مقاله تاریخ ایران پیش از اسلام
فهرست : |
مقدمه |
تاریخ ایران پیش از اسلام در یک نگاه |
ماد ها |
هخامنشیان |
سلوکیان |
اشکانیان |
منابع |
|
چکیده هایی از متن:
مقدمه
ترکیب قوم آریایی با اقوام کهنی که پیش از آنها در منطقه فلات ایران ساکن بودند ، ملتی را پدید آورد که در طول هزار سال ، سلسه ای از تمدن ها و امپراطوری های بزرگ را در جهان کهن به وجود آورد . این ملت با بهره گیری از میراث تمدن های کهن تر از خود نظیر بابل ، اورارتو ، آشور و عیلام ، تمدن و دولتی بزرگ را بنیان افکند و با وجود فراز و نشیب فراوان و شکست ها و فروپاشی ها ، فرهنگ ، ابنیه ، زبانها ، مذاهب و بسیاری دستاوردهای دیگر را نصیب تاریخ جهان نمود .
حمله اسکندر و هجوم یونانیان
چندی استقلال سیاسی و سپس فرهنگی را از این ملت و سرزمین گرفت اما بازهم با رستاخیزی فرهنگی و سیاسی ، حکومت و دولتی برخاسته از ویژگی های سرزمینی و ملی به وجود آمد و صد ها سال ، سرداران و فاتحان بزرگ رومی را پشت آب های فرات وادار به شکست و سرافکندگی نمود .
یکی از مشهور ترین حاکمان رومی یعنی کراسوس ، در زمانی که دولت روم در حال اوج گیری بود ، و نه هنگامه ضعف یا ناتوانی اش ، بدست سرداران و لشگر های پارتی با همه سپاهیانش نابود شد . گویند این شکست کاملا روم را تکان داد و متوجه خطر پارت ها نمود . همین اتفاق در زمان ساسانیان هم تکرار شد و سه امپراطور رومی توسط لشگر های ایرانی ، کشته شدند و به اسارت درآمدند و وادار به صلح شدند .
...
تاریخ ایران پیش از اسلام در یک نگاه
مهاجرت آریائیان به ایران
پیش از مهاجرت آریائیان به ایران، اقوامی از نژادهای متفاوت با تمدنهای مشابه در آن میزیستند؛ طایفه هایی از نژاد سفیدپوست، که شعبهای از نژاد هند و اروپایی بودند، از شمال فلات ایران وارد این سرزمین شدند.
شعبههای مختلف آریایی، هر یک در قسمتی از ایران سکنی گزیدند: مادها در شمال غربی ایران، پارسهادر قسمت جنوبی و پارتهادر حدود خراسان امروزی.
مادها
مادها قومی ایرانی بودند از تبار آریایی که در بخش غربی فلات ایران ساکن شدند. سرزمین مادها دربرگیرنده بخش غربی فلات ایران بود. سرزمین آذربایجان در شمال غربی فلات ایران را با نام ماد کوچک و بقیهٔ ناحیه زاگرس را با نام ماد بزرگ میشناختند. پایتخت ماد هگمتانه داشت. مادهادر اوایل قرن هفتم قبل از میلاد اولین دولت ایرانی را تاسیس کردند.
پس از حملات شدید و خونین آشوریان به مناطق مادنشین، گروهی از بزرگان ماد گرد رهبری به نام دیاکو جمع شدند.
مقاله بررسی تاریخ مطبوعات در اراک از انقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی در 78 صفحه ورد قابل ویرایش
فرود و افت و خیز مطبوعات در اراک از انقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی، هدف از این پژوهش گردآوری و ثبت پیشینه مطبوعاتی اراک است که در هراستان و شهری یکی از بایستههای فرهنگی آن استان و شهر به شمار میرود. متاسفانه تا کنون در این زمینه جز مقاله محققانه اما مختصر آقای سعید رجبی فروتن با عنوان (مطبوعات استان مرکزی تاکنون) کار در خور توجهی صورت نگرفته است. تحقیق حاضر نیز بر اساس منابع و ماخذ موجود و با تلاش و تکاپوی فراوان از طریق دستیابی به اطلاعات پراکندهای که نزد بعضی پیشکسوتان هنوز زنده این عرصه موجود بود، چرا که اصولا دستیابی به پارهای آگاهیهای لازم به دلیل نبودن ماخذ و مدارک قابل اعتماد و استناد، برای پژوهندگان مقدور نگردید.
نکاتی که پیش از مطالعه این پژوهش نیاز به یادآوری دارد به قرار زیر است:
1-از پارهای نظریات که در این تحقیق نام برده شده متاسفانه حتی یک نسخه نیز باقی نمانده و اصولا بعضی از نشریات حتی منتشر نشدهاند و صرفا فردی به عنوان صاحب امتیاز، مجوز چاپ نشریهای را گرفته اما نشریه به هر دلیل به مرحله چاپ نرسیده است که حتی المقدور با استفاده از آگاهیهای موجود سعی شده است شرح حال صاحب امتیاز یا هر گونه اطلاع مفید دیگر به دست داده شود.
2- تنظیم فهرست الفبایی نشریات بر اساس اطلاعات مندرج در دو کتاب زیر صورت گرفته است:
الف- تاریخ جراید و مجلات ایران، تالیف محمدصدر هاشمی
ب- چهره مطبوعات معاصر ایران، تالیف غلامحسین صالح یار
و اگر نام جریدهای در این ماخذ نبود، بر اساس نمونه موجود آن جریده را معرفی کردیم.
3- سعی شده است درباره هر نشریه ابتدا شناسنامه آن، در حد آگاهیهای موجود آورده شود. سپس یک مقاله بعنوان نمونه کار و پس از آن یادداشتها و توضیحات پژوهندگان. نکته در خور توجه آن است که کوشش شده انتخاب مقالات به گونهای باشد که علاوه بر نشان دادن سبک و سیاق نوشتاری و محتوایی حاوی آگاهیهایی درباره روال کار و نحوه انتشار خود نشریه نیز باشد.
4- در نحوه انعکاس مقالات سعی شده است ضمن تمایز مقاله با استفاده از حروف شکسته رسم الخط نشریه نیز حفظ شود. گر چه این التزام- به خاطر رعایت امانت- پارهای ناهماهنگیها و حتی اشتباهات نگارشی را نیز به دنبال داشته که به پژوهندگان نیز پوشیده نیست و امید است که خوانندگان این نقص را بر ما ببخشایند.
5- اطلاعات و آگاهیهایی که بر اساس گفتار شفاهی افراد تهیه شده و بیشتر جنبه نقل به مضمون دارد، در گیومه « » قرار داده نشده است.
اما در هر صورت نام منبع و مرجع مورد استناد ذکر شده است.
6- در انتخاب متون، به ویژه اشعار، بیشتر جنبههای اجتماعی و آگاهی بخشی اثر از محتوی و روال نشریه مورد نظر بوده و قوت و ضعف اثر به لحاظ ادبی ملاک انتخاب نبوده است. به همین دلیل چه بسا نظمی سست و مخدوش نیز به عنوان نمونهای از یک نشریه انتخاب شده باشد.
این رساله تمام آنچه که باید باشد نیست. چیزی است که ما توانستهایم نه آنچه که میخواستهایم بنابراین کاستیهایش بسیار و ناگفتههایش فراوان است و امید آنکه آیندگان به رفع نواقص این اثر به تلاش برخیزد که همه چیز را همگان دانند.
