پایان نامه بررسی مبانی عرفان نظری در تأویلات عبدالرزاق کاشانی در 605 صفحه ورد قابل ویرایش

پایان نامه بررسی مبانی عرفان نظری در تأویلات عبدالرزاق کاشانی در 605 صفحه ورد قابل ویرایش

فهرست مطالب

چکیده پایان نامه................................................................................................................................................1

پیش گفتار........................................................................................................................................................3

بخش اول : .......................................................................................................................................................9

حیات ، مذهب و آثارکاشانی

بخش دوم :.....................................................................................................................................................47

مبانی تأویل عرفانی ازمنظر کاشانی

بخش سوم :....................................................................................................................................................71

فرهنگ موضوعی مبانی عرفان نظری کتاب تأویلات القرآن الکریم

ضمائم : ..........................................................................................................................................................401

جداول ونمودارهای درصد فراوانی آیات تأویلی

فهرست منابع و مأخذ.......................................................................................................................................409

Abstract

چکیده

عنوان این پایان نامه عبارتست از:«مبانی عرفان نظری درتأویلات عبدالرزاق کاشانی»

تحقیق حاضرازپیش گفتار،سه بخش ویک نتیجه تشکیل شده است.

درپیش گفتاربه بیان برخی ازابعاد وجوانب موضوع ،اهمیت آن ،اهداف وانگیزه های تحقیق ، مسئله اصلی، فرضیه ،روش تحقیق ،نوع منابع استفاده شده وبرخی ازدشواری های کارپرداخته شده است.

بخش اول به بیان حیات کاشانی ورفع ابهامات ،اشتباهات وتناقضاتی که درباره نام وزندگی وآثار او به وجود آمده پرداخته وتحقیق مبسوطی درزمینه اثبات تشیع این طلایه دارعرفان شیعی صورت گرفته است.دراین تحقیق پس ازاستخراج آیاتی که درشأن اهل بیت علیهم السلام تأویل شده ،شبهات موجود دربرخی ازکتب ایشان نیز بررسی ودرادامه به تطبیق آراء کاشانی با مختصات شیعی چون نفی جبر و اختیار، رجعت، عصمت و غیره پرداخته ایم. یکی از نکات مهم دیگر که در این بخش مطرح است، ارائه آثار کاشانی به ترتیب زمان نگارش آنها و نیز صحت انتساب کتاب « تأویلات » به ایشان می باشد.

در بخش دوم پس از نگاهی به تاریخ تفسیر و تأویل، به معرفی و توضیح این دو اصطلاح کلیدی، تبیین جایگاه هر کدام و نیز وجوه اشتراک و افتراق آنها پرداخته و در ادامه به سیر اجمالی تأویل نگاری، نحله های تأویلی و تفاوتهای آنها با یکدیگر و سپس به نامهای دیگر حوزه تأویل نگاری مانند اشاره، فهم، استنباط، تفسیر،‌ تلقی و مس، کشف و غیره پرداخته و از این میان اصطلاح « تأویل عرفانی» را به عنوان تعریفی جامع و مانع برگزیده ایم. پس از آن مبانی تأویل عرفانی را در پنج بخش:مبانی عمومی ( قرآن و حدیث) ، جامعه شناختی، زبان شناختی و مبانی نظری و عملی پی گرفته و در ادامه نیز به تایید این مبانی توسط کاشانی و ارائه ملاکهای تأویل عرفانی توسط ایشان اشاره شده است.

بخش سوم، بخش اصلی تحقیق است که در آن تمامی آیاتی که موضوعات عرفان نظری در آنها مورد تأویل قرار گرفته،‌ به مثابه « فرهنگ موضوعی تأویل عرفان نظری» گرد هم آمده و مورد ترجمه قرار گرفته اند. در این بخش تمامی آیات تأویل شده مربوط به هر یک از مبانی عرفان نظری از قبیل: وحدت وجود، وحدت و کثرت، اسماء و صفات الهی، اعیان ثابته، انسان کامل، حقیقت محمدیه، ولایت،فیض اقدس و فیض مقدس و غیره در ذیل موضوع آن و براساس ترتیب آیات طبقه بندی شده اند. که میتواند راهنمای جامعی برای نشان دادن مبانی عرفان نظری در آیات قرآن باشد.

از نتایج مهم این بحث، علاوه بر اثبات تشیع کاشانی و صحت انتساب کتاب تأویلات به ایشان، این است که جناب کاشانی به واسطه شخصیت علمی وعرفانی والا و جامعیت کم نظیرش و با رعایت ملاکهای تأویل عرفانی و بدون عدول از اصول و قواعد تفسیر ظاهری، از قبیل مباحث لغوی و ادبی و صرف و نحو عربی، به خوبی از عهده تأویل آیات الهی و تطبیق مسائل عرفانی با آنها برآمده و با خامه شیوای خود چنان تصویری چشم نواز و دلنشین از حقایق الهی نگارگری کرده که کمتر عارفی را توفیق اینچنینی دست داده است.

امید است این تحقیق، با همه نواقص و ناشایستگی هایش، توانسته باشد برخی از ابعاد موضوع را روشن ساخته و به درک بهتر آن کمک کند.

حمد و سپاس دادار جهان راست که آدمیان را به نور علم و عرفان بیاراست .

عنوان این رساله عبارت از:« مبانی عرفان نظری در تأویلات عبدالرزاق کاشانی» می باشد . لازم می دانم قبل از ورود به بحث ، نخست به مقدمات مختصری شامل برخی نکات پیرامونی موضوع ،اهداف و انگیزه ها و اهمیت موضوع مورد نظر و کار درباره مسئله اصلی تحقیق ، فرضیه ،روش کار، نوع منابع مورد استفاده ودرنهایت به دشواریهای کار بپردازم.

همچنانکه می دانیم زیر بنای اولیه تفسیر و تأویل، با سؤالات اصحاب از حضرت رسول اکرم (ص) شکل گرفت ودر پی آن افرادی از صحابه به تفسیر وتبیین آیات الهی شهره شدند. این امر بوسیله احادیث نبوی درمیان تابعان پی گیری شده و رفته رفته با پدید آمدن فرق و نحله های مختلف هر کدام از آنها نیز به تفسیر و تأویل آموزه های قرآنی براساس دیدگاههای خود دست زدند. که عرفا و متصوفه نیز دراین میان بی نصیب نبوده اند.آنان، بر خلاف دیگران ، تنها راه دریافت حقایق قرآنی را تزکیه و تصفیه باطن برشمرده و بنیان گذار شیوه ای نوین در توضیح آیات الهی گردیدند . این پدیده نو «تأویل عرفانی »نام دارد. که به بیان ساده:« عروج از لفظ به معنی وشرح معانی و اسرار باطنی و درونی قرآن بر اساس تناسب روحی است». که این امر در عروج از قوس صعود صورت گرفته وطورماورای – نه مخالف – تفسیر یا همان«شرح معانی قرآن برپایه ظاهر کلامی آیات» می باشد.

به عبارت دیگر، تأویل همان« تطبیق عوالم سه گانه آفاقی، أنفسی وتدوینی حق تعالی، براساس تصفیه باطنی است».

بر همین اساس عرفا به فراخور حال خویش به شرح معانی باطنی قرآن دست زده و با توجه به محدودیتهای اجتماعی ناشی از بار معنایی منفی اصطلاح«تأویل» باواژگانی چون« استنباط»،« اشاره»، «فهم»،«کشف» وغیره از آن نام برده اند.که بعنوان نمونه می توان به تفسیر سهل تستری، حقایق التفسیر سلمی، لطائف الأشارات قشیری، تأویلات نجمیه نجم الدین رازی ،عرائس البیان روزبهان بقلی اشاره کرد.

اما با وجود اینکه درعرصه تأویل نگاری عرفانی آثار فراوانی رخ نموده، با این حال «تأویلات ملا عبدالرزاق کاشانی» از جایگاهی بس والا برخوردار است. این تأویل نامه عرفانی ره آورد سفر باطنی عارف نامدار شیعی جناب« کمال الدین ابوالفضل عبدالرزاق ابن جمال الدین أبی الغنائم کاشانی» است. که در آن گنجینه ای گرانسنگ از حقایق الهی را گرد آورده و عقدی ثریایی از معارف ایزدی بر گردن خاکیان کشیده وطشت رسوایی یاوه سرایان ظاهربین را از بلندای دست نیافتنی اش برزمین درشتناک جهالت وضلالتشان افکنده وصلای رستاخیزی لاهوتیان را بیدادگر قلوب تاریکشان ساخته است.

این «طلایه دارعرفان شیعی» در سراسر سلوک نامه سترگش آنچنان حقایق باطنی را به نظم کشیده، که خواننده را در میان اینهمه نگارگری عالمانه اش به اعجابی تحسین برانگیز واداشته و بر آنهمه جلوه گری بی اختیار درود می فرستد. و این ستایش با مشاهده سلاست وشیوایی و انسجام وصف ناپذیر تأویلات صد چندان می گردد.

این مجمع البحرین علوم ظاهر و باطن، عرفان عملی ونظری و درآخر تشیع وتصوف ،بگونه ای با تصویرگری چشم نواز ودلنشین خود مبانی عرفان عملی ونظری رادر«ارمغان آسمانی» اش به بند کشیده وپردگیان معانی رابر قامت سیمین تنان الفاظ نمایان ساخته، که شاهبازان طریقت در بلندای سلوکش شهپر انداخته وجبین سپاس وادب و ارادت بر بارگاه قدسی اش سائیده و در حسرت آنهمه عرش پیمایی "غبطه خورند".

آری این غواص دریای معانی آنگونه در اعماق وحدت فرو رفته و در و لؤلؤ و مرجان حقایق ازلی را نثار ساحلیان تنکْ همت کمْ کردار گردانده، که شناگران دریای سهمگین سلوک را به تعظیم و بزرگداشت آنهمه بحر پیمایی واداشته و دیدگان تکریم بر آستان حضرتش فرو نهاده اند.

کاشانی با خامه جادویی خود چنان ره توشه ای رنگارنگ از آموزه های الهی گسترانده که خوانسالاران عرصه معارف دریوزه گر ایوان جبروتی اش گشته اند .

وبه راستی که وصف کاشانی نه در خور چو منی! که توصیفگر او بزرگ پرچمدار عرفان شیعی،عارف کامل، جناب سید حیدر آملی است.

هم او که کاشانی را« مولی الأعظم الأکمل »،«بحر الخضّم»،« قطب الموحدین»،« سلطان العارفین» ،« کمال الملّة والحق و الدین» برشمرده ودرآثارش ازاوبهره ها جسته است .

و همچنانکه می دانیم جناب ملاعبدالرزاق بر «سوغات سلوکش» نام تأویلات می نهد که خود نشانه اهمیت به سزای این واژه قرآنی است. که ما نیز به فراخور حال خویش به توضیح اجمالی درباره آن و اهمیتش درحوزه های مختلف می پردازیم .

