بزهکاری.. 34
2-2-3- عوامل مؤثر در بروز بزهکاری.. 35
2-2-3-1-عوامل فردی.. 35
2-2-3-1-1- عوامل ارثی یا ژنتیکی. 36
2-2-3-1-2- عوامل روانشناختی و صفات شخصیتی. 36
2-2-3-1-3-عوامل مرتبط با نوع نگرش افراد به بزه خاص وویژگیهای خاص.... 36
2-2-3-2-عوامل خانوادگی. 36
2-2-3-2-2- فقر مادی خانواده 37
2-2-3-2-3- ستیزه والدین. 38
2-2-3-3-عوامل محیطی. 38
2-2-3-4-عوامل اجتماعی خاص.... 39
2-3-موقعیت حقوقی اطفال وکودکان در قوانین بعد از انقلاب اسلامی. 40
2-3-1-مرحله اجرای قوانین جزایی مصوب سال 1361 و 1362. 41
2-3-2- قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1370. 41
2-3-3- قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 (جدید) 42
2-3-4- قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب 28/6/1378. 43
2-3-5-جایگاه کودکان در قانون اساسی ایران. 44
فصل سوم: موقعیت خانواده و مدرسه در پیشگیری از بزهکاری.. 45
3-1-بررسی نقش خانواده در پیشگیری از بزهکاری.. 46
3-1-1-ماهیت نقش خانواده در پیشگیری از بزهکاری.. 46
3-1-2- نقش تربیتی خانواده در پیشگیری از جرم. 47
3-1-2-1-بعد اجتماعی و شخصیتی. 47
3-1-2-2- بعد اعتقادی.. 48
عنوان صفحه
3-1-2-3-بعد اقتصادی.. 48
3-1-3- شیوه ها و راههای کنترل بزهکاری در خانواده. 48
3-1-3-1- نظارت مربوط به قبل از تولد 49
3-1-3-2- مقررات مربوط به بعد از تولّد طفل. 49
3-1-3-3- پیشگیری زودرس از بزهکاری با رویکرد خانواده مدار. 49
3-1-3-3-1-برنامه مبتنی بر آموزش والدین. 50
3-1-3-3-2-ملاقاتهای خانگی. 50
3-1-3-3-3-برنامه مبتنی بر خدمات مراقبتی روزانه. 50
3-1-3-3-4-خانواده درمانی. 50
3-1-4-سازمان های بین المللی و توصیه های برای پیشگیری رشد مدار. 51
3-1-4-1-ایجاد محیطی آرام و سالم در خانواده 51
3-1-4-1-1- برقراری دوستی و تفاهم بین والدین. 52
3-1-4-1-2-همبازی شدن با کودک و نوجوان. 52
3-1-4-1-3-احتراز از رقابت در جلب محبت فرزندان. 52
3-1-4-1-4-عدم ایجاد ناسازگاری در محیط خانواده 52
3-1-4-1-5-عدم پرخاشگری والدین نسبت به خود و یا نسبت به فرزندان. 52
3-1-4-1-6- پرورش حس اعتماد به نفس.. 53
3-1-4-1-7-ابراز مهر و محبت به فرزندان. 53
3-1-4-2- تأمین آموزش و پرورش مناسب.. 53
3-1-4-2-1- نقش مدرسه. 53
3-1-4-2-2-نقش معلم 54
3-2- آموزش و پرورش و پیشگیری از بزهکاری.. 55
3-2-1-پیشگیری اجتماعی رشدمدار و نقش آموزش و پرورش در آن. 55
3-2-2-ماهیت نقش مدرسه در پیش گیری از بزهکاری.. 56
3-2-2-1-درونی شدن ارزش های اجتماعی در کودکان. 57
3-2-2-2-جایگاه آموزش و پرورش در پیشگیری از جرم رشد مدار. 57
3-2-3-مروری بر راهبردهای مبتنی برآموزش و خانواده در پیشگیری از جرم. 58
3-2-3-1-آموزش خانواده ها نسبت به حقوق و نیازهای کودکان. 59
3-2-3-2-حمایت از کودکان متعلق به خانواده های بدسرپرست.. 59
3-2-3-3-ایجاد پیوند میان خانواده و مدرسه. 59
3-2-4-مروری بر نقش مدرسه و خانواده در پیشگیری از اعتیاد نوجوانان. 60
3-2-4-1-برنامههای تربیتی مدارس.. 60
3-2-4-2-خانواده و اعتیاد نوجوانان. 61
3-2-4-3-برنامهریزی برای محلات اطراف مدارس.. 62