7-از دو نشریه به جز عنوان نشریه و نام صاحب امتیاز آن هیچ گونه اطلاعاتی به دست نیاوردیم و ذکر آنها را در بخش شرح تفصیلی مطبوعات ضروری ندانستیم.
1- راهنمای اجتماعی اراک- صاحب امتیاز احمد محمدی عراقی
2- سعادت اراک- صاحب امتیاز بانو سلطنت استاد آقا
اولین روزنامه نگار اراکی
تا آنجا که اطلاع داریم- به احتمال قریب به یقین- میرزا محمد صادق خان امیری ملقب به ادیب الممالک اولین سلطان آبادی (اراکی) است که در خارج از اراک اقدام به انتشار نشریه کرده است. جرایدی که به مباشرت و مدیریت ادیب الممالک منتشر میشده، به شرح زیر است:
1-ادیب الممالک در سال 1316 قمری نایب رئیس مدرسه لقمانیه تبریز شد و در همان حال جریده «ادب» را در تبریز منتشر کرد .روزنامه «اطلاع» در شماره 457 خود که روز چهارشنبه منتشر شد هشتم رجب سال 1316 انتشار یافته درباره «ادب» چنین مینویسد:
«در این هفته نمره اول روزنامه ادب مصوب پست دارالسلطنه تبریز به اداره انطباعات ایران پرتو وصول افکند.
به شرف مطالعت آن نایل شدیم، همانا این جریده فریده از نتایج دانش و افکار و نسایج کلک سحار ادیب اریب و فاضل لبیب آقا میرزا صادق خان و ادیب الممالک پیش خدمت حضور همایون از احفاد مرحوم مبرور قائم مقام است که صاحب فضل حسب و وراث علم و ادب و به یقین از کان جز زرناب و از عمان جز در خوشاب چیزی نزاید و بر نیاید. این روزنامه منحصرا «از علوم و معارف بحث و نگارش خواهد نمود..
امیدواریم آثار بدیعه و مطالب رفیعه از افکار آن جناب در صحایف روز این جریده به یادگار بماند و دانش طلبان از آن بهرهمند گردند.»
توضیحات:
1- آقای محمد علی صفاری برادر محمد تقی صاحب امتیاز و مدیر مسئول هفتهنامه قیام اراک در گفتگویی به ما گفت:
پس از صعود دکتر مصدق به نخست وزیری جبهه ملی فعال شد و ما جمعیت طرفداران جبهه ملی را اراک تشکیل دادیم.
طرفداران این جمعیت در اراک ابتدا حدود پنجاه شصت نفر بودند که از اهداف جبهه ملی دفاع میکردند و بعد از مدتی گروه کثیری به ما پیوستند. ما برای گسترش مناسبات خود مالا جبهه ملی با مردم،اقدام به نشر روزنامه کردیم، و چون آقای رضا قلی فولاد وند مدیر هفتهنامه «افق اراک» از همفکران ما بود، قسمتی از دفتر «افق اراک» را در اختیار ما گذاشت. هفتهنامه «قیام اراک» تا مرداد سال 1332 مرتبا منتشر میشد و تیراژ آن در هفته حدود پانصد شماره بود. سرمقالههای «قیام اراک» بیشتر توسط سردبیر مهندس حسین دستوری و رضا قلی فولادوند و سید مرتضی هزاوهای نوشته میشد و مقالات حسین واعظ زاده را هم زیب بخش روزنامه رسمی میکردیم. آقای عباس حمیدیان نیز یکی از دوستان ما و از طرفداران جبهه ملی بود و با ما همکاری صمیمانه داشت. پس از 28 مرداد و هجوم شاه پرستان به دفاتر و جراید ملی، قسمت اعظم آثار موجود در دفتر هفتهنامه از میان رفت و آنچه که باقی مانده بود در سختگیریهای بعدی معلوم شد.
این نکته را هم اضافه کنم که چون برادرم ساکن تهران بود امور روزنامه را در اراک من اداره میکردم.
2-تاکنون پیرامون هفتهنامه هائب که در دوره دکتر مصدق از حکومت ملی دفاع میکردند به کرات سخن گفتیم و از تکرار آن خودداری میکنیم.
3- وکلای اراک در دوره شانزدهم مجلس شورای ملی حسین خاکباز و یوسف شکرایی بودند، و انتخابات اراک در دوره هفدهم به سبب اختلافات شدید محلی انجام نشد. کاندیدای دوره هفدهم، مجلس شورای ملی از سوی جبهه ملی در اراک عزت الله خان بیات و حبیب الله بیک لیک بودند که هر دو از فئودالهای بزرگ اراک به شمار میآمدند، با این تفاوت که عزت الله خان بیات داماد دکتر مصدق بوده و رفتار حبیب الله بیک لیک با مالکان دیگر تفاوت داشت.
مقاله مرورى بر تاریخ وتمدن اشکانیان
فهرست مطالب :
مقدمه
تاریخچه اشکانیان
تمدن و فرهنگ اشکانی
حکومت در دوره اشکانی
پایتخت اشکانیان
تاج پادشاه اشکانی
گاهشمار شاهان اشکانی
بازرگانی وراهها درزمان اشکانیان
آثاربه جامانده ازتمدن اشکانی
نظام کیفری اشکانیان
منابع
..............................................
مقدمه
اَشکانیان (250 ق. م 224 م) که از تیره ایرانی پرنی از طوایف وابسته به اتحادیه داهه از عشایر سکاهای حدود باختر بودند ابتدا از بین قبایل کوچ نشین ماوراالنهر برخواستند و در حدود میانه قرن سوم قبل از میلاد، به ستان (ساتراپی) پارت که دربرگیرنده خراسان کنونی بود کوچ کردند. نام سرزمین پارت در سنگنبشتههای داریوش پرثوه آمده است که به زبان پارتی پهلوه میشود. چون پارتیان از اهل استان (ساتراپی) پهله بودند، از این جهت در نسبت به آن سرزمین ایشان را پهلوی نیز میتوان خواند. استان (ساتراپی) پارتیها از مغرب به دامغان و سواحل جنوب شرقی دریای مازندران و از شمال به ترکستان و از مشرق به رود تجن و از جنوب به کویر نمک و سیستان محدود میشد. قبایل پارتی در آغاز با قوم داهه که در مشرق دریای مازندران میزیستند در یک جا سکونت داشتند و سپس از آنان جدا شده در ناحیه خراسان مسکن گزیدند.
...
«اشکانیان که از قوم پارت بودند از ایالت پارتیا که مشتمل بر خراسان فعلی بود برخاستند . نام سرزمین پارت در کتیبه های داریوش پرثوه آمده است که به زبان پارتی پهلوه می شود .
چون پارتیان از اهل ایالت پهله بودند ، از این جهت در نسبت به آن سرزمین ایشان را پهلوی نیز می توان خواند .
ایالت پارتیها از مغرب به دامغان و سواحل جنوب شرقی دریای خزر و از شمال به ترکستان و از مشرق به رود تجن و از جنوب به کویر نمـک و سیستــان محـدود می شد[1] .»
...