تأویل واژه ای کلیدی درمباحث مربوط به حوزه علوم قرآنی است که درصورت تبیین جایگاه آن می توان به نقش انکار ناپذیرش در تمامی حوزه های باطنی، اجتماعی، تربیتی، اخلاقی وغیره دست یافت. تأویل صحیح ،آنگونه که در روایات به آن اشاره شده، دارای دوبعد اصلی است : تأویل حقایق باطنی وتأویل مسائل اجتماعی.بعد نخست تأویل دارای اثرات اخلاقی، تربیتی وسلوکی فراوانی می باشد چرا که به هر میزان که انسان خود را از پلیدیها پاک گرداند به همان اندازه دریافتگر حقایق الهی گشته و از مرتبه وجودی بالاتر برخوردار خواهد شد. درتأویل اجتماعی نیز نکته مهم دیگری رخ می نماید وآن اینکه انسان را به درک پدیده های زمانی سوق داده واصطلاحاً انسان را فرزند زمان خویش می سازد . و در اینجاست که نقش امام و ویژگیهای آن بعنوان تأویلگر حقیقی عصر خویش جلوه گر میگردد. چرا که فقط امام معصوم است که با جمع میان این دو بعد، انسان را از عقبه های پرپیچ وخم سلوک باطنی و درک مسائل عصری گذرانده و با دو بال تأویل باطنی و اجتماعی به بلندای خلیفة الهی رهنمون می سازد.امامان معصوم ،نه چون متصوفه رسمی، فقط به اسرار درونی قرآن وسلوک أنفسی آن پرداخته و از مسائل اجتماعی جامعه اش غفلت می ورزند و نه همانند روشنفکران امروزی فقط بر مسائل اجتماعی آن تأکید ورزیده و از درک اسرار درونی آن غافل می شوند.بلکه با شناخت جامعی از انسان بر هر دو بعد او صحه گذاشته و در صدد فراهم آوردن مقدمات به فعلیت رساندن استعداهای باطنی و اجتماعی او برمی آیند.و فقط با این تعبیر است که آنهمه تأکید بر خلافت ظاهری - درکنار خلافت باطنی- معنی می یابد.چرا که انسانِ مورد نظر اسلام، انسان کاملی است که بصورت متعادل این دو بعد را در وجود خویش متبلور ساخته واز هرگونه افراط وتفریط، دراین زمینه دوری جسته است .پس وظیفه امام نیز در این میان حفظ تعادل در رشد استعدادهای هر دو بعد او می باشد .

واین امر فقط با بسط عدالت اجتماعی - درکنار عدالت فردی - واز رهگذر خلافت ظاهری - درکنار خلافت باطنی - میسر است .

آنان همانند طبیبان حاذق به درمان این مرض فراگیر پرداخته و در مقابل زیاده روی های زهد مآبانه صوفیه، بر بعد اجتماعی انسان تأکید و در مقابل لا ابالیگریهای روشنفکرانه گروه دیگر بر بعد عرفانی وباطنی اسلام پافشاری نموده اند .

چیزی که مرا به این تحقیق رهنمون ساخت تبیین جایگاه این واژه کلیدی در حوزه عرفان، وجوه اشتراک واختلاف آن با تفسیر و دیگر واژگان این حوزه و ارائه ملاکهای آن از طرفی و از طرف دیگر ارائه نمونه های تأویل عرفانی به قلم یکی از بزرگترین مؤوّلان این حوزه می باشد.

که پس از بررسی جوانب امر به این نتیجه رسیدم که برای تبیین بعد عرفانی تأویل، نگاشته های عرفا در شرح اسرار باطنی قرآن، نقش بی بدیلی ایفامی کنند. و پس از بررسی تأویل نامه های مختلف تأویلات ملا عبدالرزاق کاشانی را به دلیل ویژگیهای خاص آن از قبیل اینکه: مربوط به دوران پختگی عرفان بوده وشامل تمام سور قرآنی است و از مقدمات دراز دامن مباحث عرفانی پرهیز کرده ومستقیماً به تأویل آیات دست می زند و دلایل دیگری که دراینجا مجال بسط آن نیست، آنرا برای موضوع پایان نامه برگزیدم.شاید که در سایه سار این تأویل نامه سترگ عرفانی به پاسخ سؤالات خویش هدایت شده وگوشه ای از مباحث ارزشمند این حوزه را روشن سازم .

مسئله اصلی این تحقیق این است که آیا اصول ومبانی عرفانی نظری درتأویلات مورد تأویل قرارگرفته اند یا نه؟

فرضیه بنده برای پاسخ به سؤال فوق این بود که جنا ب کاشانی با توجه به اینکه در دوره پختگی و بسط معارف عرفانی قرارداشته، احتمالاً به صورت گسترده ای به تحکیم مبانی عرفانی از دل آیات قرآن دست زده و از این یگانه منبع مورد قبول همگان، در این امر خطیر یاری طلبیده است. اما دراینکه به چه میزان روشمند عمل کرده و ملاکهای تأویل عرفانی رارعایت نموده است ،تردیدهایی وجود دارد. شواهد فرضیه بسیار زیاد است چرا که ایشان در مقدمه گرانسنگ تأویلات هدف خود را تأویل آیات –ونه تفسیر آنها –برشمرده و با توجه به اینکه تقریباً نیمی از آیات را مورد تأویل قرار داده، صحت این فرضیه تاحدود زیادی اثبات می شود. اما در مورد اینکه آیا تأویلات از روشی مورد قبول برخوردار است، نمی توان اظهار نظر نمود .

روش تحقیق ترکیبی از گردآوری اطلاعات بصورت کتابخانه ای وتحلیل آن و نیز روش تحلیل آماری و در مورد اثبات تشیّع و صحت انتساب تأویلات به ایشان از روش استخراج موردی بهره برده ایم .

دراین کار علاوه بر استفاده از منابع اصلی یعنی قرآن، نهج البلاغه وروایات ونیز کتاب «تأویلات القرآن الکریم»، به پنج دسته از منابع توجه داشته ایم .

دسته نخست :علاوه بر تأویلات، دیگر آثار کاشانی چون «شرح فصوص الحکم»،« شرح منازل السائرین»، «اصطلاحات الصوفیه» وبرخی از رسائل ومکتوبات ایشان نیز مورد استفاده قرار گرفته اند .

دسته دوم : متون اصلی عرفانی همچون« فصوص الحکم»و«فتوحات مکیه» ابن عربی،«جامع الاسرار»، «نص النصوص» و«محیط الأعظم» جناب سید حیدر آملی و غیره دسته دوم منابع این تحقیق را تشکیل می دهند .

دسته سوم : منابعی مانند «تأویلات القرآن ازدیدگاه عبدالرزاق کاشانی» اثر شایسته پیر لوری«تفسیر قرآنی وزبان عرفانی» اثر پل نویا «مکتب تفسیر اشاری»اثر سلیمان آتش «مفهوم النص » و«نقد الخطاب الدینی» اثر نصر حامد ابوزید« پژوهشی در جریان شناسی تفسیر عرفانی»اثر محسن قاسم پور «روشهای تأویل قرآن » اثر محمد کاظم شاکر، که همگی آنها در صدد بررسی وتحلیل پدیده تأویل می باشند.

دسته چهارم : در واژه شناسی به منابعی چون« لسان العرب» ابن منظور «مفردات» راغب اصفهانی «تعریفات» میر سید شریف جرجانی و دیگران مراجعه شده است.

دسته پنجم : کتاب تراجم،مانند«کشف الظنون» حاجی خلیفه «مجمل التواریخ» فصیحی «روضات الجنات»خوانساری نیز منبع تنظیم زندگانی ملاعبدالرزاق بوده اند. که در این میان استفاده مبسوطی ازمقدمه وزین «مجموعه رسائل ومصنفات عبدالرزاق کاشانی» تحقیق شایسته وبایسته محقق ارجمند مجید هادی زاده صورت گرفته است.

تا اینجا اگر چه تا اندازه ای درباره انگیزه ها واهداف این رساله توضیحاتی داده شد،اما می توان به طور مختصر اهداف اصلی تحقیق مورد نظررا اینگونه برشمرد :

1- آشنایی اجمالی با زندگانی و آثار عبدالرزاق کاشانی

2- اثبات تشیع این عارف گرانقدر ونیز صحت انتساب«تأویلات» به ایشان

3- آشنایی دقیقتر با «تأویل» و پدیده «تأویل عرفانی» وتبیین جایگاه آن

4- ملاکهای تأویل عرفانی وروشمندی تأویلات

5- ارائه« فرهنگ موضوعی تأویل عرفانی » از میان آیاتی که مبانی عرفان نظری درآنها مورد تأویل قرار گرفته اند.

که دراین راه دشواریهای متعددی چون نبود منابع و اطلاعات کافی درباره حیات کاشانی، که سبب ایجاد تناقضات وابهامات زیادی درباره زندگانی این عارف بزرگ گردیده است. از طرفی اثبا ت تشیع این عارف ذوفنون مستلزم بررسی دقیق، دیگرآثار او بود که این امر میسر نگشت مگر به توفیق الهی .

انتخاب و ترجمه بیش از یک سوم آیات تأویلی با وجود اختصار گزیده گویی تأویلات، دقت وظرافت ویژه ای را می طلبید که با یاری الهی وعنایات بی شمار جناب ملاعبدالرزاق این کار انجام یافت .

وسپاس مرخدای را که توفیق مصاحبت با «تأویلات» و دم مسیحایی بزرگمرد عرفان شیعی ،جناب ملاعبدالرزاق کاشانی، رانصیبم ساخته وبه این سرچشمه زلال معارف الهی رهنمون گردید. و خود خوب می دانم که این پرداخته اندک در مقابل عظمت آن "ژرف دریای علم وعرفان" جز قطره ای ناچیز به شمار نمی آید.

امید است که خداوند قادر منان عذرم را در قصور و کوتاهی ها و ناشایستگی های این تحقیق بپذیرد.

«انسان کامل»

حمد:بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ(1)((به نام خداوند رحمتگر مهربان.))

﴿ بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ﴾ : همانا به واسطه صورت انسان کامل- که جامع رحمت عامه (رحمانیه) و رحمت خاصه (رحیمیه) و مظهر ذات الهی به اعتبار جمیع صفاتش می باشد- شروع کرده و می خوانم. و این صورت انسانی همان اسم اعظم الهی است که حضرت رسول اکرم (ص) در حدیث «اوتیت جوامع الکلم و بعثت لأتمم مکارم الاخلاق» به این مطلب اشاره فرموده اند. زیرا کلمات همان حقائق موجودات و اعیان ثابته آنها می باشند و مکارم اخلاق، کمالاتی است که مصدر کارهای آنهاست که جملگی آنها در کون جامع انسانی گرد آمده است.

[اگر حروف بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ را جدا از هم بنویسیم 22 حرف است و اگر آنرا پیوسته بنویسیم 18 حرف ملفوظ دارد و 19 حرف مکتوب پس حروف مکتوب بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ] نوزده حرف می باشد که اشاره به آنها [هیجده هزار عالم= هر حرف در ازاء هزار عالم با تفاصیل آنها] و عالم انسانی می باشد و انسان با وجود اینکه متعلق به عالم حیوانی است اما به اعتبار شرافت و جامعیتش [نسبت به اسماء الهی یا حضرات چهارگانه دیگر] عالم دیگری است دارای شأن و جنسیت متفاوت از عالم حیوانی.

بقره:وَ إِذْ قالَ رَبُّکَ لِلْمَلائِکَةِ إِنّی جاعِلٌ فِی اْلأَرْضِ خَلیفَةً قالُوا أَ تَجْعَلُ فیها مَنْ یُفْسِدُ فیها وَ یَسْفِکُ الدِّماءَ وَ نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِکَ وَ نُقَدِّسُ لَکَ قالَ إِنّی أَعْلَمُ ما لا تَعْلَمُونَ(30)((و چون پروردگار تو به فرشتگان گفت: «من در زمین جانشینى خواهم گماشت»، [فرشتگان‏] گفتند: «آیا در آن کسى را مى‏گمارى که در آن فساد انگیزد، و خونها بریزد؟ و حال آنکه ما با ستایش تو، [تو را] تنزیه مى‏کنیم؛ و به تقدیست مى‏پردازیم. » فرمود: «من چیزى مى‏دانم که شما نمى‏دانید. »))

﴿ وَ نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِکَ وَ نُقَدِّسُ لَکَ﴾ [و این گفتار ملائکه] به این دلیل بود که از ظهور حقایق الهی و اوصاف ربانی در انسان ناآگاه بودند که این ظهور به جهت وجود جهات الهی جمعی و در برداشتن تمامی عوالم [شهادت و غیب] در درون انسان می باشد.