3-2-5-سیاست های پیشگیری در برنامه چهارم توسعه. 62
نتیجه. 63
پیشنهادها 64
منابع و مآخذ 66
چکیده انگلیسی. 69
پروپوزال نقش ادراک خود، نظم جویی شناختی هیجان و سرسختی روان شناختی در پیش بینی بزهکاری نوجوانان
بیان مسأله اساسی تحقیق به طور کلی (شامل تشریح مسأله و معرفی آن، بیان جنبههای مجهول و مبهم، بیان متغیرهای مربوطه و منظور از تحقیق به صورت مستند) :
آسیب های اجتماعی از معضلاتی هستند که مانع پیشرفت و توسعه اجتماعی و باعث هدر رفتن نیروی فعال و جمعیت جوان کشور خواهد شد. بزهکاری[1] نوجوانان یک رفتار غیر معمول و از اشکال انحرافات اجتماعی است و گسترش آن حیات اجتماعی را به خطر می اندازد. انواع بزهکاریها نظیر فرار از منزل، دزدی، اعتیاد، اعمال ضد قانون، اعمال جنسی نامشروع و ... توسط افراد بزهکار انجام می شود.نظریه های مختلف شخصیت و روان درمانی هر کدام سبب شناسی خاصی را برای اختلالات روان شناختی ذکر می کند. پژوهش های انجام شده در خصوص آسیب های اجتماعی نشان می دهد که عوامل مختلف اجتماعی و روانی در رابطه با جرم و بزهکاری موثرند(ساکی [2]و دیگران، 1388) که یکی از آنها نحوه برداشت هر فرد از ویژگی ها و خصوصیات خود بوده و برداشتی است که فرد در مواجهه با شرایط روانی و اجتماعی از خود بروز می دهد.نظریه های خود مفهوم خود پنداره را مناسبترین مفهوم جهت شناسایی اختلالات عاطفی و روانی می دانند. در مدل ادراک خود[3] که دیمون و هارت[4] (1991) ارائه کرده اند مشکلات روانی و عاطفی ناشی از نقص یا تاخیر در استدلال نوجوانان درباره خود مطرح شده است. یافته های تحقیقی نشان می دهد که سطح ادراک خود نوجوانان بزهکار بطور شناختی پایین تر از افراد رشد یافته است بعبارت دیگر اعمال ضد اجتماعی ممکن است بازتابی از عدم توانایی تفکر موثر در مورد خود در ارتباط با دیگران باشد ( همان)نظم جویی شناختی هیجان[5] از جمله متغیر هایی است نقش مهمی در فهم همبسته های رفتاری، هیجانی و وقایع عاطفی منفی ایفا می کند بطوری که نارسایی در نظم جویی هیجان، مکانیسم زیر بنایی اختلال های خلقی و اضطرابی می باشد در حمایت از این ادعا می توان گفت که نشانه های نارسایی نظم جویی شناختی هیجان در بیش از نیمی از اختلال های محورl و در تمام اختلال های شخصیتی محورǁ راهنمایی تشخیصی و آماری اختلال های روانی بازبینی شده چهار اتفاق می افتد.( گروس[6]، 1999) برآبادی و دیگران (1389) در پژوهشی با عنوان خود و بزهکاری نقش درمان یکپارچه نگر در بهبود ادراک خود در بزهکاران معتاد که به روش مطالعه نیم آزمایشی از نوع طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل غیر تصادفی روی نوجوانان بزهکار مقیم کانون اصلاح و تربیت مشهد انجام گرفته است به این نتایج دست یافته اند که درمان یکپارچه نگر در ارتقاء سطح تحول ادراک خود، بهبود خود پنداره و افزایش عزت نفس بزهکاران معتاد نقش دارد و پیشنهاد کرده اند که نظام های اصلاحی و امنیتی می بایست کاری بیش از نگهداری و مجازات بزهکاران انجام دهند و آن توسعه مراکز مشاوره و روان درمانی در زندان ها و مراکز نگهداری بزهکاران می باشد.