[1] - « گریشمن – رمن / تاریخ ایران از آغاز تا اسلام »
مقاله علل ماندگاری امیرکبیر در تاریخ
پس از قتل قائم مقام فراهانی حاج میرزا آقاسی که خود با دسیسه چند نفر دیگر جزء عاملین قتل آن سید بزرگوار بودند به جانشینی قائم مقام برگزیده شد. میرزا آقاسی در مقابل سیاستهای روسی و انگلیس کاملا تسلیم بود ولی مردی درویش سبک، خرافاتی و بسیار موذی و مکار بود و در ایام نخست وزیری نامبرده از ایران هیچ چیز باقی نماند و تمام زحمات قائم مقام فراهانی را نیز بباد داد. وی از سال 1835 تا 1848 میلادی یعنی سال مرگ محمدشاه قاجار بمدت سیزده سال بر ایران صدرات کرد و در این مدت کشور از نظر داخلی بجائی رسید که مردم به خوردن علف و دانه های نباتات و خوراک دام و طیور افتادند و از نظر خارجی هم مبادرت به امضاء قراردادهائی مانند قرارداد ننگین ترکمانچای با انگلیسی ها نمود که عاقد قرارداد جوانک بی هویتی بنام میرزا ابوالحسن خان شیرازی وزیر امور خارجه ایران بود که جز حقوق بگیران دولت انگلیس در ایران بشمار می رفت. پس از درگذشت محمدشاه جمله رجال دولتی ایران بدستور میرزا آقاسی و از جمله مستوفی الممالک که سالها وزیر نخست وزیر بود جملگی به سفارت انگلیس در رفتند و از سفیر اجازه خواستند تا آمدن ولیعهد ناصرالدین میرزا زمام امور کشور را مهدعلیا و میرزاآقاخان نوری بدست داشته باشند.
یادگار زمان اوست آدمیت که ارزنده ترین کار تاریخی موجود را در مورد امیرکبیر نوشته می گوید «اهمیت مقام تاریخی امیر به سه چیز است.
1- نوآوری در راه نشر فرهنگ و صنعت جدید.
2- پاسداری هویت ملی و استقلال سیاسی ایران در برابر تعرض غربی ها.
3- اصلاحات سیاسی مملکتی و مبارزه با فساد موجود در جامعه.
تاریخ سفید پوستان آفریقای جنوبی
تاریخ سفید پوستان آفریقای جنوبی با سال 1652 زمانی که شرکت هلندی هند شرقی تاسیساتی را در کیپ بوجود آورد برمی گردد هلندیهایی که آن زمان به آفریقای جنوبی آمدند یا آورده شدند و در آن کشور سکنی گزیدند به «افریکندها» مشهورند علاوه بر هلندیها در سال 1820 شمار زیادی از انگلیسی ها نیز به این کشور آمدند این افراد به زبان انگلیسی صحبت می کردند رویهمرفته در حدود 60 درصد سفید پوستان با زبان افریکانس تکلم می نمایند همچنین شمار بسیاری یهودیان که اغلب به زبان انگلیسی صحبت می کنند نیز در این کشور ساکن هستند.
دو رگه ها
مردمان اولیه منطقه کیپ با افرادی که از غرب آفریقا، ماداگاسکار، هند، اندونزی و مالاکا به آفریقای جنوبی آمدند ازدواج نموده اند و صاحب فرزندانی شدند خواخوانها و سایر سیاهپوستان نیز با اروپائیان اولیه ازدواج کردند ماحصل همه این ازدواج ها جمعیت دورگه فعلی آفریقای جنوبی است این افراد به دو گروه تقسیم می شوند که عبارت اند از: گریگاس و مالایی های کیپ. دورگه هایی که در نتیجه ازدواج با اروپائیان بوده اغلب مسیحی می باشند و سایرین دارای مذاهب دیگری می باشند بیشتر دو رگه ها به زبان افریکانس حرف می زنند و بیش از 80 درصد آنها در ایالات کیپ ساکن هستند.
ادیان و مذاهب
در آفریقای جنوبی تقریباً تمامی ادیان شناخته شده پیروانین دارند در حدود هفتاد درصد از مردم آفریقای جنوبی مسیحی هستند مابقی که شمال سیاهان، دو رگه ها و آسیائیها می باشند پیرو ادیان دیگر می باشند که عبارتند از:
الف) مسیحیت:
هفتاد درصد جمعیت چهل میلیونی آفریقای جنوبی مسیحی هستند جنبش کلیسای مستقل سیاهان بزرگترین گروه مذهبی این کشور است که از هر سه نفر سیاهپوست مسیحی یک نفر عضو این جنبش می باشد 400 کلیسای مستقل در کشور وجود دارد که 7 میلیون نفر مسیحی در آنجا به عبادت می پردازند این کلیساها بیشتر در ایالت کوازولو- ناتال واقع شده اند از کلیساهای هلندی دااری چهارمیلیون عضو هستند این کلیساها در مرزهای آفریقای جنوبی قرار دارند و دارای مقام دوم در این کشور می باشند کلیسای کاتولیک با حدود 3 میلیون نفر عضو دارای رتبه سوم در میان مسیحیان می باشد.
ب) اسلام:
کمتر از یک میلیون مسلمان در آفریقای جنوبی وجود دارد که از نژاد مالایی (که توسط مهاجران هلندی از مستعمرات هلند در مالزی و اندونزی به این کشور انتقال داده شده اند). نژاد هندی (که توسط انگلیسی ها برای کار در مزارع نیشکر به آنجا آورده اند) و نژاد سیاه (که توسط مسلمانان از دو نژاد دیگر به دین اسلام دعوت شده اند) می باشند این مسلمانان از پرشورترین، آگاهترین وانقلابی ترین مسلمانان آفریقای سیاه بوده و بیشتر با بهره مندی از تحصیلات سطوح عالی و وارد شدن در مشاغل تجاری نقش حساسی را در آفریقای جنوبی بر عهده دارند آنها بیشتر در ایالتهای کیپ و ترانسول زندگی می کنند اغلب مسلمانان آفریقای جنوبی سنی هستند در حدود 300 خانوار شیعه در این کشور وجود دارد تعداد 250 مسجد نیز در این کشور وجود دارد که بزرگترین آن در شهر دوربان واقع شده است.
زامبیا
موقعیت جغرافیایی:
جمهوری زامبیا با وسعت 752620 کیلومتر مربع در جنوب آفریقا واقع است این کشور محصور در خشکی بوده و از جنوب به کشورهای نامبیا، بوتسوانا، زیمباوه و از شمال با زئیر و تانزانیا از شرق به مالاوی و موزامبیک و از غرب به آنگولا محدود است پایتخت این کشور موزاکا نام دارد دیگر شهرهای مهم زامبیا، کتیوه، اندولها، چی پاتا، ولیومیگستون می باشند زامبیا دارای 9 استان به اسامی کوپربت، مرکزی، شرقی، شمالی، شمال غربی، جنوبی، غربی، جنوب غربی و لواپولها می باشد لوزاکا پایتخت کشور که در استان مرکزی واقع است مرکز سیاسی کشور به شمار می رود در حالی که شهرهای کتیوه، اندولها، مکابوه که در استان کوپربلت واقع هستند جزو شهرهای صنعتی محسوب می گردند و معادن مس زامبیا در این شهرها واقع است جمعیت زامبیا بر طبق آخرین آمار در سال 1992 حدود 8/7 میلیون نفر می باشد و به نظر می رسد تا پایان سال 1993 این رقم به 8 میلیون بالغ شده است حدود 60% از جمعیت زامبیا در روستاهاو 40% در شهرها اقامت دارند جمعیت لوزاکا قریب به هشتصدهزار نفر است و پس از آن شهر اندولها با ششصدهزار نفر در ردیف دوم قرار داد جمعیت استان مرکزی 000/600/1 نفر و جمعیت استان کوپربلت 000/300/1 نفر می باشد پس از این دو استانهای شرقی، لواپولها، شمالی، شمال غربی، جنوبی و غربی به ترتیب بیشترین جمعیت را در خود جای داده اند متوسط رشد سالانه جمعیت 4/3% است و میانگین متوسط عمر پنجاه سال می باشد علی رغم وسعت زیاد و جمعیت کم دولت زامبیا برای کاهش مشکلات اقتصادی برنامه تنظیم خانواده را تشویق می کند عامل عمده مرگ و میر در زامبیا وجود بیماری های مالاریا و ایدز بوده است آمار تصادفات رانندگی به دلیل عدم توانایی عمومی برای خرید خودرو و استفاده از سرویسهای حمل و نقل عمومی زیاد نمی باشد،
روش تحقیق بررسی عدم علاقه و توجه دانش آموزان در کلاس درس تاریخ در 18 صفحه ورد قابل ویرایش
مقدمه :
تاریخ سرگذشت گذشتگان و عبرت آموز آیندگان است . هر کشوری متعلق به تاریخ و گذشته خود است و حوادث رخ داده در آن ، پشتوانه فرهنگی آن کشور محسوب می شود. فردی که از گذشته تاریخی خود مطلع است ، از فرهنگ جامعه خویش دور نیست و در بطن آن زندگی می کند و با کسب تجربه زندگی را برای خود هموار می سازد.