آل‏عِمرَان‏:نَزَّلَ عَلَیْکَ الْکِتابَ بِالْحَقّ‏ِ مُصَدِّقًا لِما بَیْنَ یَدَیْهِ وَ أَنْزَلَ التَّوْراةَ وَ اْلإِنْجیلَ(3)

((این کتاب را در حالى که مؤیّد آنچه [از کتابهاى آسمانى‏] پیش از خود مى‏باشد، به حق [و به تدریج‏] بر تو نازل کرد، و تورات و انجیل را. . .))

﴿ نَزَّلَ عَلَیْکَ الْکِتابَ بِالْحَقّ﴾ یعنی با تنزیل کتاب بر تو، ترا مرتبه به مرتبه و درجه به درجه ترقی داد. کتابی که نشانگر علم توحید حق به اعتبار جمع، یا همان عقل قرآنی است.

انعام:وَ ما قَدَرُوا اللّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِذْ قالُوا ما أَنْزَلَ اللّهُ عَلى‏ بَشَرٍ مِنْ شَیْ‏ءٍ قُلْ مَنْ أَنْزَلَ الْکِتابَ الَّذی جاءَ بِهِ مُوسى‏ نُورًا وَ هُدًى لِلنّاسِ تَجْعَلُونَهُ قَراطیسَ تُبْدُونَها وَ تُخْفُونَ کَثیرًا وَ عُلِّمْتُمْ ما لَمْ تَعْلَمُوا أَنْتُمْ وَ لا آباؤُکُمْ قُلِ اللّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ فی خَوْضِهِمْ یَلْعَبُونَ(91)(( و آنگاه که [یهودیان‏] گفتند: «خدا چیزى بر بشرى نازل نکرده»، بزرگى خدا را چنانکه باید نشناختند. بگو: «چه کسى آن کتابى را که موسى آورده است نازل کرده؟ [همان کتابى که‏] براى مردم روشنایى و رهنمود است، [و] آن را به صورت طومارها درمى‏آورید. [آنچه را] از آن [مى‏خواهید] آشکار و بسیارى را پنهان مى‏کنید، در صورتى که چیزى که نه شما مى‏دانستید و نه پدرانتان، [به وسیله آن‏] به شما آموخته شد. » بگو: «خدا [همه را فرستاده‏]»؛ آنگاه بگذار تا در ژرفاى [باطل‏] خود به بازى [سرگرم‏] شوند.))

﴿ وَ ما قَدَرُوا اللّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِذْ قالُوا ما أَنْزَلَ اللّهُ عَلى‏ بَشَرٍ مِنْ شَیْ‏ءٍ﴾ یعنی آنگونه که شایسته اوست او را نشناخته اند چرا که در تنزیه حق مبالغه به اندازه ای می کنند که او را از بندگانش دور کرده تا جایی که ممکن نیست چیزی از علم و کلامش بر بندگانش نازل گردد و اگر آنگونه که شایسته اوست او را می‌شناختند ومی دانستند که وجودظاهری جمله ممکنات به واسطه ظاهریت اوست و جمله عالم غیب باطنیتش می باشند . و برای هر باطنی ظاهری وجود دارد . پس چه مشکلی است که برخی از صفاتش بر مظهر بشری اش ظهور یابد بلکه برای علم باطنی و حکمت او مظهری جز انسان کامل وجود ندارد. پس نبی به اعتبار صورت ظاهریش ظاهر حق است و به اعتبار باطنش باطن حق. علمش را بر قلب او نازل ساخته و بر زبانش جاری می سازد تا خلق را به سوی ذات الهی دعوت کند و هرگز به دوگانگی نخواند مگر به اعتبار تفصیل در صفات حق . حال اگر به اعتبار وحدت بنگریم چیزی جز او وجود ندارد- نه نبی و نه غیر او- اما اگر به اعتبار تفصیل صفات و اسمائش بنگریم پیامبری ظهور می یابد که تابع اسمی از انبیاء اوست و در مرحله بعد به اسمی از اسماء او تبدیل می شود و اگر این پیامبر دارای مقام نبوت تام باشد به اسم اعظم الهی تبدیل می گردد که درهای خزائن غیب و وجود و حکمتش جز به واسطه این اسم اعظم باز نمی گردد.

حجر:الر تِلْکَ آیاتُ الْکِتابِ وَ قُرْآنٍ مُبینٍ(1)(( الف، لام، راء. این است آیات کتاب [آسمانى‏] و قرآن روشنگر.))

﴿وَ قُرْآنٍ مُبینٍ﴾ که جامع و ظاهر کننده همه چیز می باشد.

بنی اسرائیل:قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ اْلإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلى‏ أَنْ یَأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ کانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهیرًا(88)((بگو: «اگر انس و جن گرد آیند تا نظیر این قرآن را بیاورند، مانند آن را نخواهند آورد، هر چند برخى از آنها پشتیبان برخى [دیگر] باشند. »))

﴿ قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ اْلإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلى‏ أَنْ یَأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ﴾ چرا که استعداد کامل حمل آن مخصوص به توست و توئی که در حقیقت قطب عالم بوده و از آنچه از تو فوران می کند به آنها می رسد پس انجام این کار توسط آنان ممکن نبوده و توان تحمل آنرا ندارند و به همین دلیل است که بیشترشان از پذیرش آن امتناع می ورزند.

کهف: فَلَعَلَّکَ باخِعٌ نَفْسَکَ عَلى‏ آثارِهِمْ إِنْ لَمْ یُؤْمِنُوا بِهذَا الْحَدیثِ أَسَفًا(6)(( شاید، اگر به این سخن ایمان نیاورند، تو جان خود را از اندوه، در پیگیرىِ [کار]شان تباه کنى.))

﴿ فَلَعَلَّکَ باخِعٌ﴾ [باخع یعنی] هلاک کردن.

﴿ نَفْسَکَ﴾ یعنی به خاطر شدت شوقت به هدایت آنان و تأسف از رویگردانی شان [خودت را هلاک مگردان . توضیح اینکه] مهربانی و رحمت به خلق از لوازم محبت الهی و نتیجه آن است . و چون آن حضرت حبیب الله بودند پس از لوازم محبوبیت آن حضرت، محبت او به مردم- به خاطر خداوند- بود. همچنانکه فرمود: «یحبهم و یحبونه» پس در نتیجه هرکس که خدا را بیشتر دوست بدارد محبت و مهربانیش به خلق بیشتر خواهد بود چرا که محبت به مردم ظل محبت الهی است . پس خلق به منزله فرزندان و نزدیکان او و بلکه به منزله اعضاء و جوارح او می باشند . پس به این دلیل است که تأسفش به اندازه ای زیاد است که نزدیک است حضرت را بکشد.

طه: اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا هُوَ لَهُ الأَسمَاءُ الحُْسنى(8) خدایى که جز او معبودى نیست [و] نامهاى نیکو به او اختصاص دارد.

﴿ لَهُ الأَسمَاءُ الحُْسنى﴾ معنی آیه اینکه ما قرآن را از کسی نازل کردیم که متصف به جمیع صفات جمالیه و جلالیه است و تو نیز از جمعیت ذاتیه اش بهره مند شده ای وگرنه پذیرش و تحمل آن برایت مقدور نبود چرا که اثر با مؤثر و صادره با مصدر متناسبند پس چون مصدر آن ذات موصوف به جمیع اسماء حسنی است لازم است که پذیرنده نیز که تویی متصف به جمیع آنها باشی.

انبیاء:* وَ لَقَدْ ءَاتَیْنَا إِبْرَهِیمَ رُشدَهُ مِن قَبْلُ وَ کُنَّا بِهِ عَلِمِینَ(51)((و در حقیقت، پیش از آن، به ابراهیم رشد [فکرى‏]اش را دادیم و ما به [شایستگى‏] او دانا بودیم.))

﴿ وَ لَقَدْ ءَاتَیْنَا إِبْرَهِیمَ﴾ روح.

﴿ رُشدَهُ﴾ [یعنی رشد] مخصوص به او و آنچه که شایسته اوست که همان هدایت به سوی توحید ذاتی و مقام مشاهده خلیلیت حق است.

﴿ مِن قَبْلُ﴾ قبل از مرتبه قلب و عقل که از لحاظ شرف و عزت بر آنها برتری دارد.

﴿ وَ کُنَّا بِهِ عَلِمِینَ﴾ یعنی کمال و فضیلتش را به خاطر شأن عالی اش ، جز من نمی داند.

انبیاء:قَالَ لَقَدْ کُنتُمْ أَنتُمْ وَ ءَابَاؤُکمْ فى ضلَلٍ مُّبِینٍ(54)قَالُوا أَ جِئْتَنَا بِالحَْقّ‏ِ أَمْ أَنت مِنَ اللَّعِبِینَ(55)قَالَ بَل رَّبُّکمْ رَب السمَوَتِ وَ الأَرْضِ الَّذِى فَطرَهُنَّ وَ أَنَا عَلى ذَلِکم مِّنَ الشهِدِینَ(56)وَ تَاللَّهِ لأَکیدَنَّ أَصنَمَکم بَعْدَ أَن تُوَلُّوا مُدْبِرِینَ(57)فَجَعَلَهُمْ جُذَذاً إِلا کبِیراً لهَُّمْ لَعَلَّهُمْ إِلَیْهِ یَرْجِعُونَ(58)(( گفت: «قطعاً شما و پدرانتان در گمراهى آشکارى بودید. » گفتند: «آیا حق را براى ما آورده‏اى یا تو از شوخى‏کنندگانى؟» گفت: «[نه‏] بلکه پروردگارتان، پروردگار آسمانها و زمین است، همان کسى که آنها را پدید آورده است، و من بر این [واقعیت‏] از گواهانم. و سوگند به خدا که پس از آنکه پشت کردید و رفتید، قطعاً در کار بتانتان تدبیرى خواهم کرد. » پس آنها را -جز بزرگترشان را- ریز ریز کرد، باشد که ایشان به سراغ آن بروند.))

﴿ فى ضلَلٍ مُّبِینٍ﴾ یعنی در حجابهای نوری حق بوده و به مرتبه عین ذات نرسیده اند [و به عبارت دیگر] آنان پرده نشین برزخهای صفاتی اند که به سوی حقیقت احدیت و استغراق در دریای هویت حق تعالی راهی ندارند.

﴿أَ جِئْتَنَا بِالحَْقّ﴾ یعنی آیا چیزی را که آورده ای به واسطه حق بوده و گوینده اصلی حق تعالی است یا اینکه از جانب خودت است و گوینده آن توئی ، که در آن صورت گفتارت از روی سرگرمی است و حقیقتی در آن نیست [و به عبارت دیگر] اگر این سخن را از جانب حق می گوئی و سالک طریق اوئی که سخنی راست و حتمی است که به واسطه آن از ما برتری و اگر از جانب خودت است ، ما از تو برتریم.

﴿ بَل رَّبُّکمْ﴾ یعنی آورنده و گوینده پروردگارتان است همان که با ایجاد و قوام بخشی و حیات و سلوک و نبوت و تعلیم خود، پرورنده همه مخلوقاتش می باشد.

﴿ وَ أَنَا عَلى ذَلِکم﴾ که گوینده حقیقی حق تعالی است که رب جمله خلائق است.

﴿مِّنَ الشهِدِینَ﴾ شهودی که در اینجا ذکر شد شهود ربوبیت حق تعالی است و گرنه [در صورتی که شهود ذاتی بود] از واژه «أنا» استفاده نمی کرد چرا که شهود ذاتی، فنای محض است که در آن از انیت و دوگانگی خبری نیست . درحالیکه این دوگانگی، بعد از فناست که در آن مقام، آورنده و گوینده حق تعالی است که خالق جمله خلائق است.

﴿ لأَکیدَنَّ أَصنَمَکم﴾ یعنی صورت اشیاء و اعیان موجوداتی را که خود را صرف خلق و حفظ و اداره آنها نموده اند محو خواهم کرد . اما وجودشان را بعد از بازگشت از عین احدیت ذاتیه و روی آوری به سوی کثرت صفاتی خود قبول خواهم نمود.