افراد برای تنظیم فرایندهای مختلف هیجانی از راهبردهای متفاوتی استفاده می کنند که یکی از متداولترین آنها تنظیم هیجان با استفاده از فرایندهای شناختی ( نظم جویی شناختی هیجان ) است. فرایندهای شناختی را می توان به فرایندهای ناهشیار ( فرافکنی و انکار ) و هشیار (ملامت خویش، فاجعه سازی، نشخوارگری ) تقسیم نمود. نظم جویی شناختی هیجان بر فرایندهای هشیار تمرکز دارد.(حسنی، 1389)از دیدگاه کوباسا[7] (1979 به نقل از هوگ[8] و دیگران ، 2007) فرد سر سخت کسی است که قادر باشد حوادث را کنترل کند یا بر آنها تاثیر داشته باشد و عوامل فشارزا را قابل تغییر بداند و نسبت به فعالیت هایی که انجام می دهد متعهد باشد و انتظار داشته باشد که این تغییر یک مبارزه هیجان انگیزی برای رشد بیشتر است و آن را جنبه ای عادی از زندگی بداند. هوگ و دیگران ( 2007) نشان داده اند که سرسختی روان شناختی[9] بالا با آشفتگی پایین و کیفیت زندگی بالا ارتباط دارد.بررسی ها گویایی آن هستند که سرسختی با سلامت بدنی و روانی رابطه مثبت دارد و به عنوان یک منبع مقاومت درونی تاثیرات منفی استرس را کاهش می دهد و از بروز اختلال های بدنی و روانی جلوگیری می کند.
[1]- Juvenile
[2]- Saky
[3] - Self Perceptiom
[4]- Dimon & Hart
[5] -Emotional cognitive
[6] -Groos
[7]- kobasa
[8]- Hoge
[9]- Hardines
پایان نامه تاثیر اختلال سلوک در بزهکاری کودکان و نوجوانان
چکیده:
پرداختن به مسائل کودکان و نوجوانان از مهمترین تدابیر اجتماعی در جوامع امروزی است در این میان توجه به کودکان و نوجوانان بزهکار که رشد مطلوب آنان در معرض خطر قرار گرفته است از اهمیت مضاعفی برخوردار است. یکی از مسائل و مشکلات بحرانی جوامع کنونی که توجه بسیاری از روان‌شناسان، جامعه‌شناسان و حقوقدانان را به خود جلب کرده است مساله رواج بزهکاری در بین کودکان و نوجوانان است. بنابراین وقتی که مرتکب جرمی شوند نه تنها جامعه هزینه ارتکاب آنرا می‌پردازد بلکه هزینه ناشی از پرورش یک مجرم و تبعات آن در آینده را نیز متحمل شود. یکی از مهمترین نشانه‌های گرایش به بزهک
اری در اطفال و نوجوانان اختلال سلوک است که یکی از پرشمارترین اختلالات روانی میباشد که کودکان و نوجوانان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اختلال سلوک به صورت رفتارهای ضد اجتماعی آشکار مانند پرخاشگری، بدخلقی، آزار و اذیت و رفتارهای ضد اجتماعی پنهان مانند دروغ گفتن و دزدی و نقض مقررات ظاهر می‌شود و خصوصیات اساسی این اختلال الگوی تکرار و مزمن رفتار است که در آن حقوق اساسی دیگران یا موازین و اصول اجتماعی متناسب با سن زیر پا گذاشته می‌شود. توجه والدین و مربیان آموزشی کودکان در تشخیص نشانه‌های اولیه کمک شایانی در بهبودی این کودکان و بازگرداندن سلامت آنان و پرورش توانائی‌های آنان خواهد شد. در این پایان نامه، ضمن بررسی مشکل اختلال سلوک، ویژگی‌ها و سیر تحول آن و ارتباط آن با بزهکاری کودکان و نوجوانان، 26 نفر از اطفال و نوجوانان بزهکار کانون اصلاح و تربیت مورد بررسی قرار گرفت.
این تحقیق بیانگر این واقعیت است که بیش از نیمی از این گروه مبتلا به اختلال سلوک بودند.