عموماً کتب درسی تاریخ ، همیشه مملو از نام ها و اسامی پادشاهان ، وزیران ، سلسله ها و وقایعی است که دانش آموزان باید آنرا بخوانند و حفظ نمایند. در نتیجه عملاً در کلاسهای تاریخ کاری جز بالا بردن سطح محفوظات انجام نمی گیرد و نقش معلم ، در حد داستان گویی و نقالی خلاصه می شود.
دکتر صادق زیبا کلام در کتاب « سنت و مدرنیته» نحوه آموزش تاریخ را در جامعه ایران و اروپا با یکدیگر مقایسه می کند و می گوید : در نظام آموزشی و پرورشی ما به مشتی حفظیات ، القائات و تحریفات سیاه و سفید ، بدون آنکه چراغی فرا روی نسل جوان ما ، برای شناخت و درک گذشته اش قرار دهد و کمکی در جهت ایجاد هویت برای زمان حالش بنماید تقلیل یافته است. در اروپا و امریکا ، آموزش تاریخ عبارت است از ایجاد و پرورش استعدادها و قوه تجزیه و تحلیل گذشته .[1]
پژوهنده نیز طی سالها تجربه بخوبی درک نموده که دانش آموزان بطور کلی علاقه ای به درس تاریخ و کلاس تاریخ ندارند ، پس با شروع این کار پژوهشی سعی می کند راههایی جهت ایجاد علاقه و شوق در دانش آموزان ایجاد کند ، تا این مشکل بزرگ را در کلاس درس
مرتفع سازد.
1 ـ 1 بیان موضوع :
مشکل اصلی که پژوهنده با آن روبرو است ، عدم علاقه و توجه دانش آموزان در کلاس درس تاریخ می باشد و جستجو برای یافتن راههایی جهت افزایش علاقمندی دانش آموزان به درس و کلاس تاریخ مهم ترین هدف پژوهنده می باشد.
2 ـ 1 توصیف وضعیت موجود و تشخیص مسئله :
پژوهنده لیسانس تاریخ را در دانشکده ادبیات فارسی دکتر علی شریعتی شهر مشهد اخذ نموده است و حدود 17 سال سابقه کار دارد. هم اکنون در دبیرستان دخترانه صیرفی واقع در منطقه قاسم آباد ، شریعتی 9 ، تدریس می کند. دبیرستان صیرفی تنها مدرسه موضوعی در استان خراسان و تا سال پیش ، در کل ایران می باشد . مدرسه موضوع محوری ، مدرسه است که کلاسهای درس آن بر اساس موضوع درس ، مشخص شده است ، یعنی ما در این مدرسه کلاسهای زیر را داریم :
کلاس تاریخ ـ کلاس جغرافیا ـ کلاس زبان انگلیسی ، کلاس زبان فارسی ـ کلاس ادبیات فارسی ـ کلاس عربی ـ کلاس دینی ـ کلاس قرآن ـ کلاس مطالعات اجتماعی ـ کلاس ریاضی کلاس شیمی ـ کلاس فیزیک ـ کلاس زیست شناسی.
در طبقه دوم دبیرستان ، کلاسهای ریاضی ، فیزیک ، شیمی و زیست شناسی قرار دارد ، چرا که آزمایشگاه فیزیک ، شیمی و زیست شناسی در این طبقه واقع شده است. و بقیه کلاسها در طبقه سوم قرار دارد. مجموع این کلاسها 13 کلاس می شود. این دبیرستان توسط خیری بنام آقای صیرفی در سال 77 بنا شده است و دارای 3 طبقه ، حیاط نسبتاً بزرگ با باغچه کاری در حاشیه آن ، کتابخانه و اتاق کامپیوتر و وسایل سمعی و بصری می باشد. این مدرسه دو نوبته است و در هر نوبت حدود 450 دانش آموز مشغول تحصیل می باشند.
با وجود آنکه بعد از یکسال از افتتاح آن ، مدیریت محترم دبیرستان ، شیوه نام گذاری کلاسها را بر اساس موضوع محوری قرار دادند و هر درس کلاس مخصوص بخود را دارد و در هر کلاس نیز کمد یا ویترین نسبتاً بزرگی با دربهای شیشه ای نصب شده است و از ابتدای امر از کلیه همکاران دعوت به همکاری نمودند تا در امر تجهیز این کلاسها ، تهیه وسایل کمک آموزشی ، نقشه ، پوستر و … سهیم باشند ، ولی متاسفانه همکاران آن طور که باید از وجود این کلاسها با امکانات موجود ، به نحو احسن استفاده ننمودند.
1-2 اجرای طرح جدید و نظارت بر آن
پژوهنده برای اجرای طرح جدید ابتدا با سایر همکاران هم رشته خود مشورت می کند و نظرات آنان را جویا می شود و بعد از اینکه آنها راه های جدید را مورد ارزیابی قرار دادند و موافقت خود را اعلام نمودند. پژوهنده مطمئن می شود که باید این تغییرات صورت بگیرد تا نتیجه مطلوب حاصل آید. سه راه حل اول توام با هم ولی مهم ترین گام همان تغییر در روشهای سنتی تدریس می باشد. پژوهنده در دورة ضمن خدمتی که در ناحیه برگزار شد ، آموزش الگوهای نوین تدریس را بطور علمی و عملی دید و آگاهی کافی در این زمینه را پیدا نمود تا هنگام تدریس دچار مشکل نشود. چندین کتاب نیز در این زمینه مطالعه نمود من جمله کتاب « آشنایی با یادگیری از طریق همیاری» الیس و والن سوزان [2]، کتاب « جزئیات روشهای تدریس» نوشته قورچیان[3]، کتاب « آموزش رفتار خلاق و استعدادهای درخشان در دانش آموزان» نوشته شل کراس[4] ، کتاب « ماهیت خلاقیت و شیوه های پرورش آن» ، نوشته حسینی.[5]
دو الگوی بسیار مهم به نامهای : 1ـ طرح کارایی تیم TED و 2 ـ طرح تدریس اعضای تیم TMTD را پژوهنده به خوبی فراگرفت.