﴿ فَجَعَلَهُمْ﴾ به وسیله قهر ذاتی و شهود عینی حق تعالی.

﴿جُذَذاً﴾ یعنی قطعات متلاشی فانی.

﴿ إِلا کبِیراً لهَُّمْ﴾ که همان عین باقی است که حضرت ابراهیم به واسطه آن خلیل نامیده می شود [وگرنه به مقام حبیب الله می رسید].

﴿لَعَلَّهُمْ إِلَیْهِ یَرْجِعُونَ﴾ یعنی اینکه از او [یا همان عین باقی حضرت ابراهیم] کسب فیض و نور علم نمایند همچنانکه او از حضرت حق نموده است.

خرید فایل

پایان نامه بررسی کاربرد سلاحهای هسته ای از دیدگاه حقوق بین الملل در 160 صفحه ورد قابل ویرایش

پایان نامه بررسی کاربرد سلاحهای هسته ای از دیدگاه حقوق بین الملل در 160 صفحه ورد قابل ویرایش

مقدمه:

در تهیه و تدوین این پایان نامه از راهنمائیها و کمکهای سروانی سود جسته ای که لازم می دانم در اینجا از آنها سپاسگذاری نمائیم. از استاد ارجمند جناب آقای دکتر منصور وفائی که با تقبل مسئولیت استاد راهنمایی، و با فراهم نمودن بسیاری از منابع این پایان نامه و ارائه راهنماییهای ارزشمند در جریان تدوین آن، نقش مؤثری در به سرانجام رسیدن این پایان نامه داشتند، صمیمانه متشکرم. از جناب آقای دکتر محمد تقی عابدی نیز که با ارائه مشورت های لازم در تکمیل این پایان نامه نقش داشتند متشکرم. همچنین لازم است از همکاری و مساعدتهای بی دریغ کارکنان کتابخانه مجلس شورای اسلامی تشکر کنم.

تاریخچه مختصر:

در طول تاریخ، جنگ یکی از جنبه های حیات و زندگی بشر را تشکیل می داده است و تاریخ هر قوم و ملتی، مشحون از داستانهای پیروزی و شکست است. تکامل دانش و اطلاعات بشری نیز از جمله در اختیار این قسمت از زندگی انسان قرار گرفت و به تکامل ابزار جنگی منجر شد. اگر زمانی پیروزی مدیون زور بازو و جنگاوری و شوالیه گری می دانستند، با تکامل تسلیحات و اختراع ابزارهای جنگی جدید، این امکان فراهم شد که از فواصل دور اقدام به حمله نمایند و به تدریج نیز اخلاق حاکم بر رزمندگان تغییر نمود. اوج این تکامل، اختراع سلاح هسته ای است.

قدرت تخریبی بسیار زیاد و اثرات جانبی این سلاح که گاه تا سالین دراز باقی می ماند، بسیاری از اندیشمندان، حقوقدانان و دولتها را بر آن داشت تا برای ممنوعیت استفاده و نابودی این سلاح دست به کوشش زنند. از سوی دیگر، تئوری بازدارندگی هسته ای، اساس سیستم دفاعی قدرتهای هسته ای را – به ویژه در جریان جنگ سرد – تشکیل می داد و بسیاری از دولتهای غیر هسته ای نیز زیر چتر هسته ای یکی از دو بلوک سیاسی قرار داشتند. به این ترتیب، در جریان نیم قرنی که از استفاده از سلاح هسته ای می گذرد، حقوق بین الملل با دو گرایش مواجه بوده است. از یک سو دولتهای دارای سلاح هسته ای می کوشیدند تا با استناد به برخی از اصول حقوق بین الملل و همچنین ادعای وجود خلاء حقوقی، مشروعیت کاربرد سلاح هسته ای را توجیه نمایند و از سوی دیگر، برخی دولتها سعی داشتند تا با استناد به دیگر قواعد بین الملل، استفاده از آن را مغایر این حقوق نشان دهند. خاتمه جنگ سرد و فروپاشی بلوک شرق، این امکان را فراهم آورد تا دولتهای موافق ممنوعیت استفاده از سلاح هسته ای، این مساله را به رکن قضایی سازمان ملل متحد ارجاع کنند و خواستار نظریه حقوقی این رکن شوند. به این ترتیب این امکان فراهم آمد تا در مرجعی بین المللی، با دیدگاهی حقوقی به این مساله نگریسته شود. دولتهای بسیاری برای دفاع از موضع خود در دیوان گرد آمدند و سرانجام دیوان بین‌المللی دادگستری در هشتم ژوئیه 1996 اقدام به صدور نظریه مشورتی نمود. در این پایان نامه خواهیم کوشید تا کوشش های 50 ساله دولتها و نظریه مشورتی فوق را مورد بررسی قرار دهیم.

بخش نخست

جامعه بین المللی و سلاحهای هسته ای

در طول نیم قرنی که از اختراع سلاح هسته ای می گذرد، برخی دولتها در پی کسب این سلاح برآمدند و در عین حال در جهت تکامل و هرچه قدرتمند تر و مؤثرتر نمودن این سلاح نیز گام برداشته اند. به موازات این اقدامات، کوششهایی نیز در جهت محدودیت و ممنوعیت این سلاح به عمل آمد و برخی دولتها سعی کردند تا از طریق انعقاد معاهدات و یا ایجاد عرفی در این زمینه، مانع از کاربرد مجدد این سلاح شوند. در این گفتار، به مجموع این تلاشها نظر خواهیم افکند و بدین منظور در بخش نخست، به ساخت سلاح هسته ای، انواع آن و آثار مخرب این سلاح می پردازیم و خواهیم دید که این سلاح به چه نحوی مسیر تکاملی خود را طی کرد. همچنین به کوششهای به عمل آمده در جهت ممنوعیت این سلاح خواهیم پرداخت و طی آن بررسی معاهدات دو و چند جانبه، قطعنامه های مجمع عمومی و عرف و توسل به دیوان بین المللی دادگستری خواهیم پرداخت. در بخش دوم سعی بر آن آمده است که موضوع ایران در برابر سلاحهای هسته ای و تحولات روز مورد بررسی قرار گیرد.

فصل اول – انواع سلاحهای هسته ای و اثرات آن

مبحث اول: ساختمان اتم و شکافت هسته آن

در سال 1913، دانشمندی دانمارکی به نام نیلزبور، مدلی برای ساختمان اتم پیشنهاد نمود که به علت سادگی آن، امروزه نیز برای شرح ساختمان اتم به زبان ساده به کار می رود.

بر اساس این مدل، هر اتم از یک هسته و الکترونهایی تشکیل می شود که در اطراف هسته و به دور آن، در گردش می باشند. هسته تنها فضای اتم را اشغال می کند، هرچند که اکثریت وزن اتم در همین هسته می باشد. در داخل هسته، پروتونها و نوترونها جای دارند. بار الکتریکی پروتون مثبت است و نوترونها فاقد بار الکتریکی می باشند. وزن پروتونها و نوترونها تقریباً برابر است. الکترون دارای بار منفی است و تنها پروتون وزن دارد. از آنجا که در هر اتم، تعداد الکترونها و پروتونها با یکدیگر برابر است، همدیگر را از نظر بار الکتریکی خنثی نموده و بنابراین بار الکتریکی هر اتم خنثی است.

در نگاه نخست به نظر می رسد که پروتونها که دارای بار مثبت می باشند، باید به علت دافعه ناشی از یکسان بودن بارهای خود، یکدیگر را دفع کنند و هسته متلاشی شود، ولی به علت وجود نوترونها در هسته، پروتونها درکنار یکدیگر باقی می مانند و در حقیقت، نوترونها به عنوان سیمان در هسته اتم عمل می کنند. با این حال، به تدریج که تعداد پروتونها افزایش می یابد، دافعه بین آنها نیز زیادتر می شود و در کنار هم باقی ماندن پروتونها مشکل تر می گردد. اورانیوم چنین حالتی دارد. اتم اورانیوم به دو صورت در طبیعت موجود است و از این روی اصطلاحاً گفته می شود که دارای دو ایزوتوپ می باشد. یکی از ایزوتوپهای اورانیوم، 146 نوترون دارد. این ایزوتوپ دیگر اورانیوم، 3 پروتون کمتر دارد و اورانیوم – 235 نام دارد. این ایزوتوپ تنها 7/0% از اورانیوم طبیعی را تشکیل می دهد و بقیه اورانیوم طبیعی، اورانیوم – 238 است. علت محدودیت اورانیوم – 235 در طبیعت، ناپایداری هسته این ایزوتوپ می باشد.

سنگ معدن اورانیوم از معادن سطحی و یا زیرزمینی استخراج می شود. ایالات متحده امریکا، افریقای جنوبی، شوروی سابق و استرالیا دارای معادن غنی اورانیوم می باشند. پس از استخراج، سنگ معدن اورانیوم در آسیابهای مخصوصی خرد می شود و به صورت ماسه در می آید. سپس، سنگ معدن خرد شده را در حلالهای شیمیایی مخصوصی حل می کنند و اکسید اورانیوم به دست می آورند. این ترکیب که اصطلاحاً کیک زرد نامیده می شود، 85% اورانیوم دارد. علاوه بر کیک زرد، ماسه اضافی نیز باقی می ماند که سمی و حاوی مواد رادیو اکتیو است. از یک معدن اورانیوم، هر ساله بطور متوسط 1000 تن اورانیوم به دست می آید که این خود مستلزم استخراج 250.000 تن سنگ معدن اورانیوم می باشد. سپس از اورانیوم به دست آمده که 3/99% آن را اورانیوم – 238 تشکیل می دهد، اورانیوم – 235 را که در ساختن سلاح اتمی به کار می رود، جدا می کنند. این عمل، تغلیظ اورانیوم نامیده می شود.

همان طور که گفته شد، اورانیوم – 235 نسبت به اورانیوم – 238 ناپایدار تر است. اگر یک نوترون آزاد به هسته اتم اورانیوم – 235 برخورد کند، اورانیوم – 236 به وجود می آید. این اورانیوم بسیار ناپایدار است و به سرعت شکسته می شود.

این فرایند شکافت هسته (فیسیون) نامیده می شود و در نتیجه آن، انرژی بسیار عظیمی آزاد می شود که اصطلاحاً انرژی هسته ای نامیده می شود. در نتیجه شکافت هسته اورانیوم، دو مادة دیگر به وجود می آید، یکی با 38 پروتون و 52 نوترون که “استرونتیم” نامیده می شود و 3 نوترون آزاد نیز تولید می گردد.

مبحث دوم – ساختمان سلاحهای هسته ای و انواع آن

تا پیش از ارائه فرضیه اینشتین، تنها 5 نوع عمدة انرژی برای بشر شناخته شده بود که عبارت بودند از: انرژی مکانیکی، انرژی گرمایی، انرژی نوری، انرژی الکتریکی و انرژی شیمیایی. تا این هنگام بشر دریافته بود که انرژی موجود از بین نمی رود و نمی توان انرژی جدیدی را نیز به وجود آورد، بلکه انرژی شیمیایی موجود در این ماده به انرژی گرمایی و نوری تبدیل می شود و یا در لامپ، انرژی الکتریکی به انرژی نوری و گرمایی مبدل می گردد.