کلید واژه‌ها: کودک، نوجوان، بزهکاری، اختلال سلوک
مقدمه
کودکان و نوجوانان سرشار از انرژی هستند و دوران نوجوانی و بلوغ، دوران بی قراری و سرکشی است دورانی که در هر صورتی که امکانات و فرصت‌ها در اختیار نوجوانان باشد در هر زمینه از علم، هنر و ورزش، خلاقیت‌ها و توانائیهایشان را به منصه‌ی ظهور می‌رسانند هرگاه خانواده و جامعه نسبت به کودکان و نوجوانان بی‌توجهه وسهل انگار باشند وکودکی به بزهکاری روی آورده و به زندگی ناسالم عادت کند در بزرگسالی احتمال بازگشت به اجتماع واصلاح وی تقریباً غیرممکن است. کودکان این نونهالان حساس در روند رشد نیاز فراوان به تامین احتیاجات طبیعی، غریزی، عاطفی و اخلاقی دارند. لذا در صورت عدم تامین نه تنها جامعه پذیری آنها دچار وقفه می‌گردد بلکه فشارهای ناشی از آن موجب آسیب‌پذیری بعدی آنها خواهد شد بسیاری از والدین، معلمان و سایر بزرگسالان با کودکان و نوجوانانی سرو کار دارند که رفتارهای پرخاشگرانه دارند، دروغ می‌گویند، به اشیاء اطراف خود آسیب می‌رسانند نافرمانند و با سایر کودکان در جنگ و نزاعند از آنجایی که این رفتارها مخرب و مشکل آفرینند باید به آنها توجه کافی مبذول داشت هنگامی که این رفتارها شدید و بادوام باشند آسیب‌های جدی ایجاد میکنند یکی از عواملی که ممکن است در کودکان و نوجوانان باعث ایجاد بزهکاری گردد اختلال سلوک میباشد اختلالی که با تجاوز مکرر و مستمر به حقوق دیگران مشخص می‌شود. اختلال سلوک در مقوله اختلالات رفتار اذایی قرار میگیرد این اختلال موجب اختلال کارکرد اجتماعی و آموزش در کودکان و نوجوانان می‌گردد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده: 1
مقدمه. 2
الف-بیان مسئله: 3
ب- سوالات تحقیق.. 4
ج- پیشینه تحقیق.. 4
د- فرضیه ها 5
هـ- اهداف تحقیق.. 5
و-اهمیت و ضرورت تحقیق.. 6
ز-روش تحقیق: 6
ح - ساماندهی تحقیق.. 7
فصل اول: تعریف و شناخت مفاهیم................................................................................... 8
1-1: مفهوم کودکی: 9
1-1-1- مفهوم بزهکاری: 9
1-1-2-مفهوم نوجوانی: 10
1-1-3- ویژگی های بزهکاری اطفال: 11
1-1-4- انواع بزهکاری ارتکابی توسط اطفال: 12
1-1-4-1- جرایم علیه اموال: 12
1-1-4-2-جرایم علیه اشخاص: 12
1-1-4-3-جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی: 13
1-2:مفهوم و تعریف اختلال سلوک.. 13
1-2-1-تاریخچه اختلال سلوک.. 14
1-2-2- سیر تحول اختلال سلوک: 16
1-3: دیدگاه‌های نظری.. 18
1-3-1- نظریه‌های خصلت‌ها (زیستی - اجتماعی) 18
1-3-2- نظریه خصلت بیولوژیکی.. 19
1-3-3- نظریه روانکاوی.. 21
1-3-4- شخصیت ضد اجتماعی.. 21
1-3-5- نظریه یادگیری اجتماعی.. 22
فصل دوم: عوامل وابسته به اختلال سلوک........................................................................ 23
2-1:وراثت... 24
2-1-1-جنسیت: 24
2-1-2-سن: 25
2-1-3-اختلالات روانی: 26
2-1-3-1- ناهنجاری عصبی(نوروژها)یابیماریهای روان نژندی و بزهکاری: 26
2-1-3-2- ناهنجاری جنون یا روان پریشی.. 26
2-1-3-3- اختلال منش یا اختلال شخصیت ضد اجتماعی.. 27
2-1-3-4- الکلیسم و اعتیاد به مواد مخدر. 27