ـ شرح خلاصه از طرح کارایی تیم The Team Effectiveness Design
ابتدا مطلبی را برای دانش آموزان مشخص نموده تا برای جلسه آتی مطالعه نمایند و یا اول جلسه فرصتی می دهیم تا برای آخر زنگ مطلبی را فرا بگیرند. دبیر از قبل سئوالاتی آماده و تکثیر نموده و همه یک نوع سوال و به شکل تستی (ص ـ غ) و در اختیار تمام دانش آموزان قرار داده تا پاسخ دهند. ما دو نوع پاسخنامه داریم.
1ـ پاسخنامه فردی 2ـ پاسخنامه گروهی .
نظر گروه | نظر فرد |
غ | ص |
ص | غ |
بعد پاسخنامه ها را جمع می کنیم و جوابها را چک می کنیم و مشخص می شود آیا گروه موفق بوده یا نه ؟ و نمرة گروهی می دهیم. افراد نمرات متفاوت دارند و نمرة گروه مهم است.
ـ شرح خلاصه طرح تدریس اعضای تیم : The Team Member Teaching Design
در این الگو ما ابتدا مطلبی را برای جلسه آینده تقسیم بندی می کنیم و بچه ها را نیز گروه بندی می نمائیم. در دبیرستان بهتر است گروه 5 تا 7 نفری باشد ما مطلبمان را بین 5 گروه تقسیم بندی می کنیم. 5 گروه ، هر گروه 5 نفر.
مقاله نگرشی بر تاریخ گزیده اثر حمد الله مستوفی
در قرن هشتم و در عهد حکومت ایلخانان در سال 685 هجری ، ادیب و مورخ و جغرافی دانی برجسته به نام حمد الله مستوفی دیده به جهان گشود. وی از آغاز جوانی بنابر سیرت آبادی و اجداد خود به خدمت دیوانی اشتغال داشت. از آثار ارزندهی وی “کتاب تاریخ” گزیده است که آن را در سال 730 هـ . در خلاصهی تاریخ عالم بنام خواجه غیاث الدین محمد تالیف نمود . این کتاب در تاریخ عمومی و تاریخ اسلام و تاریخ ایران تا عهد مولف ( دورهی ایلخانان ) است و در پایان آن دو باب در تاریخ علما و شعرای عرب و عجم و دیگری در تاریخ قزوین و ذکر تراجم رجال آن شهر بر کتاب افزوده شد که خاص از باب اطلاع بر احوال و رجال و علم و ادب دارد.[1]
از مراتب اهمیت این کتاب آن است که ادوارد برون [2]و نیکلسن [3] ترجمهی خلاصهیی از آن را به انگلیسی ارائه داده اند و نیز ادوارد برون قسمت مربوط به احوال شعرای ایران را از این کتاب جداگانه در سالهای 1900-1901 به انگلیسی ترجمه و در مجلهی انجمن پادشاهی انگلیس منتشر کرد.
حمد الله مستوفی در آثار خویش در خصوص خود و خاندانش اطلاعات ارزنده ای ارائه داده است و در کتاب تاریخ گزیده شرح نسبتاً دقیقی در مورد اصل و خانوادهی خود بدست داده است و اصل خود را عرب معرفی می کند و شجرهی خود را به حربن یزید ریاحی می رساند.[4] وی از یک خاندان کهن مستوفیان قزوین بود کهیکی از اجداد او به نام فخرالدوله ابومنصور کوفی در سال 223 هجری به حکومت قزوین منصوب شد و از آن پس ، خاندانش در این شهر باقی ماندند و همه به عنوان مستوفی قزوین ادامهی حیات دادند. پدر وی نیز با همین سمت مستوفی دستگاه ایلخانان بود. وی از حواشی رشیدالدین فضل الله بود و با سمت استیفاء کارهای دیوانی می کرد و برادرانش متصدی مشاغل دولتی و صاحب ثروت و دستگاه بودند و چون استیفاء و مشاغل مهم دیوانی در آن زمان نیاز به داشتن تعلیمات کافی در ادب و تاریخ بود پس افراد خانواده وی و خود او از چنین تربیت با ارزشی بهره مند بودند.
از وی سه اثر برجای مانده که در جای خود به ویژگیهای آنها اشاره می شود ولی کتاب تاریخ گزیدهی وی یک اثر تاریخی و ادبی محسوب می گردد که در این مقاله سعی شده است تا به صورت اجمالی مورد بررسی قرار گیرد .
دکتر ذبیح الله صفا وضع اجتماعی این دوره را اینگونه بیان می کند: “ وضع اجتماعی قرن هشتم هجری با اختلافات سران مغول در عهد ایلخانان و علی الخصوص بعد از مرگ ابوسعید بهادر و کشاکش های پیاپی امرای مختلف بر سر فرمانروایی نواحی ایران ،همراه بود .”[5]
البته باید خاطر نشان نمود که“ در عهد ایلخانان ، اگر چه برخی از آنان کوشش داشتند که موجبات آرامش اوضاع را فراهم آورند لیکن چون سرداران و سپاهیان آنان همه از مغول بودند ، هر وقت و هر جا که لازم می دانستند شدت عمل سابق را تجدید میکردند.
بنابراین استقرار حکومت ایلخانان در ایران که به ظاهر دورهیی آرام تصور می شد هم ، خالی از محنت های دوران حمله و هجوم مغول نبود . [6] دورهی حکومت ایلخانان[7] مغول از لحاظ ادبی و فرهنگی یکی از دوره های روشن حیات عقلی ایران است . هرچند در نتیجهی حملهی خونین مغول و انهدام آثار تمدن و فرهنگ، سطح علم و معرفت در ایران به صورت چشمگیری تنزل کرد ؛ اما ، براستی چراغ نبوغ ایرانی حتی در آن روزگار هولناک خاموش نگردید و پس از مدتی رکود و تنزل و بهت زدگی ، بار دیگر ادبا و علما در رشته های گوناگون شعر و ادب و ترجمه و تفسیر و … استعداد خود را به کار گرفتند و در زمینه های مختلف درخشیدند تا جایی که حتی خود را به دورهی پیش از مغول رساندند ، از آن جمله در زمینهی ادبی و تاریخی .
نگارش تاریخ در این دوره امتیازات خاصی داشت زیرا کتب تاریخی زیادی به صورت محدود یا مفصل نوشته شد و تا به امروز بر جای ماند. در این دوره علوم ادبی در راه خلاصه کردن اثرهای پیشینیان و تهیهی کتب درسی برای استفاده محصلان گام بر می داشت. به همین علت اگرچه در این “ دوره ( قرن هفت و هشت هجری ) کار زیاد در دانش های ادبی انجام شد ، اما عمل ابتکاری تازه ، کم بود و باسقوط بغداد ، زبان عربی دیگر زبان حکومتی نبود ولی همچنان زبان علمی و ادبی محسوب می شد و بیشتر تالیف های عالمان ایرانی به آن زبان صورت می گرفت.” [8]
هجوم مغول و اثرهای آن مانند هر تغییر بزرگ اجتماعی نتیجهی خود را یکباره نشان نداد ، بلکه اثرهای این حمله را باید از قرن هشتم به بعد که عهد انحطاط علم و ادب در ایران است ، جستجو کرد. بعد از قرن هفت و هشت چون دیگر ایران با حملهی بنیان کن و خانه براندازی از نوع حملهی مغول مواجه نگشت اثرها و تالیف ها یی که در این دو قرن یا بعد از آن بوجود آمد ، تقریبا همگی بر جای ماند و همین امر ممکن است محقق را به اشتباه اندازد تا تصور کند که این دو قرن از حیث ایجاد آثار و تربیت عالمان و ادیبان، دورهی خوبی بوده است.