اینشتین با ارائه فرضیه خود، راه را برای کشف انرژی ششم گشود: انرژی هسته ای. او معتقد بود که بین ماده و انرژی در جهان تعادلی وجود دارد، انرژی و ماده قابل تبدیل به یکدیگر هستند و هیچ کدام در جهان از بین نمی روند. اگر از کل مواد، مقداری ماده کم شود به انرژی تبدیل می گردد و همین امر در خصوص عکس آن نیز صادق است. وی همچنین معتقد بود که مقدار بسیار کمی ماده می تواند انرژی بسیار عظیمی تولید نماید. این فرضیه، مورد انتقاد بسیاری از دانشمندان واقع شد و حتی گروهی نیز که آن را پذیرفتند، اثبات عملی آن را غیر ممکن می دانستند. دانشمندان و محققان بسیاری انرژی و توان خود را صرف اثبات و یا رد این فرضیه نمودند و سرانجام، فیزیکدانی ایتالیایی به نام انریکو فرمی، دستگاهی ساخت و به کمک آن، فرضیه اینشتین را اثبات نمود. این دستگاه “راکتور هسته ای” نام دارد.

مبحث سوم: انواع سلاح های هسته ای

نتیجه گیری:

دیوان بین المللی دادگستری در موارد متعددی از نظرات مشورتی به عنوان ابزاری جهت مشارکت درفعالیتهای ملل متحد و همچنین توسعه و تکامل حقوق بین الملل سود جسته است. مساله مشروعیت استفاده از سلاح هسته ای یکی از مشکلترین درخواستهای نظر مشورتی است که دیوان در طول فعالیت خود با آن روبرو بوده است، به گونه ای که قریب 20 ماه به طول می انجامد تا دیوان موفق به صدور نظر مشورتی خود شود. امری که در تاریخ دیوان بین المللی دادگستری بی سابقه است.

دیوان بین المللی دادگستری در نظر مشورتی خود در خصوص چند مساله به نتیجه گیریهای مهمی نایل می شود. برای نخستین بار صریحاً اعلام می شود که استفاده از سلاح هسته ای مانند استفاده از سایر تسلیحات تابع حقوق مخاصمات مسلحانه می‌باشد و این در حالی است که در طول نیم قرن گذشته، قدرتهای هسته ای به صور گوناگون کوشیده اند تا از چنین امری جلوگیری نمایند و این مسئله به ویژه در طول مذاکرات تدوین پروتکلهای الحاقی به کنوانسیونهای چهارگانه ژنو کاملاً به چشم می خورد. دیوان بین المللی دادگستری صریحاً بر اصل تفکیک بین رزمندگان و غیررزمندگان و اهداف نظامی و غیرنظامی تأکید می‌نماید و آن را یکی از دو اصل اساسی حقوق بشر دوستانه اعلام می نماید و بدین ترتیب به شک و تردید ناشی از عملکرد برخی دولتها که شبه نسخ این اصل را در ذهن برخی ایجاد نموده بود، خاتمه می دهد. در برابر، در خصوص برخی مسائل دیوان اظهار می‌دارد که نمی تواند به نتیجه ای قطعی دست یابد ویکی از مهمترین این مسائل، دفاع مشروع در مواردی است که بقای دولتی مورد تهدید واقع شده است. این نظر دیوان می‌تواند مشکلاتی را در خصوص دفاع مشروع به بار آورد و بیش از پیش بر تفاسیر متعدد و متفاوت از ماده 51 منشور دامن زند.

با این همه، مهمترین اقدام درجهت جلوگیری از فاجعه‌ای هسته ای و نابودی حیات در این کره خاکی، از بین بردن زرادخانه‌های هسته‌ای است ونه قاعده مند نمودن کاربرد آن ومهمترین نکته در نظریه مشورتی دیوان بین المللی دادگستری را نیز می توان گامی دانست که این دیوان در خصوص خلع سلاح هسته ای برداشته است. براساس ماده 6 معاهده عدم گسترش سلاح هسته‌ای ، هر یک از اعضای معاهده متعهد می شود مذاکراتی را با حسن نیت در خصوص انجام اقداماتی موثر مربوط به توقف مسابقه تسلیحات هسته ای و خلع سلاح هسته ای انجام دهد. دیوان بین المللی دادگستری در نظریه مشورتی خود در خصوص اهمیت این ماده اظهار می دارد:

«در این شرایط، دیوان اهمیت کامل شناسایی ماده 6 معاهده عدم گسترش سلاح هسته ای در خصوص تعهد بر مذاکره در خصوص خلع سلاح هسته ای توام با حسن نیت را متذکر می شود.. اثر حقوقی این تعهد، فراتر از تعهد به فعل ساده است و تعهدی برای نیل به یک نتیجه مشخص، خلع سلاح هسته ای در تمامی ابعاد – با در پیش گرفتن رویه عملی مخصوص یعنی تعقیب مذاکرات در این زمینه با حسن نیت کامل می باشد.»

بدین ترتیب، نه تنها برای نخستین بار دیوان بین المللی دادگستری اقدام به ارائه تعریفی از حسن نیت می نماید بلکه نشان می‎دهد که تعهد قدرتهای هسته ای براساس ماده 6 معاهده عدم گسترش سلاح هسته ای نه تعهد به انجام مذاکرات، بلکه تعهد به دستیابی به خلع سلاح هسته ای می‎باشد. این تفسیر از ماده 6 ، مهمترین اقدامی است که دیوان بین المللی دادگستری- با توجه به حدود وظایف و اختیارات خود در جهت خلع سلاح هسته ای انجام داده است. این اظهارنظر دیوان بین المللی دادگستری با استقبال مجمع عمومی ملل متحد روبرو گردید و مجمع عمومی در قطعنامه سال 1996 خود از تمامی دولتها درخواست نمود به منظور اجرای این تعهد، مذاکرات چند جانبه ای را در سال 1997 با هدف انعقاد کنوانسیونی به منظور ممنوعیت توسعه، تولید، آزمایش، انباشت، انتقال، تهدید یا استفاده از سلاح هسته ای و نابودی سلاحهای موجود، آغاز نمایند. تنها گذشت زمان نشان می‎دهد که دولتها در این خصوص به چه نتایجی دست خواهند یافت. از طرف دیگر بحث روز ایران در جهان از حیث تولید سلاحهای هسته ای مطرح می‎باشد که نگرانی های جهانی را به وجود آورده است که در این میان سوالاتی مطرح می‎باشد از جمله اینکه فعالیت های هسته ای ایران کاملاً تحت نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی انجام می‎شود باوجود این باز کشورهای اروپایی به این مورد اعتنا نداشته و درصدد می باشند ایران را به نحوی در انزواء سیاسی قرار دهند که این نشانگر وجود مباحثی در پشت پرده می‎باشد باز سؤالی که قابل مطرح و بررسی می‎باشد این است که چطور کشوری مثل اسرائیل با وجود اینکه یکی از بزرگترین تولید کنندگان سلاحهای هسته ای می‎باشد و تاکنون چیزی در حدود 700 قطعنامه شورای امنیت را نادیده گرفته است از این کشور همچنان طرفداری و حمایت می گردد. در صورتی که جمهوری اسلامی ایران با وجود انعطاف پذیری بسیار در مورد سلاحهای هسته ای که آن به صورت کاملاً مسالمت آمیز و صلح جویانه می‎باشد باز مورد حمله و هجوم سیاسی می‎باشد و در حال حاضر کشورها سعی بر آن دارند که موضوع ایران را به نحوی به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع نمایند. به نظر نگارنده باید گفت معاهده NPT یک معاهده تبعیض آمیز است که حقوق و تعهدات نابرابری را بین دو گروه از کشورهای دارنده تسلیحات هسته ای و فاقد تکنولوژی هسته ای برقرار می‌کند. براساس مواد 2 و 3 معاهده ایران داشتن سلاحهای هسته ای را از خود سلب نموده و نظارت آژانس بین المللی انرژی هسته ای را در مورد کلیه فعالیت های هسته ای خود پذیرفته است در مقابل کشورهای دارنده تکنولوژی هسته‌ای، انتقال دانش فنی و تجهیزات هسته‌ای برای مصارف صلح‌آمیز را مورد تایید قرار داده‌اند.

سوال دیگری که است ایران چگونه می‎تواند انتظارات جامعه جهانی را در خصوص فعالیت های هسته ای خود برآورد کند؟ به نظر اینجانب واقعیت امر این است که هیچ الگوی رفتاری مشخص و استانداردهای معینی برای اعتمادسازی تعریف و معرفی نشده است. اتحادیه اروپا گسترش مناسبات اقتصادی با ایران را منوط به بهبود وضعیت حقوق بشر، مبارزه با تروریسم، روند صلح خاورمیانه و شفافیت فعالیت های صلح آمیز هسته ای دانسته است دولت ایالات متحده آمریکا نیز اعمال فشار بر ایران را بر چهار بند فوق الذکر متمرکز نموده است. به لحاظ حقوق بین الملل ایران حق دارد از تکنولوژی هسته ای برخوردار باشد و در صورت تأمین منافع ملی، ایران باید صاحب این تکنولوژی باشد اعتمادسازی و جلب اطمینان جامعه جهانی هنر دستگاه دیپلماسی ایران می‎باشد.

به نظر نگارنده به طور کلی باید گفت با توجه به روابط پیچیده بین دولتها این حقوق بین الملل می‎باشد که باید کاملاً حاکم بر بازی سیاست باشد متأسفانه در دنیای امروز با توجه به اینکه این حقوق به هیچ عنوان ضمانت اجرایی مناسب و کافی ندارد دولتها در جایی که منافع خودشان به خطر می افتد کاملاً کلیه قوانین و مقررات حقوق بین الملل را نادیده گرفته و در یک جمله سیاست یک حاکم قدرتمند و مسلط بر حقوق بین الملل گردیده است.

در مورد بحث روز ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی و حتی سازمان ملل با وجود اینکه اکثر کشورها معتقد بر مسالمت آمیز بودن فعالیت های هسته ای ایران می باشند و بارها بر این موضوع تأکید نمودند و عملکرد ایران را مطابق با قوانین بین المللی دانسته اند باز این سیاست است که ایفای نقش می نماید و تا زمانی که این روند باقی است جهان باید همه روزه منتظر همچنین وقایعی باشد. امید است با گذشت زمان حقوق بین الملل مسلط بر سیاست گردد.

خرید فایل

پایان نامه بررسی جریانات دریایی در 200 صفحه ورد قابل ویرایش

پایان نامه بررسی جریانات دریایی در 200 صفحه ورد قابل ویرایش

تابش خورشید، سبب ایجاد جریانات دریایی و جوی می گردد. این جریانات قادرند گرمای دریافتی از تابش خورشید را، از ا ستوا به قطبین ببرند. البته، اتمسفر به اندازة یک ونیم برابر، بیشتر، در انتقال گرما، نقش دارد که دلیل آن، بالا بودن سرعت حرکت اتمسفر نسبت به جریانات اقیانوسی است. علاوه برآن، عوامل زیادی مانند جزرومد (کشند) حرکت وضعی زمین ،‌همرفت،‌انواع بادها ،‌فشار آب ،‌غلظت وامواج، سبب ایجاد جریانات دریایی می شود که می‌توان آنها را سه دسته عمده زیر تقسیم نمود:

1-1) جریانات جزرومدی (کشندی)

1-2) جریانات ناشی از باد

1-3) جریانات ناشی از اختلاف چگالی و شیب سطح دریا.

در اعماق دریا ، نقش باد و عوامل جوی، بسیار جزئی است و در واقع،‌عملاً،‌این دو عامل نقشی ندارند، عامل جزرومد ، تنها لایه سطحی را تخت تأثیر قرار می‌دهد و در اعماق، نقش شیب‌دار بودن سطح دریا و اختلاف چگالی، بسیار، حائز اهمیت است که در این فصل به بررسی هریک از این عوامل پرداخته می‌شود،‌بلاخره عامل اختلاف چگالی، که موضوع اصلی این پروژه است.

1-1)جریانات جزرومدی (کشندی)

به بالا و پایین آمدن سطح آب دریا، در اثر گرانش اجرام سماوی، مثل ماه، زمین و خورشید ،‌جزرومد یا کشند گویند. و به حرکت افقی آن در اثر حرکت جزرومد (عمودی) جریان جزرومدی (کشندی) گویند. غیر از ماه و خورشید،‌سیاره‌های دیگری نیز، برروی زمین،‌نیروهای کشندی اعمال می کنند. اما مقادیر آنها در مقایسه با نیروهای نام برده، بسیار کوچک است.