2-2:عوامل محیطی و اجتماعی.. 28
2-2-1:عوامل خانوادگی: 28
2-2-1-1- تعامل والدین – کودک: 29
2-2-1-2-نظارت خانواده 31
2-2-1-3- تعارض و طلاق.. 31
2-2-2-پرخاشگری به عنوان رفتار آموخته شده 32
2-2-3- کودک آزاری و سوء رفتار با کودک.. 33
2-3:عوامل اجتماعی – شناختی.. 33
2-3-1-مدرسه: 34
2-3-2-همسالان: 34
2-3-3- همتایان. 35
2-4:عوامل زیستی و عصب شناختی.. 35
2-4-1- عوامل عصب روان شناختی.. 36
2-4-2- آلاینده های سمی.. 36
2-5: تفکیک اختلال سلوک از سایر مصادیق اختلال رفتاری و ارتباط با آنها 37
2-5-1- عقب ماندگی ذهنی: 39
2-5-2- ناتوانی یادگیری: 40
2-5-3-اختلال شخصیت ضد اجتماعی.. 41
2-5-4-مشکلات اجتماعی، هیجانی و رفتاری.. 43
2-5-5- سایر عوامل: 45
2-6:ملاکهای تشخیص (شاخصه های اختلال سلوک) 45
2-6-1- پرخاشگری: 46
پرخاش به افراد و حیوانات... 46
2-6-2- دروغگویی یا فریب کاری: 47
2-6-3-سرقت: 47
2-6-3-1- جیب بری.. 47
2-6-3-2- کیف قاپی.. 48
2-6-3-3-دخل زنی: 48
2-6-3-4- سرقت وسایل نقیله و لوازم داخلی آن: 48
2-6-3-5-سرقت از منازل: 48
2-6-3-6-سرقت از مغازه ها: 49
2-6-4- نقص جدی مقررات... 49
2-7:ویژگی های کودکان و نوجوانان دارای اختلال سلوک.. 49
2-7-1:ارتباط بین اختلال سلوک و بزهکاری کودکان و نوجوانان. 51
2-8: ارزیابی اختلال سلوک.. 54
2-8-1:ارزیابی مشکلات اجتماعی، هیجانی و رفتاری.. 55
2-8-2- سلسله راهبردهای ارزیابی: 56
2-8-2-1-غربال گری.. 56
2-8-2-2-مداخله های پیش از هنگام. 57
2-8-2-3- تدوین برنامه آموزش انفرادی.. 57
2-8-2-4-اصلاح محیط یادگیری برای مدیریت فعال. 57
2-8-2-5-آموزش رفتار مطلوب... 60
2-9:روش های درمان اختلال سلوک.. 60
2-9-1- آموزش والدین.. 61
2-9-2- برنامه تربیت سازنده: 63
2-9-3-آموزش مهارت های حل مسئله: 63
2-9-4-خانواده درمانی.. 64
فصل سوم: روش‌شناسی تحقیق و تجزیه و تحلیل یافته‌های آماری.. 66
3-1:روش شناسی تحقیق.. 67
3-1-1:روش و تکنیک تحقیق.. 67
3-1-2: ابزار جمع آوری اطلاعات... 68
3-1-3: روایی آزمون ها: 68
3-1-4: پایایی آزمون ها 69
3-2:تبین و تعریف جامعه اماری.. 69
3-2-1: روش نمونه گیری.. 69
3-2-2- حجم نمونه. 69
3-3-روش اجراء و تجزیه و تحلیل داده ها 69
3-3-1: روش تجزیه و تحلیل داده ها 70
3-3-2- تجزیه و تحلیل یافته های آماری.. 70
3-4-:مشخصات و ویژگیهای جمعیت مورد مطالعه. 71
3-4-3- توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت تحصیلی.. 72
3-4-4- توزیع پاسخگویان بر حسب مقطع تحصیلی.. 73
3-4-5- توزیع پاسخگویان بر حسب شغل پدر. 74
3-4-6- توزیع پاسخگویان بر حسب شغل مادر. 75
3-4-7- توزیع پاسخگویان بر حسب تحصیلات پدر. 76
3-4-8- توزیع پاسخگویان برحسب تحصیلات مادر. 77
3-5-:آمارهای توصیفی بخش خانواده ، گروه همسالان ، مدرسه. 78
3-5-1- بخش خانواده 78
3-5-1-1-توزیع پاسخگویان بر حسب زندگی والدین.. 78
3-5-1-2- توزیع پاسخگویان بر حسب کیفیت رابطه پدر و مادرشان با یکدیگر. 79
3-5-1-5- توزیع پاسخگویان برحسب رابطه آنها با والدینشان. 80
3-5-1-4- توزیع پاسخگویان بر حسب رفتار والدین با آنها 81