بنابراین ، تسلط مغول و ایلخانان بر حکومت ایران ، باعث یک انحطاط سریع در تمدن و فرهنگ ایرانی و از آن جمله ادبیات فارسی گردید که نتیجه های آن از میانهی قرن هشتم به بعد در تاریخ تمدن و فرهنگ ایرانی آشکار شد .
[1] تاریخ ادبیات ایران ، ص 1277-1278.
[2] E.Brown
[3] Nicholson
[4] برای اطلاع بیشتر رجوع شود به مقدمه تاریخ گزیده به اهتمام دکتر عبدالحسین نوائی
[5] تاریخ ادبیات ایران، دکتر صفا ، تلخیص محمد ترابی، ص30.
[6] تاریخ ادبیات ایران ، ص 32
[7] یعنی سالهای بین 656 ( فتح بغداد و استقرار هولاکو در ایران ) تا سال 736 مرگ ابوسعید بهادر آخرین ایلخان مغول.
[8]- تاریخ ادبیات ایران ،ص 69.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه ............................................................................................................... 3
علل برتری کتاب تاریخ گزیده........................................................................... 7
مباحث و قسمت های تشکیل دهنده تاریخ گزیده ............................................. 9
مآخذ تاریخ گزیده ............................................................................................ 11
نام و موضوع تاریخ گزیده .............................................................................. 11
چگونگی نثر تاریخ گزیده.................................................................................. 12
بررسی اثر از لحاظ سبک شناسی ................................................................... 16
موضوع ها و انواع نثر فارسی دردوره ایلخانان.............................................. 17
بررسی مضامین و موضوعات اثر................................................................... 19
چند نکته در مورد اثر حمد الله مستوفی............................................................ 21
فهرست منابع و مآخذ....................................................................................... 24
پایان نامه مروری بر تاریخ سیاسی گیلان بعد از اسلام.اداره ایالت گیلان در دوره صفویه
چکیده
گیلان دره ای است به هم پیوسته و در آن ابریشم و برنج به حد وفور به عمل می آید و پارچه های ابریشمی نه تنها در ایران بلکه در اروپا نیز شهرت دارد. در گیلان هر قدر به دریا نزدیک شویم طوری جنگلهای انبوه پوشیده شده که نمی توان راهی به داخل ایالت باز کرد. ورود به گیلان در دوره صفوی از چهار طریق بسیار دشوار انجام می گرفت اما این عیب با شاهرایی که به دستور شاه عباس از استرآباد به آستارا کشیده شد از میان رفت. مردم گیلان پیش از اسلام مستقل زندگی کرده، و پادشاهی های کوچک داشتند. در قرن سوم هجری حکومت علویان زیدیه گیلان پایه گذاری شد. اولجایتو نیز نتوانست این سرزمین را تحت فرمان خود درآورد. در سال 883 هـ . ق با فرمانروایی کارکیا میرزاعلی گامهای موفقیت آمیز برای پادشاهی صفویه برداشته شد. در ابتدای این دوران با سیاست مذهبی شاه اسماعیل اول و ایجاد وحدتی سیاسی مردم ایران تحت فرمان وی بودند ولی پس از شکست چالدران و مرگ وی اوضاع ایران آشفته شد. با سلطنت شاه عباس اول اوضاع ایران رو به پیشرفت نهاد. در زمان تشکیل دوره صفوی خان احمد گیلانی بر این سرزمین فرمانروایی می کرد. شاه طهماسب به دلایلی خان احمد را زندانی کرد. او در زمان سلطنت محمد خدابنده آزاد گردید. در زمان سلطنت شاه عباس اول با به تصرف درآمدن گیلان، استقلال آن از بین رفت ولی مردم روحیه آزادی خواهی خود را از دست ندادند. گیلان در این دوره دارای مذهب شیعه اثنی عشری بوده و اقلیتی مذهبی نیز در آن زندگی می کردند. مردم گیلان حتی پایین ترین افرادش از تواضع وادب برخوردارند. از اعیاد ملی آنان جشن نوروز، جشن تیرگان، جشن مهرگان، جشن فروردگان را می توان نام برد.
از اهداف نگارش این تحقیق بررسی دیدگاههای جهانگردان غربی در مورد اوضاع جغرافیایی، سیاسی، اداری، اقتصادی و فرهنگی گیلان و جایگاه این سرزمین در این دوره می باشد که از طریق مطالعات وفیش برداری از کتب مختلف به خصوص سفرنامه ها و منابع اصلی و با تطابق و تحلیل مطالب صورت گرفته است. گیلان در دوره صفویه از اهمیت خاصی برخودار بوده و مرکز نفوذ و تبلیغات موفقیت آمیز آنها به حساب می آمده است.
واژگان کلیدی : میرزا علی کارکیا، گیلان، جهانگردان، صفویه، خان احمد خان، اسماعیل میرزا، شاه عباس کبیر.
مقدمه
ولایت جنگلی و کوهستانی که در نقشه امروزی ایران، گیلان نام دارد در زمان ساسانیان دیلمان و دیلمستان معروف بود. این ولایت از روزی که در تاریخ شناخته شده، نشیمن دو تیره مردم بوده که تیره ای را «گیل» و دیگری را «دیلم» می نامیدند. گیلان یا تیره گیل در کناره های دریای خزر که اکنون رشت و لاهیجان است زندگی می کردند و با آذربایجان و زنجان نزدیک و همسایه بودند. دیلمان در کوهسار جنوبی ولایت در آنجاها که اکنون رودبار و الموت است جای داشته، بیشتر با قزوین وری همیسایه نزدیک بودند.
گیلان از گذشته های دور تا چند قرن پیش به دو بخش تقسیم می شد. بخش غربی یعنی سمت راست سفیدرود را «بیه پس» و بخش شرقی یا سمت چپ آن را «بیه پیش» می گفتند.
نام این ایالت که ساکنانش گاهی آن را گیل، زمانی گیلان و گاهی گیلانات می نامیدند در واقع معرّف سرزمین باتلاقی است که به معنی گِل است.
زبان مردم گیلان گیلکی بوده است.
مردم گیلان در دوره های مختلف، مستقل زندگی می کردند. با تمام توانایی و قدرتی که کشورگشایان عرب در آُن زمان داشتند ساکنان کرانه های خزر مخصوصاً گیلان سر به اطاعت آنان فرود نیاوردند.
از اوایل دوران صفویه تا زمان پادشاهی شاه عباس اول گیلان همچنان دارای حکومتهای مستقل و پادشاهی های کوچک بود.
مقاله تاریخ مطبوعات در اراک از انقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی
قسمتی از متن:
پژوهش حاضر نگاهی است به روند پیدایش ، رشد، فراز و فرود و افت و خیز مطبوعات در اراک از انقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی، هدف از این پژوهش گردآوری و ثبت پیشینه مطبوعاتی اراک است که در هراستان و شهری یکی از بایستههای فرهنگی آن استان و شهر به شمار میرود. متاسفانه تا کنون در این زمینه جز مقاله محققانه اما مختصر آقای سعید رجبی فروتن با عنوان (مطبوعات استان مرکزی تاکنون) کار در خور توجهی صورت نگرفته است. تحقیق حاضر نیز بر اساس منابع و ماخذ موجود و با تلاش و تکاپوی فراوان از طریق دستیابی به اطلاعات پراکندهای که نزد بعضی پیشکسوتان هنوز زنده این عرصه موجود بود، چرا که اصولا دستیابی به پارهای آگاهیهای لازم به دلیل نبودن ماخذ و مدارک قابل اعتماد و استناد، برای پژوهندگان مقدور نگردید.