اگر ماه و زمین و خورشید در یک راستا قرار گیرند،‌آن گاه ، بالاترین کشند (مهکشند) بوجود خواهد آمد و اگر در راستای عمود برهم قرار گیرند آن گاه کمترین (کهکشند) را خواهیم داشت.

دو تئوری برای جزرومد وجود دارد. یکی تئوری‌ تعادلی و دیگر، تئوری دینامیکی است.

تئوری تعادلی، براساس قانون جاذبه یا ثقل نیوتن تعریف شده است و فرمول آن برمبنای فرمول نیروی گرانش، که به صورت نوشته می‌شود، است. که در آن F ، نیروی گرانشی برحسب نیوتن و G ،‌ثابت گرانش جهانی که مقدار آن برابر 10¹¹*67/6 است و R ،‌فاصله بین ماه و زمین برحسب متر و M_m ،‌جرم ماه برحسب کیلوگرم و M_E، جرم زمین برحسب کیلوگرم می باشد. این تئوری توسط شخصی به نام داروین (1911) و( Darwin) ، پیشنهاد شده است . او فرض کرد که تمام زمین،‌پوشیده از آب است که دارای عمق ثابت و دانستینه یکنواخت می باشد. همچنین، تنها،‌نیروی وارد برآب را نیروی کشندی را در نظر گرفت. سپس مطابق شکل (1-1-1) با درنظر گرفتن ماه در راستای زمین و سمت چپ و بار دیگر سمت راست آن،‌برآیند نیروهای کشندی وارد برزمین را در قطبین و بار دیگر در نقاط چپ و راست آن که در ابتدا وانتهای آن خط استوار واقع‌اند. را بدست آورد و با استفاده از رابطه نیروی برآیند بدست آمده، جابه‌جایی آب را روی کرة زمین رامشخص نمود شکل (1-1-2) ، برآمدگی‌های کشندی را در نقاط c,a طبق تئوری تعادلی،‌نشان می‌دهد.

شکل (1-1-2) برآمدگی جزرومد برطبق تئوری تعادلی

شکل (1-1-1) شکل نیروهای کشندی وارد بر زمین از طرف ماه است.

تئوری بعدی. تئوری دینامیکی است که توسط لاپلاس (Laplace) مطرح شد. او فرض کرد که اقیانوس همگن و عمق آب در آن ثابت باشد و علاوه برنیروی کشندی. و نیروهای دیگری مانند نیروی اصطکاک و کوریولی و ناشی از شتاب قائم ذره نیز، برروی زمین اعمال شود. اگر نیروی جزرومدی به صورت تناوبی باشد آن‌گاه، براساس فرضیات فوق. توانست ارتفاع جزرومدی را در زمان t با استفاده از رابطه ذیل بدست آورد:

(1-1-1)

،‌نوسانات سطح یا ارتفاع جزرومدی در زمان t و برحسب سانتی‌متر است. D، فاصله عمودی نوسانات سطح از میانگین سطح تراز دریا و برحسب متر و A_i ،دامنة حزرومدی مولفه‌های مختلف زمانی، برحسب متر و Ti ، دورة‌ تناوب آن‌ها برحسب ثانیه و Si فازهای حرکت جزرومدی مولفه های زمانی برحسب درجه می باشد.

دراثر حرکت زمین به دورخورشید حرکت ماه به دور زمین، حرکت زمین به دور ماه و خورشید و حرکت مجموعه ماه و خورشید به دور زمین و همچنین مدار بیضوری حرکات و زاویه قرار گرفتن آنها نسبت به یکدیگر ، جزرومد با مولفه های متفاوت ایجاد می شود.

M₂(جزرومد روزانه ماه) و S₂ (جزرومد روازنه خورشید) و K₂ ( جزرومد روزانه ماه و خورشید) و ‌N₂(جزرود مدار بیضوی ماه) و O₁(جزرومد روزانه ماه) و P₁(جزرومد روزانه خورشید) و K₁(جزرومد روزانه ماه و خورشید) و M_f(جزرو مد ماه دوهفته‌ای) است. که هر کدام دارای مقادیر ثابت و تعریف شده‌اند. در منطقه خلیج فارس ، چهار مولفه‌های اصلی جزرومد شامل o₁,K₁,S₂,M₂ حائز اهمیت اند و برای پیش‌بینی جزرومد در حوضه خلیج S منطقه کم عمق آبی است. استفاده می شود. همچنین می‌توان باتوجه به تناوبی بودن این نوع حرکت، سرعت جریانات جزرومدی را از فرمول زیر محاسبه و بدست می‌آورند.

(1-1-2)

که در آن u، سرعت جریان جزرومدی برحسب متر برثانیه و w ، سرعت زاویه‌ای برحسب رادیان برثانیه و a دامنه جزرومد برحسب متر و h ارتفاع نوسان برحسب متر و k عدد موج برحسب یک برمتر و فرکانس زاویه‌ای جریان جزرومدی برحسب رادیان برثانیه است فرمول فوق در آبهای کم عمق، نظیر خلیج فارس ،‌هم برای محاسبة سرعت جریان جزرومدی،‌استفاده می شود.

1-1) جریانات ناشی از رانش باد

جریانات ناشی از باد، همان جریان های سطحی‌اند که در اثر وزش باد برسطح اقیانوسها بوجود می‌آیند که اصطلاحاً به آنها ، اثر تنش باد و سطح هم، گفته می شود. سرعت این جریانات برابر 03/0 سرعت باد است.

در مورد اثر باد برروی حرکت سطی آب، تئوری‌ها و قطریه های زیادی بیان شد اما نانسن (nunsen) جزء اولین کسانی بود که راجع به جریان ناشی از تنش باد تحقیق نمود. او دید که کوههای یخی در نواحی قطبی در نیمکرة شمالی، در جهت باد حرکت نمی کنند بلکه منحرف می‌شوند. او تنها، با یک توصیف کلی ،‌مقدار انحراف حرکت را ْ40 – ْ20 درجهت راست باد، برآورد کرد. بعد از وی، فردی به نام اکم (Ekman,102-1995) با استفاده از فرضیات ایده‌آل و بکارگیری فرمول‌های تنش باد توانست ثابت کند که زاویه انحراف، ْ 45 است.

فرضیات ایده‌آل او به شرح ذیل می باشد:

1) هیچ‌گونه، مرزی وجود ندارد.

2) باد،‌به صورت پیوسته و یکنواخت می‌وزد.

3) آب، همگن است.

4) نیروی کوریولیس (f) ثابت است.

5) آب، بی‌نهایت عمیق است و از اصطکاک بسته صرفنظر می شود.

6) ضریب چسبندگی ملکولی (A_z) ، ثابت است.

7) از منابع دیگر حرکت مثل جزرومد و اختلاف چگالیب، صرفنظر می شود.

8) حالت مانایا پایدار یا steady state را برای آب درنظر گرفته می‌شود.

آن گاه معادلات اکن به قرار زیر خواهند بود:

در معادلات فوق Az، ضریب چسبندگی ملکولی ، v,u سرعت جریان در راستای f,y,x نیروی کوریولی و f،‌چگالی یا دانستیة آب می باشد.

با حل معادلات بالا واعمال شرط مرزی در می باشد) بصورت زیر بدست می‌آید.

(1-2-3)

(1-2-4)

(3- 4 ) آب و هوای خلیج فارس

با توجه به اینکه خلیج فارس در منطقه آب و هوایی دریایی قرار دارد ولی دارای آب و هوای بیابانی گرمسیری است بعبارتی دیگر ، آب و هوای خشک تحت استوایی چون تقریبا از خشکی احاطه شده است لذا ، آب و هوای آن ضرورتا ، قاره ای است خلیج فارس به علت نداشتن بستر اقیانوس در اطراف خود ، دارای تلاطم شد ید فصلی و تغییرات عمده دررسوبات بستر خود می باشد .

این منطقه از جنوبــی ترین نقطه یعنی مـدار24 درجه و از شمالی تــریـن نقـطه یعـنی مـدار30 درجه می گذرد . با توجه به عبور مدار24 درجه از بخش جنوبی و 30 درجه از ناحیه شمالی ، این حوزه ، حد نهایی نقطه حاره مدار راس السرطان ، یعنی مدار23 درجه و 27 دقیقه (و ) است . بنابراین ، شمالی ترین نقطه خلیج ، 6 درجه و 34 دقیقه (و) و جنوبی ترین نقطه آن ، فقط 32 دقیقه () با منطقه حاره فاصله دارد .

وضعیت آب و هوایی این منطقه به سه عامل ، تبادل آبی با آبهای باز جهانی (دریای عمان ) ، تبخیر شدید سالیانه و میزان آب های وارده از رودخانه ها در طی فصول مختلف سال ، بستگی دارد . بنابراین هرگونه تغییر درعوامل مذکور ، سبب ایجاد تغییر در خلیج فارس می شود که حاصل آن حاکم شدن شرایط آب و هوایی خاص در طی فصول مختلف در این ناحیه می باشد . علاوه براین عوامل ، بادهای موسمی شمال و شمال غرب نیز ازجمله عواملی است که سبب تغییر آب و هوای منطقه می شود .

بطور کلی میانگین درجه حرارت سالیانه در سواحل خلیج ، 24 درجه سانتیگراد() و درسواحل جنوبی آن 27 سانتیگراد () می باشد . گرمترین ماه سال ، مـرداد اسـت به گونه ای که حوالی این ماه درناحیه شط العرب ، درجه حرارت به 25 درجه سانتیگراد ( c 25 ) هم می رسد . درمقابل آن ، درطول سه ماه بهمن ، اسفند و فروردین ، مطـبوعترین هوا درطـول سال ، گزارش گردیده است .

سایر ماههای سال ، گرم یا با طوفان و بارندگی همراه است . سال در این منطقه ، دوفصل تابستان و زمستان را دارد .

(3 – 5 ) بارندگی در خلیج فارس

میزان بارش دراین پهنه ،بین 80 میلی متر تا 270 میلی متر و بطور میانگین ، بارندگی سالانه درسواحل عربی ، کمتر از 5 سانتی متر می باشد . درتمامی سواحل ایرانی ، این مقدار، 7 سانتی متر می باشد .

درشمال خلیج فارس ، جریان های رودخانه ای ناشی از بارندگی است که از رشته کوههای البرز سرچشمه می گیرد و در این ناحیه بین 20 تا 50 سانتیمتر ، بارندگی درسال را داریم . جریان های رودخانه ای نیزدرامتداد سواحل جنوب غربی خلیج فارس وجوددارد که مربوط به سیلابهای اتفاقی و است که در اثر طوفانهای محلی ایجاد می شود .

از بهم پیوستن سه رودخانه کارون ، دجــله و فرات در مـنطـقه بـالای خـلیج فارس ، رود شط العرب ایجاد شده میانگین سالانه مقدار آبی (Discharge ) دجله و فرات ، 708 متر مکعب درثانیه است ، و کارون به تنهایی ،748 مترمکعب بر ثانیه می باشد .

بنابراین ، کل دبی خروجی شط العرب ، بطور میانگین ، سالانه 1456 متر مکعب بر ثانیه است که معادل تخلیه آبی به اندازه 180 کیلومتر مکعب برسال ، در ماه فروردین و 22 کیلومتر مکعب برسال درماه مهر است . رودخانه های بـزرگ دیگری نیز ، به خلیج فارس می ریـزنـد عبارتـنـد از : هندیجان (Hendijan ) ، بادبی متوسط 203 متر مکعب بر ثانیه، هلیه ( Heilleh ) ، بادبی 444 مترمکعب برثانیه و مند ( Mand ) بادبی 1387 مترمکعب برثانیه است .تمامی دبی ها بطور میانگین محاسبه شده اند . دبی کل آبها ی ورودی به خلیج فارس 10* 1/1 کیلومتر مکعب برسال است که معادل 46 سانتی متر از افزایش عمق در طی سال می باشد . این برآورد، بطور قابل ملاحظه ای ، بزرگتر از بر آوردهای اخیر یعنی 16 سانتی متر افزایش عمق درطی سال می باشد.