3-5-1-5- توزیع پاسخگویان برحسب رفتاروالدین با آنها به هنگام انجام خطا واشتباه توسط آنها 82
3-5-1-6- توزیع پاسخگویان برحسب میزان اجازه گرفتن آنها ازوالدین و یا کنترل برای ورود وخروج ازمنزل 83
3-5-1-7- توزیع پاسخگویان برحسب میزان کنترل آنها برروابط آنها با دوستانشان. 84
3-5-1-8- توزیع پاسخگویان برحسب خصوصیات اخلاقی والدین.. 85
3-5-1-9- توزیع پاسخگویان برحسب میزان عدم حضور والدین درمنزل به هنگام شب... 86
3-5-1-10- توزیع پاسخگویان برحسب میزان خشونت، فحاشی،کنترل شدید اعضای خانواده نسبت به آنها 87
3-5-1-11- توزیع پاسخگویان برحسب نوع جرایم ارتکابی توسط پدرشان. 88
3-5-1-12- توزیع پاسخگویان برحسب نوع جرایم ارتکابی توسط مادر. 89
3-5-1-13- توزیع پاسخگویان برحسب میزان کوتاهی والدین درتربیت آنها 90
3-5-1-14- توزیع پاسخگویان برحسب میزان علاقمندی آنها ازرفتارهای خلاف وناپسند خانوادشان. 91
3-5-1-15- توزیع پاسخگویان برحسب اینکه بیشترازرفتارکدام عضو خانواده تقلید می کنند. 92
3-5-1-16- توزیع پاسخگویان برحسب اینکه بیشتراز چه کسی درخانواده حرف شنوی دارند. 93
3-5-1-17- توزیع پاسخگویان برحسب اینکه تاکنون تحت تاثیر افرادی که ازآنهاحرف شنوی دارند مرتکب سرقت شده اند 94
3-5-2- بخش گروه همسالان. 95
3-5-2-1- توزیع پاسخگویان برحسب مدت زمانی که با دوستانشان می گذرانند. 95
3-5-2-2- توزیع پاسخگویان برحسب میزان علاقمندی دوستانشان به تحصیل.. 96
3-5-2-3- توزیع پاسخگویان برحسب میزان دستگیری دوستانشان توسط کلانتری.. 97
3-5-2-4- توزیع پاسخگویان برحسب اینکه چه تعداد ازدوستانشان توسط کلانتری دستگیر شده اند. 98
3-5-2-5- توزیع پاسخگویان برحسب میزان مشارکت دوستانشان در انجام کارهای خلاف قانون. 99
3-5-3- بخش مدرسه. 100
3-5-3-1- توزیع پاسخگویان بر حسب میزان تبعیض.... 100
3-5-3-2- توزیع پاسخگویان برحسب میزان اهانت و توهین که در محیط تحصیلشان از جانب اولیای مدرسه تجربه کرده اند. 101
3-5-3-3- توزیع پاسخگویان بر حسب نوع خلافی که همکلاسی هایشان مرتکب می شدند. 102
3-5-3-4- توزیع پاسخگویان برحسب تقلید ازرفتارهای خلاف همکلاسی هایشان. 103
3-5-3-5- توزیع پاسخگویان بر حسب میزان انجام کارهای خلاف در مدرسه شان. 104
3-5-3-6- توزیع پاسخگویان برحسب اینکه تا چه میزان رفتار خلاف ازسوی سایر دانش آموزان نسبت به آنها انجام گرفته است 105
3-5-3-6-1-توزیع پاسخگویان بر حسب نوع خلافی که از سوی سایر دانش آموزان نسبت به آنها انجام گرفته است 106
3-5-3-7- توزیع پاسخگویان بر حسب نظرآنها پیرامون تاثیرمشکلات مدرسه درخلافکاری دانش آموزان 107
3-5-3-8- توزیع پاسخگویان برحسب تمایل آنها به تخریب اموال مدرسه. 108
3-6: آمارهای توصیفی بخش محله، رسانه، سایر جرایم. 109
3-6-1- بخش محله. 109
3-6-1-1.توزیع پاسخگویان برحسب مدت زمانی که باهم محله ای هایشان می گذرانند. 109
3-6-1-2.توزیع پاسخگویان برحسب میزان درگیری و دعوا با هم محله هایشان. 110
3-6-1-3.توزیع پاسخگویان برحسب میزان انجام علنی و آشکار اعمال خلاف قانون در محله آنها 111
3-6-1-4توزیع پاسخگویان برحسب میزان کیف قاپی در محله آنها 112