نکاتی که پیش از مطالعه این پژوهش نیاز به یادآوری دارد به قرار زیر است:
1-از پارهای نظریات که در این تحقیق نام برده شده متاسفانه حتی یک نسخه نیز باقی نمانده و اصولا بعضی از نشریات حتی منتشر نشدهاند و صرفا فردی به عنوان صاحب امتیاز، مجوز چاپ نشریهای را گرفته اما نشریه به هر دلیل به مرحله چاپ نرسیده است که حتی المقدور با استفاده از آگاهیهای موجود سعی شده است شرح حال صاحب امتیاز یا هر گونه اطلاع مفید دیگر به دست داده شود.
2- تنظیم فهرست الفبایی نشریات بر اساس اطلاعات مندرج در دو کتاب زیر صورت گرفته است:
الف- تاریخ جراید و مجلات ایران، تالیف محمدصدر هاشمی
ب- چهره مطبوعات معاصر ایران، تالیف غلامحسین صالح یار
و اگر نام جریدهای در این ماخذ نبود، بر اساس نمونه موجود آن جریده را معرفی کردیم.
3- سعی شده است درباره هر نشریه ابتدا شناسنامه آن، در حد آگاهیهای موجود آورده شود. سپس یک مقاله بعنوان نمونه کار و پس از آن یادداشتها و توضیحات پژوهندگان. نکته در خور توجه آن است که کوشش شده انتخاب مقالات به گونهای باشد که علاوه بر نشان دادن سبک و سیاق نوشتاری و محتوایی حاوی آگاهیهایی درباره روال کار و نحوه انتشار خود نشریه نیز باشد.
4- در نحوه انعکاس مقالات سعی شده است ضمن تمایز مقاله با استفاده از حروف شکسته رسم الخط نشریه نیز حفظ شود. گر چه این التزام- به خاطر رعایت امانت- پارهای ناهماهنگیها و حتی اشتباهات نگارشی را نیز به دنبال داشته که به پژوهندگان نیز پوشیده نیست و امید است که خوانندگان این نقص را بر ما ببخشایند.
5- اطلاعات و آگاهیهایی که بر اساس گفتار شفاهی افراد تهیه شده و بیشتر جنبه نقل به مضمون دارد، در گیومه « » قرار داده نشده است.
اما در هر صورت نام منبع و مرجع مورد استناد ذکر شده است.
6- در انتخاب متون، به ویژه اشعار، بیشتر جنبههای اجتماعی و آگاهی بخشی اثر از محتوی و روال نشریه مورد نظر بوده و قوت و ضعف اثر به لحاظ ادبی ملاک انتخاب نبوده است. به همین دلیل چه بسا نظمی سست و مخدوش نیز به عنوان نمونهای از یک نشریه انتخاب شده باشد.
این رساله تمام آنچه که باید باشد نیست. چیزی است که ما توانستهایم نه آنچه که میخواستهایم بنابراین کاستیهایش بسیار و ناگفتههایش فراوان است و امید آنکه آیندگان به رفع نواقص این اثر به تلاش برخیزد که همه چیز را همگان دانند.
7-از دو نشریه به جز عنوان نشریه و نام صاحب امتیاز آن هیچ گونه اطلاعاتی به دست نیاوردیم و ذکر آنها را در بخش شرح تفصیلی مطبوعات ضروری ندانستیم.
1- راهنمای اجتماعی اراک- صاحب امتیاز احمد محمدی عراقی
2- سعادت اراک- صاحب امتیاز بانو سلطنت استاد آقا
اولین روزنامه نگار اراکی
تا آنجا که اطلاع داریم- به احتمال قریب به یقین- میرزا محمد صادق خان امیری ملقب به ادیب الممالک اولین سلطان آبادی (اراکی) است که در خارج از اراک اقدام به انتشار نشریه کرده است. جرایدی که به مباشرت و مدیریت ادیب الممالک منتشر میشده، به شرح زیر است:
1-ادیب الممالک در سال 1316 قمری نایب رئیس مدرسه لقمانیه تبریز شد و در همان حال جریده «ادب» را در تبریز منتشر کرد .روزنامه «اطلاع» در شماره 457 خود که روز چهارشنبه منتشر شد هشتم رجب سال 1316 انتشار یافته درباره «ادب» چنین مینویسد:
«در این هفته نمره اول روزنامه ادب مصوب پست دارالسلطنه تبریز به اداره انطباعات ایران پرتو وصول افکند.
به شرف مطالعت آن نایل شدیم، همانا این جریده فریده از نتایج دانش و افکار و نسایج کلک سحار ادیب اریب و فاضل لبیب آقا میرزا صادق خان و ادیب الممالک پیش خدمت حضور همایون از احفاد مرحوم مبرور قائم مقام است که صاحب فضل حسب و وراث علم و ادب و به یقین از کان جز زرناب و از عمان جز در خوشاب چیزی نزاید و بر نیاید. این روزنامه منحصرا «از علوم و معارف بحث و نگارش خواهد نمود..
امیدواریم آثار بدیعه و مطالب رفیعه از افکار آن جناب در صحایف روز این جریده به یادگار بماند و دانش طلبان از آن بهرهمند گردند.»
ادیب الممالک تا زمانی که در تبریز بود 22 شماره از نشریه (ادب) را در آنجا منتشر کرد.
3- ادیب الممالک درسال 1318 قمری ناچار به ترک تبریز شد. ابتدا به قفقاز رفت و پس از چندی به مشهد آمد و در ارض مقدس مجددا نامه (ادب) را منتشر کرد. انتشار نامه (ادب) مشهد از 4 رمضان 1318 تا شوال 1320 قمری ادامه داشت . دیباچه اولین شماره (ادب) مشهد شعری است از ادیب الممالک با این مطلع:
چون دانا ز گنجینه در واز کرد |
| به نام خدا نامه آغاز کرد |
جهت اطلاع از نوع نثر ادیب الممالک قسمتی از سرمقاله (ادب) مشهد را نقل میکنیم.
«بعضی در نفیسه و لئالی بی همتا در قعر بحار جراید به نظر غواصان خامه دبیران مملکت غرب رسیده است که همواره در طلب آن سر از پا نشناخته در تک رویاهای ژرف متلاطم و گردابهای هایل خطرناک فرورفته و به وسایل گوناگون آن جواهر رنگارنگ بر سر ممالک خود کشانیده و دوش و بنا گوش عروسان فکر ابنای وطن را بدان لئالی پر بهار آرایش دهند. وقتی با کمال دقت به چشم بصیرت در مینگریم میبینم که میزان ترقی و تنزل هر مملکتی از وضع و ترتیب و رواج بازار جراید آن سامان و مقیاس فکرت روزنامهنگاران و فوائد و آثار مترتبه از نشر جراید در آن قلمرو به دست میآید. پس به این اعتبار میتوان گفت که روزنامه هر مملکتی نماینده و مرات افکار و خیالات مردم آنجا است…
این بنده درگاه از دیرگاه میخواست گمشده وطن را که خانمانش بر باد و نام و نشانش از یاد رفته است، در طی اوراق جراید به دست آوردو چشم فرزندان سعادتمند را به دیدار پدر مهربان روشنی بخشد.