(3 – 6) انواع بادها در خلیج فارس

خلیج فارس گستره ای در بین عرض های 24 تا 30 درجه شمالی قرار دارد . جائی که بیشترین خشکی های زمین در بین این عرض ها واقع شده است . این منطقه در شمال و جنوب استوا ، مشخصه مرز میان گردش های گرمسیری ( Haddhy cell ) و سیتم های سینوپیتکی جوی درعرض های جغرافیایی متوسط است . به گونه ای که بادهای قوی که از ویژگی های آب و هوای گرم و نیمه خشک منطقه صحرایی است ، براین گستره اثر می گذارند . اساسا برای مطالعه بهتر بادهای خلیج فارس بهتر است که از مبحث کوه شناسی ( orography ) ، مناطق شمالی آن استفاده کنیم . کوههای تاروس (Tauras ) و پونتیک ( Pontic )درکشور ترکیه ، کوههای قفقاز (Caucasus ) در کشور آذربایجان ، کوههای حجاز (Hejaz ) در شبه جزیره عربستان با یکدیگربه همراه دجله و فرات Tigri - Euphrates ، که محور شمال غربی – جنوب شرقی را تشکیل می دهند که به میزان زیادی تغییرات ناگهانی و زیاد هوای گرمسیری جنوب شرقی را تحت تاثیر قرار می دهند . آب و هوای دریایی عمان کاملا از آب و هوای خلیج فارس ، متفاوت است . خلیج فارس عمدتا تحت اثر تغییرات ناگهانی و زیاد سیستم های جوی است که از سمت شمال غربی می آیند در حالیکه دریای عمان در کناره شمالی سیستم های گرمسیری دریای عرب و اقیانوس هند واقع شده است .

دردریای عمان جهت بادها، در زمستان از شمال غربی به جنوب شرقی ، متغیر می باشند . اما جهت این بادها فصل تابستان ، ترجیحا جنوب شرقی می باشد .

گردش موسمی (Monsoon ) ، بادهای جنوبی را درفصل تابستان و بادهای قوی از شمال را در فصل زمستان ،ایجاد می کند .

بادهای غالب خلیج فارس ، در جهت شمال غربی یا غربی می باشد که معمولا در سراسر سال وجود دارد.

شناخته شده ترین این بادها درخلیج فارس ، باد شمال (Shamal ) است که در واقع یک باد شمال غربی است که در سراسر سال وجود دارد و به ندرت درخلیج فــارس ، قطع مـــی شود (Shamal، یک کلمه عربی است به معنی شمال ) . منشاء احتمالی این بادها ، سیلکون هایی است که از ماه آذر تا اواسط بهمن ماه از اقیانوس اطلس شمال شروع می شود و از بالای دریای مدیترانه و شمال عربستان و ایران عبور می کند .

این بادها که به تدریج ، به طرف جنوب منحرف می شوند منشاء ایجاد بادهای شمال زمستانی نیز می باشند .

هنگام وزش این بادها ، غالبا هوا ابر آلود است که موجب بارندگی و بروز طوفانهای دریائــی می شود . در این مواقع ، به ویژه هنگامی که وزش این بادها ، شدت می یابد ، قایق های ماهیگیری کوچک ، قادر به فعالیت صیادی نمی باشند. که این مسئله در اکثر سواحل استان هرمزگان و بوشهر مشاهده می گردد.

باد شمالی که معمولا در امتداد شمال غربی مرتبا در مدت چند روزه می وزد را شمال تابستانی یا شمال بزرگ می نامند که در هنگام وزش این بادها آسمان ، بی ابر و هوا خشک و غبارآلـود است سرعت این بادها به ندرت از 10 متر بر ثانیه افزایش می یابد .

هر گاه باد های شمال غربی در بخش جلویی به جبهه سردی که از طرف جنوب غربی می آید برخورد نمایند بادی به نام کائوس(Kaus ) به زبان عربی، یاشاکی ( Shaki ) به زبان فارسی، ایجاد می گردد. در اثر عبور سریع هوا در سطوح پایین ، در مجاورت کوههای زاگرس که در غرب ایران واقع شده اند قویترین بادها به سمت جنوب ، در قسمت شرقی خلیج فــارس روی می دهد معمولا شمال ( Shamal ) ابتدا در شمال غربی روی می دهد و سپس به طرف جنوب گسترش می یابد اما در بخش شمال خلیج فارس باد های شمال غربی نسبت به سایر باد ها غالب اند . مدت وزش این بادها از یک روز تجاوز نمی کند .

بادهای غالب در خلیج فارس ، گاهی توسط بادهای ناشی (Nashi ) یا بادهای شمال شرقی که در طول سواحل ایران به مدت 3 تا 5 روز می وزند ، قطع می شوند . بادهای ناشی Nashi ) ) ، بادهایی هستند که در هنگام تابستان در سواحل شمال خلیج فارس به ویژه شرقی ، از طرف شمال شرقی ، به طور متناوب مــی وزند این بادها از تاثیر شاخه فشار قوی آنتـــی سیکلون آسیایی ، تولید می شود و مدت وزش آنها کوتاه و گاه به گاه ، قطع و یا به کلی ساکت می گردد. به واسطه اثر این بادها ، مقداری غبار از بیابانهای ساحلی به سمت خلیج می آید . این بـادها ، نیز با تاثیری که بر وضعیت دریا دارند بسیار موثرند طوریکه حتی تردد کشتی ها کوچک صیادی را نیز مختل می کنند .

بــادهــای “ لهمیار “ که ممکن است امتدادهای مختلف داشتـه باشنـد فقط در فصل پـاییز و یا در ماههای بهاز بوزند . شدت آن ها به 7 تا 8 گره رسیده و مدت وزش این بادها کمتر از 30 دقیقه است .

در خلیج فارس ، طوفانهای دریایی ، به ندرت ، دیده می شوند و اگر گاهی اتفاق بیفتد در ماههای زمستان است که مربوط به وجود سیکلونهاست .

د

خرید فایل

پایان نامه بررسی جامع گوشت سوسیس و کالباس در 120 صفحه ورد قابل ویرایش

پایان نامه بررسی جامع گوشت سوسیس و کالباس در 120 صفحه ورد قابل ویرایش

فهرست مطالب

فصل اول

1- مقدمه............................................................................................................... 1

تاریخچه صنعت گوشت ........................................................................................ 5

اهمیت مصرف گوشت در رژیم غذایی ................................................................. 6

اطلاعات کلی مربوط به کارخانه .......................................................................... 11

1-4-1- معرفی کارخانه ..................................................................................... 11

1-4-2- تاریخچه ................................................................................................ 12

1-6- مراحل تولید ............................................................................................... 14

1-7- پوشش و بسته‌بندیها ............................................................................... 23

1-7-1- بسته‌بندی وکیوم ................................................................................... 25

1-8- ماشین آلات و تجهیزات ............................................................................. 29

1-8-1 – دستگاه برش گوشت منجمد (گیوتین) .................................................. 29

1-8-2- چرخ گوشت .......................................................................................... 30

1-8-3- چرخ گوشت معمولی یا استاندارد ......................................................... 30

1-8-4- چرخ گوشت ، مخلوط کن ...................................................................... 32

1-8-5- دستگاه جدا کننده .................................................................................. 32

1-8-6- دستگاه کاتر .......................................................................................... 33

1-8-7- میکسر ................................................................................................... 35

1-8-8- پرکن یا فیلر .......................................................................................... 35

1-8-9- دستگاه کلیپ زن ................................................................................... 36

1-8-10- دستگاه یخ‌ساز .................................................................................... 38

1-8-11- دستگاه پخت ....................................................................................... 38

1-8-12- دستگاه تولید دود ............................................................................... 39

1-9- تأسیسات ................................................................................................... 41

1-9-1- سیستم حرارتی ..................................................................................... 41

1-9-2- سیستم برودتی ..................................................................................... 43

1-9-3- سیستم فاضلاب .................................................................................... 44

فصل دوم:

یک

ویژگیهای شیمیایی و فیزیکو شیمیایی مواد اولیه و محصولات ........................... 53

اطلاعات علمی و خصوصیات فیزیکی یا شیمیایی مواد اولیه ............................... 53

2-1-1- گوشت ................................................................................................... 53

2-1-2- چربی (روغن) ....................................................................................... 63

2-1-3- آب و یخ ................................................................................................ 64

2-1-4- عمل‌آورنده‌ها ........................................................................................ 65

2-1-5- اتصال دهنده‌ها ..................................................................................... 70

2-1-6- پرکننده‌ها .............................................................................................. 73

2-2- اطلاعات علمی و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی محصول نهایی ............. 76

2-2-1- انواع سوسیس ...................................................................................... 76

2-2-2- کالباس خام ........................................................................................... 81

2-2-3- کالباس حرارت دیده ............................................................................. 82

2-3- آزمایشگاههای کنترل کیفی مواد اولیه و محصول نهایی .......................... 83

2-3-1- آزمایشات کنترل شیمیایی ..................................................................... 83

2-3-2- آزمایشات حسی و ظاهری ................................................................... 106

2-4- نحوة انبارداری .......................................................................................... 108

2-4-1- انبار مواد اولیه ..................................................................................... 108

2-4-2- انبار محصولات .................................................................................... 110

2-4-3- انبار قرنطینه ......................................................................................... 111

2-5- استانداردهای کیفی و بهداشتی ................................................................. 111

2-6- نحوة فروش و بازاریابی ........................................................................... 114

فصل سوم

3-1- موقعیت شغلی کاردان و کارشناس صنایع غذایی ..................................... 116

3-2- امور جاری و اهداف ................................................................................. 116

فصل چهارم

4-1- نتیجه‌گیری.................................................................................................. 119

دو

4-2- پیشنهادات .................................................................................................. 120