3-6-1-5توزیع پاسخگویان برحسب میزان وقوع سرقت وسایل خودرودر محله آنها 113
3-6-1-6 توزیع پاسخگویان بر حسب میزان وقوع سرقت از منازل و مغازه ها در محله آنها 114
3-6-1-7.توزیع پاسخگویان بر حسب میزان تقلید از کارهای خلاف هم محله ای هایشان. 115
3-6-2.بخش رسانه. 116
3-6-2-1.توزیع پاسخگویان بر حسب میزان زمان استفاده از تلویزیون. 116
3-6-2-2.توزیع پاسخگویان برحسب میزان استفاده از ماهواره 117
3-6-2-3توزیع پاسخگویان بر حسب میزان زمان استفاده از اینترنت... 118
3-6-2-4توزیع پاسخگویان برحسب میزان زمان استفاده از فیلم. 119
3-6-2-5.توزیع پاسخگویان برحسب میزان علاقمندی آنها به تماشای فیلم هایی با موضوع خلاف وجرم 120
3-6-2-6توزیع پاسخگویان برحسب میزان علاقمندی آنها به تماشای فیلم هایی با موضوع خشونت... 121
3-6-3- بخش ارتکاب جرایم. 122
3-6-3-1 توزیع پاسخگویان برحسب اینکه دررفتار و کردارخودبیشتر از چه کسی الگو برداری می کنند 122
3-6-3-2توزیع پاسخگویان برحسب اینکه توصیه وحرفهای کدام گروه برای آنها مهم است. 123
3-6-3-3.توزیع پاسخگویان بر حسب اینکه اشتباهاتشان را به گردن بقیه می اندازند. 124
3-6-3-4. توزیع پاسخگویان بر حسب اینکه در انجام کارها بی مسئولیت بوده و حقوق دیگران را رعایت نمی کنند. 125
3-6-3-5.توزیع پاسخگویان برحسب اینکه نسبت به احساسات و امیال دیگران بی توجه هستند. 126
3-6-3-6.توزیع پاسخگویان برحسب استفاده از کلمات زشت و رکیک... 127
3-6-3-7. توزیع پاسخگویان بر حسب اینکه آغازگر دعوا هستندو با درگیری و کتک چیزی را می گیرند. 128
3-6-3-8.توزیع پاسخگویان بر حسب اینکه آیا در کودکی ازجیب پدرشان یا دیگران بدون اجازه پول برداشته اند. 129
3-6-3-9. توزیع پاسخگویان بر حسب اینکه به صورت عمدی باعث تخریب اموال دیگران می شوند. 130
3-7:تجزیه و تحلیل سوالات(آمار استنباطی) 131
3-7-1-تحلیل رگرسیون چندگانه. 131
نتیجه‌گیری.. 136
پیشنهادها 141
منابع: 142
پایان نامه تحلیل اکولوژیکی بزهکاری
چکیده
این مقاله در پی آن است که به موضوع بزهکاری در مناطق شهری بپردازد. برای بحث و گفتگو در این زمینه از تلاشهای فکری که توسط مکتب شیکاگو انجام شده سود خواهیم برد. دلایل انتخاب این مکتب آن است که اندیشمندان و متفکران این مکتب برآمده از اوضاع و شرایطی، اگر نه از بعد اقتصادی حداقل از بعد اجتماعی، هستند که تا حدودی به وضعیت کنونی ما شباهت دارد.برای اولین بار در دو دهه 20و30 میلادی جمعیت شهرنشین در آمریکا بر روستانشینان پیشی گرفته و شهرهای این کشور شاهد مهاجرت گسترده جمعیت از روستاها و کشورهای دیگر بوده است. این اوضاع و احوال منجر به ظهور نابسامانی ها، تغییرات اجتماعی گسترده و نابهنجاری هایی بوده است. در شهرهای بزرگی مانند شیکاگو باندهای تبهکاری و بزهکاری تبدیل به معضل اجتماعی شده بود، معضلی که نظام و سامان جامعه را تهدید میکرد. برای حل این مشکلات فزاینده به روشی منطقی جامعه شناسان مکتب شیکاگو به ارائه نظریاتی پرداختند که برخی از آنها هنوزهم میتواند روشنگر باشد و درسهایی برای شهرهای بزرگی مانند تهران داشته باشد که کما بیش از همین گونه مشکلات در رنج است.