امید که بزرگان به این خیال خرده نگیرند و بنده را جاهل و بوالهوس نشمارند. زیرا جراید همچنان که بیان کردیم آیینه افکار عالم اند و نقاد قلب بنیآدم و بسیاری دیدهایم که مردمان نام و نشان گمشده خود را در اوراق مجلات اعلان کرده و به اندک زمانی از وی خبر و اثر یابند این کرت سیم است که بدین کار شگرف و خیال مقدس پرداختهام و انصاف همی دهم که چون در ایام سلف اعتمادم بر این خامه ابتر و اعتضادم بر توجه ابنای بشر بود، تایید الهی در پیشرفت امورم مساعدت نفرمودی، چنان که در وهله اول کودک فکرم قبل از اوان ترضیع زبان در کام کشید. دفعه آخری در رحم مادر سقط گردید ولی اینکه سپری ساختهام که سهم حوادث بر وی کارگر نشود. زیرا که ملازم حصن ولایت است و چراغم شمع هدایت، آن را که روی امید به آستان قدس حضرت ثامن الائمه و سراج الامه مولانا علی بن موسی الرضا علیه و آبائه و اولاده آلاف التحیه والثنا باشد، البته با ثابت و سیار در ستیزد و از گردش لیل و نهار نپرهیزد.»
ادیب الممالک در سال 1321 قمری به تهران آمد و نامه (ادب) را در آنجا منتشر کرد. نخستین شماره (ادب) تهران روز دوشنبه 27 رجب، عید مبعث حضرت الرسول (ص) منتشر شد.
پایان نامه تاریخ ساسانیان
پایان نامه حاضر می کوشد شکل گیری و گسترش نظام حکومتی ایران دوره ای ساسانی را از سال 226تا 420 میلادی روشن سازد.محور این تحقیق توصیفی است پیرامون بخش های قضایی و اداری دیوانسالاری ساسانی. در این میان ، مقام های مربوط به این نظام مورد توجه قرار گرفته اند .فصل اول تحقیق که حکم مدخل را دارد ،روند قدرت یابی و استقرار حکومت ساسانی را در دوره ای اردشیر بابکان مورد بررسی قرارمی دهد ؛ سال های کوشش او در برقراری پیوندهای نزدیک میان دین و حکومت و به عبارت بهتر ، اتخاذ شکلی یگانه از دین به عنوان دین رسمی ، در جریان این روند مورد بحث قرار گرفته است . فصل دوم ،جزئیات مربوط به طبقات اجتماعی در این دوره گردآوری و تحلیل شده اند ، درفصل سوم تصویری کلی از نظام دیوانی ساسانیان ارائه می کند. فصل چهارم مشاغل دیوانی و درباری دیوانسالاری ساسانی را مورد بررسی قرار می دهد . بالاخره ،در فصل پایانی ،شخصیت های برجسته ای که در دیوانسالاری ساسانی ایفای نقش کردهاند ، مورد شناسای و تحقیق قرار گرفته اند .
1-1 ساسانیان ادامه دهنده را هخامنشیان
1-2 تلاش اردشیر در جهت تشکیل حکومت
1-3 اتحاد دین و دولت در عصر ساسانیان
2 – فصل دوم: مروری بر طبقات اجتماعی در عصر ساسانیان
1-2 تعریف طبقه اجتماعی
2-2 طبقات اجتماعی
3-2 طبقه روحانیون
1-3-2 موبد
2-3-2 موبدان موبد
3-3-2 هیربد
4-3-2 زوت و راسی
5-3-2 دستور
4-2 طبقه جنگجویان:
1-4-2 وظیفه جنگجویان
2-4-2 تقسیم طبقات جنگجویان
1-2-4-2 سوار نظام
2-2-4-2 پیاده نظام
5-2 طبقه کشاورزان و صنعتگران
3 – فصل سوم: نظام دیوانی در عصر ساسانیان
1-3 شناخت سازمانهای داخلی دوره ساسانیان
2-3 دیوان پیدایش دیوانها
3-3 دیوان ریاست طبقات جامعه وزرگ فرمذار یا بزرگ فرماندار – وظایف و اختیارات وزیر
4-3 دیوان سپاه – ایران سپاهید. ارتشیاران سالار – ارگبد
5-3 دیوان دادرسی (داد)
1-5-3 ارزش داد و دادگستری
2-5-3 منشا قوانین در عصر ساسانیان
3-5-3 خوزه قضات
4-5-3 ادله اثبات دعوی
5-5-3 پادشاه در منصب قضاوت
6-5-3 روحانیون در منصب قضاوت
6-3 دیوان رسایل (دیوان دبیران)
7-3 طبقهی متحخدمین ادارات (دبیران)
1-7-3 دبیر
2-7-3 دبیربد (ایران دبیربد)
3-7-3 اهمیت دبیران و دیدگاه شاهان به دبیران
4-7-3 چگونگی برگزیدن دبیران
5-7-3 وظایف دبیران
6-6-3 اصناف دبیران
1-6-6-3 دین دبیر
2-6-6-3 دبیران دیوان خراج
3-6-6-3 گذک آمار دبیر
4-6-6-3 واسپوهرگان آمازکار
5-6-6-3 روانیگان دبیر
6-6-6-3 آذربادگان دبیر
7-6-6-3 گنج آمار دبیر
8-3 دیوان سرای شمرهیا دیوان استیفا (اداره مالیه)
9-3 دیوان خراج
1-3-9 خسرو انوشیروان و اصلاح نظام مالیاتی
2-9-3 واستر پوشان سالار
3-9-3 آمار کار
4-9-3 دهقانان
5-9-3 جایگاه دهقانان
10-3 دیوان درآمدهای کل کشور – شهر آمار دبیر
11-3 دیوان خزائن
12-3 گهبد و ضرب مسکوکات
13-3 دیوان آتشکدهها – آتش آمار دبیر
14-3 دیوان برید
15-3 دیوان اشراف
16-3 دیوان ایران دربد – دربد
17-3 دیوان مهرشاهی (دیوان خاتم )
18-3 دیوان احشام – آخور آمار دبیر – آخورسالار
19-3 دیوان ویژگان
20-3 دیوان نوروز
21-3 دیوان کستبزود (دیوان آب) – وظیفهی دیوان آب
22-3 دیوان جامه خانه
23-3 ایوان درستبد
4 – فصل چهارم
مشاغل دیوانی و درباری
1-4 پادشاه
2-4 شاه ، وظیفه متقابل شاهان و پادشاهان
3-4 شهرب
4-4 مرزبان
5-4 اسپهبد
6-4 پادگوسپانان
7-4 بیدخش
8-4 اندرزبد
9-4 آموزگاران اسواران
10-4 درپوشان جادگ گو و دادور (مدافع درویشان و دادور)
11-4 خرم باش
12-4 پشتیگبان سالار
13-4 مهماندار
14-4 خوانسالار
15-4 پذشخوار
16-4 مردبذ
17-4 دیدهبان سلطنتی
18-4 گنجور
19-4 دواتدار
20-4 کاروانسالار
21-4 تغاربد
22-4 آیین بد
23-4 بازاربد
24-4 کیروگ بد – هنربد
شخصیتهای برجسته دوره ساسانیان
1-5 تنسر – تنسر شخصیتی تاریخی است
2-5 ابرسام – تنسر و ابرسام
3-5 کوتیر و تقویت روحانیت زرتشتی – کوتیر – کوتیر و شاپور یکم و ترقی مقام وی در شاهان بعدی – کویتر کتیبههای وی
4-5 آذرپاد مهراسپندان
5-5 مهرنرسی
6– نتیجه