در قسمت اول این مقاله شرحی مختصر از برخی متفکران بنیانگذار مکتب شیکاگو یعنی توماس، پارک و برگس ارائه خواهد شد. پس از آن نظریات شاو و مک کی که به طور خاص بر اکولوژی بزهکاری تاکید داشتهاند مورد بررسی قرار خواهد گرفت؛ به این ترتیب که در ابتدا مبانی نظری و سپس مبانی تجربی کار این دو جامعه شناس بررسی خواهد شد. در عین حال برخی کارهای دیگری هم که بر مبنای این نظریه انجام شده مورد بحث قرار خواهد گرفت. در پایان هم نتیجه گیری و پیشنهاداتی ارائه خواهد شد. عمدهترین هدف این تحقیق شناخت، تحلیل و بررسی رویکرد اکولوژیک به بزهکاری در مناطق شهری است. در این تحقیق تلاش شده تا مبانی نظری و تجربی این رویکرد با استفاده از منابع موجود مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
مقدمه
افزایش بیرویه نرخ زاد و ولد در دهه 1365-1355 و روند فزاینده مهاجرت از روستا به شهر در سه دهه گذشته موجب شده تا جمعیت شهرنشین رشد قابل ملاحظهای داشته باشد، به طوریکه در حال حاضر نزدیک به 78 درصد از جمعیت کشور در مناطق شهری ساکن هستند. این روند منجر به ظهور پدیدههای جدیدی در ایران گردیده است که شاید مهمترین آن ظهور کلانشهرها است. کلانشهرها در حالیکه به خودی خود دارای برخی مزایا و پیامدهای مثبت اقتصادی مانند صرفه جوییهای ناشی از مقیاس هستند اما پیامدهای منفی هم دارند که از مهمترین آنها افزایش انواع ناهنجاریها میباشد. این ناهنجاریها در اشکال متفاوتی بروز مینماید؛ به عنوان مثال آلودگی گسترده محیط زیست و منابع طبیعی، افزایش بزهکاری و مانند آن رامیتوان نام برد.
سیر جرم و بزهکاری بخصوص در شهرهای بزرگ کشور شتاب فزایندهای به خود گرفته، و این رشد در سالهای اخیر از شدت بیشتری برخوردار شده است. جلوگیری از رفتارهای بزهکارانه همواره از دغدغههای مسئولین شهری و جامعه شناسان بوده است. برای کند شدن این روند شتابنده لازم است تا تبیینی منطقی از علل بزهکاری داشت. آیا میتوان همانند لامبروزو بزهکاری را بر مبنایی زیستی توجیه کرد؛ او ادعا میکرد که فرد مجرم از نظر جسمی از فرد معمولی عقب ماندهتر است و انحراف با عوامل زیست شناختی مانند نقص جسمانی، الگوهای کروموزومی در ارتباط استآیا میتوان تحلیل های روانشناختی انحراف را مبنا قرار داد و ادعا کرد که برخی انواع شخصیتی گرایش بیشتری به انحراف اجتماعی دارد(کوئن، :1385: 218).
و یا اینکه همانند اندیشمندان مکتب شیکاگو برای عوامل محیطی نقش اساسی قائل شد. این مقاله تلاش دارد تا با بررسی رویکرد اکولوژیک بزهکاری چهارچوبی نظری فراهم آورد که میتواند به عنوان نقطه آغازی برای مطالعات بعدی درمورد علل و زمینههای پیدایش بزهکاری باشد. در واقع به اعتقاد نگارنده تنها راه حل مقابله با بزهکاری مطالعه ریشهها و عوامل ایجاد کننده آن توسط حوزهها و دانشهای تخصصی است، نه آنکه به طور مقطعی با یورش به محلات -نظیر خاک سفید- و یا گرداندن چند بزهکار در سطح شهر با این معضل مبارزه کرد. چنین برخوردهای منسوخ و غیر انسانی نه تنها کارساز نیست بلکه عقل سلیم تنها آن را برخوردی کوتاه و چه بسا مضر برای حل این مشکل میداند.