1- مقدمه

گوشت و فرآورده‌های آن یکی از منابع پرارزش پروتئینی در ارتباط با تغذیه ی بشر محسوب میگردد. درکشور ما صنایع گوشت به ویژه در ده سال اخیر یکی از مهمترین و مسئله سازترین شاخه های صنایع غذایی به شمار آید. فرآورده‌های متنوع و گوناگونی که امروزه از گوشتهای مختلف تهیه می‌گردند، بدون دانش فنی و اطلاعات کافی در زمینة گوشت و علوم وابسته به آن و همچنین تکنولوژی تهیه‌ی فرآورده‌های گوشتی مسلماَ از کیفیت خوراکی و بهداشی مناسبی برخوردار نخواهند بود . و استفادة بی رویه و نابهنجار از مواد افزودنی مختلف که بسیاری از آنها خطرات جبران ناپذیری را برای مصرف کنندگان فراهم می ‌آورند نیز بیشتر ناشی از عدم آگاهی از تکنولوژی این صنعت میباشد. فرآورده های گوشتی فرآورده هایی را می‌نامند که لاآقل نیمی ا‌ز آنها را گوشت تشکیل داده باشد. معمولاَ‌ زمانی که در کتب و مقالات علمی در رابطه با علوم و صنایع گوشت صرفاَ از گوشت نام برده میشود‏ منظور گوشت قرمز بوده و فرآورده هایی که از گوشت قرمز تهیه میگردند تحت عنوان “فرآورده‌های گوشتی“ نامیده میشوند. فرآورده‌های گوشتی از جمله انواع کبابها‏‏، استیک‌ها، سوسیسها وکالباسهای ادویه‌دار، انواع ماهی، میگو و صدها غذای تهیه شده از انواع گوشت، منابع غذایی لذیذ هستند که می‌توانند هر انسانی را از گرسنگی نجات داده و رشد جسمی و مغزی برای وی به ارمغان آورند. با ایجاد صنایع بزرگ از فرآورده های گوشتی نه تنها اقتصاد یک کشور شکوفا می شود بلکه شادابی و سلامتی نیز در افراد یک کشور و نسلهای آینده پدیدار میگردد. جامعه سالم وملتی که به سوی توسعه گام برمیدارد نباید از جهت تأمین پروتئین به مثابه رکن اصلی تغذیه عقب بماند. امروزه اهمیت پروتئین حیوانی به عنوان یکی از نیازمندیهای انسان برکسی پوشیده نیست و در این میان گوشت از جایگاه ویژه ای برخوردار است. استفاده از فرآورده‌های گوشتی به عنوان تأمین کننده قسمتی از پروتئین مصرفی و جایگزین آن به جای درصدی از گوشت مصرفی سرانه می‌تواند پاسخگوی مقداری از مشکلات اقتصادی- تغذیه‌ای جامعه باشد. به دلایل ذیل اینگونه فرآورده‌ها می تواند مشکل را تا حدی حل و جایگزین شایسته برای گوشت باشند. 1- هزینه نهایی محصول تولید شده این فرآورده‌ها نسبت به گوشت پایین بوده و توانایی دسترسی طبقات کم درآمد به این محصولات بیشتر است. 2- با صرفه‌جویی متناسب در میزان گوشت کمبود تاحدی تعدیل میشود. 3- فرآورده‌های گوشتی علاوه براینکه دارای پروتئین حیوانی بخاطر وجود گوشت و احیانا‌َ تخم‌مرغ و کازئین میباشد دارای مقداری پروتئین گیاهی (سویا- آرد- سوخاری- گلوتنی) نیز میباشد. 4- گوشت خالص از نظر اینکه کربوهیدارت هافقیر بوده واز این نظر تأمین کننده احتیاجات بدن نیست درصورتیکه در فرآورده‌های گوشتی این نقص تاحدی برطرف شده است 5- استفاده از مواد پرکننده و توسعه دهنده وافزودنی ها در فرآورده‌های گوشتی موجب بروز کیفیت مناسبتر نسبت به گوشت خالص دربرخی از صفات فیزیکی و ارگانوتیپتیکی می‌شوند. از طرف دیگر فرهنگ شهری و عادات غذایی خاص حاصله از آن با اجبار موجب در رستورانها وسلف سرویسها می شود و با طبع تهیه و طبخ غذا در خانه نیز کاهش میبابد و توجه مردم به غذاهای آماده بیشتر معطوف میشود و بدیهی است فرآورده‌های گوشتی به ویژه محصولات حاصل از گوشت چرخ شده مانند همبرگر دارای اهمیت خاصی است. درحال حاضر شکلهای مختلفی از گوشت چرخ شده تهیه میگردد و ماده اولیه آن به فرمهای گوناگون و با ضخامتهای مختلف توسط تولیدکنندگان تولید وبه صورت منجمد توزیع میشود. درکشورهای خارجی این محصولات را Patties می‌نامند که با توجه به نوع دامی که گوشت آنها در تهیه آن بکار برده میشود نامگذرای شده‌اند. علاوه بر آن نام برگر نیز در این فرآوردها بسیار استعمال شده که معروفترین آن برگر تهیه شده از گوشت گاو میباشد که اصطلاحاَ آن را همبرگر می‌نامند. به طورکلی در کشورهای مختلف از جمله ایران طی تکنولوژی خاصی گوشتهای چرخ شده را تهیه و پس از فرمولاسیون فرم بندی و بسته بندی نموده و در تونلهای مخصوص منجمد کرده و در سردخانه 18 درجه سانتیگراد به صورت یخ زده نگهداری می کنند.

1-2- تاریخچه صنعت گوشت:

صنایع گوشت در مقایسه با اکثر صنایع مدرن امروز‏‌ی، ریشه در دوران قبل از تاریخ دارد. اکثر روشهای پایه‌ای فرآوری گوشت با آغاز تاریخ پا به عرصه وجود گذاشته است.

قدیمی‌ترین فنون نگهداری گوشت را در نوشته‌های مورخین عهد باستان نظیر هومر می‌توان دید. در آن دوران گوشت را با خشک کردن و دودی کردن نگهداری میکردند و علاوه براین در کشورهای مدیترانه و اروپایی تولید انواع سوسیس متداول بوده است. تهیه و تولید سوسیس و کالباس از 2000 سال پیش معمول بوده و در 500 سال پیش از میلاد مسیح در ادبیات یونان راجع به این خوراک مطالبی نوشته شده است. صنعت گوشت از سال 1310 در ایران به صورت ابتدایی و در مقیاس کوچک ایجاد شد، اولین کارخانه‌هایی که مبادرت به تولید فرآورده‌های مذکور نموده‌اند واحدهای آرزومان و میکائیلیان میباشند که این تولیدات را در ایران معرفی کرده‌اند.

سپس واحدهای دیگر در گیلان و درکرج تأسیس گردیدند و در حال حاضر حدود 200 کارخانه تولید فرآورده‌های گوشتی درایران وجود دارد. سوسیون‌ها که درایران به سوسیس و کالباس موسوم است به فرآورده‌های گوشتی اطلاق میشود که حاوی نمک و چاشنی‌ها می‌باشند. سوسیون از کلمه لاتین سالسوس به معنی نمک گرفته شده است . اکنون این فرآورده‌ها در کشورهای اروپایی و آمریکایی و در سراسر جهان جزو آن دسته از فرآورد‌ه‌های گوشتی هستند که طرفداران زیادی دارد. از زمانهای بسیار قدیم تاکنون سوسیونها (سوسیس و کالباس) در یک لفاف استوانه‌ای بسته‌بندی شده‌اند این قالب به طور سنتی شکل سوسیون راتشکیل میدهد و در مجموع با این شکل فرآورده‌های سوسیون از سایر فرآورده‌های گوشتی متمایز می‌گردند. در ایران تا قبل از سال 1357 تولیدات سوسیس و کالباس به دو بخش اسلامی و غیر اسلامی تقسیم می گردید. تولیدات گوشت اسلامی با استفاده از گوشت گاو و روغن نباتی تولید میگردد و شامل سوسیس، کالباس، کالباس ممتاز، سوسیس آلمانی، مارتادلا، کالباس ژامبونی و بیفت رول میگردد. تولیدات بخش دیگر براساس استفاده از گوشت و چربی خوک بوده و نسبت به تولیدات بخش اول دارای تنوع زیادتری بوده زیرا قدمت و تخصص بیشتری در استفاده از چربی و گوشت خوک امکان تنوع بیشتر را میسرمی‌ساخت که شامل تولیدات یاد شده در بالا نیز بود.

1-3- اهمیت مصرف گوشت در رژیم غذایی :

گوشت یکی از مهمترین مواد غذایی است که مصرف آن می‌تواند پروتئین مورد نیاز روزانه بدن را تأمین کند و چنانچه به اندازه کافی مصرف شود باعث میشود که 1- رشد جسمی فکری و ذهنی در بدن به وجود بیاید 2- باعث حفظ تعادل فیزیولوژیک بدن میشود 3- باعث مقاومت بدن در برابر امراض میشود.

§ قارچ ها (کپک ها –مخمرها)

تعریف : کپکها و مخمرها از قارچهایی میکروسکوپی هستند که بیشتر آن ها کندروی (کودرست) بوده و هاگ آنها درهمه جا پراکنده می باشد. درنتیجه می توانند مواد غذایی را به آسانی آلوده نمایند. و معمولاً درشرایط مرطوب اسیدی حتی تراکم زیاد نمک یا قند، حرارت پائین و یا درحضور آنتی بیوتیکها که شرایط را برای رشد باکتریها نامناسب می نمایند نیز رشد میکنند. قارچ ها می توانند مواد گلوسیدی، پروتئینی، چربی ها، اسیدهای آلی، مواد پکتینی و … را مورد مصرف قرار دهند و با ایجاد تغییرات درماده غذایی میتوانند شرایط مساعدی برای رشد باکتریها و فساد بیشتر مواد غذایی را فراهم سازند. قارچ ها در موارد بسیار، سبب تغییر رنگ سطح، بدبو و بدطعم شدن مواد غذایی می‌گردند.

مواد غذایی ترش و شیرین مانند انواع ترشی ها، رب‌ها، مایعات ترش ، مراباها و شربتها بیشتر درمعرض فساد قارچها می‌باشند. بعضی از قارچها سمومی تولید می کنند که درمصرف کننده مسمومیت شدید و یا خفیف ایجاد می‌کنند، بخصوص آفلاتوکسین که نخستین بار درآسپرژیلوس فلاوس شناخته شده است. این سموم میکوتوکسین نامیده می شوند. گذشته از میکوتوکسین ها بعضی از قارچ ها تولید آلکالوئیدهای بسیار سمی می کنند مانند: کلاویسپس پورپوره

روش آزمایش :

ابتدا مقدار 25 گرم از نمونه جامد مورد آزمایش را درمقابل شعله و حتی المقدور درزیر هود و با رعایت اسپتیک وزن کرده و درهاون می کوبند. سپس درمخلوط کن یا خرد کن الکتریکی ریخته و مقدار 225 میلی لیتر یکی از محلول های رقیق کننده مثل آب پپتوته یاسرم فیزیولوژیک و یا محلول رینگر را به آن اضافه می‌کنند، شیرابه حاصل 1/0 رقت دارد.

بعداز آماده نمودن رقت ها اقدام به کشت می نمایند. به این ترتیب که ابتدا روی پلیت‌ها یالوله های آزمایش محتوی محیط سابرود دکستروز آگار یامحیط های جانشین راعلامت گذاشته و سپس یک دهم میلی لیتر از رقت مورد نظر راتوسط پیپت سترون برداشت کرده و درپلیت را به طور مورب و به مقدار کم نیمه باز کرده وداخل آن می ریزند و به صورت سطحی کشت می دهند.

بعد از اتمام عملیات پلیت را بانوار لوکوپلاست مسدود کرده و درگرمخانه 25-22 درجه به مدت …. روز قرار می دهند.

بعد ازمدت زمان لازم آنها را بیرون آورده و آلودگی قارچی را بررسی می کنند. سپس توسط کلنی شمار پرگنه های رشد کرده را محاسبه ودرعکس رقت ضرب می کنند. عدد بدست آمده تعداد قارچ ها در یک گرم ماده غذایی مورد آزمایش است.

جهت کشت قارچ روی لازم وشناسایی ازطریق رنگ آمیزی از آزمایش اسلاید کامچرااستفاده می کنند.

برطبق استاندار ملی ایران به شماره 997 حد قابل قبول دریک گرم حداکثر 100 است.

اسامی تعدادی از قارچ های مهم مواد غذایی:

-موکور -آترنامسریا

-ایزوپوس -هلمن ترسپوریوم

-پنی سیلیوم -اسپور تریکوم

-آسپرژریلوس –سفالولیپوریوم

-تریکودرما -تافیدیوم

-فوزاریوم -ژئوتریکوم

-بوتریتیس -کلادوسپوریوم

2-3-2- آزمایشات حسی و ظاهری :

هرروز صبح یک نمونه ازهر یک ازمحصولات تولید شده درروز قبل را از نظر طعم و بو و رنگ و بافت تست می کنند. درصورتیکه بافت نرم باشد بو یا طعم نامطبوع داشته باشد و آب روغن زده باشد، جلوی عرضه محصول گرفته می شود.

§ رنگ:

رنگ محصولات مختلف باید طبیعی بوده وعاری از لکه ها وذرات غیرطبیعی درقسمت های داخلی و خارجی می‌باشد. رنگ سطح مقطع کالباس باید قرمز روشن و گاهی باقعطات سفید چربی همراه باشد درغیر این صورت احتمالاً فاسد است یا اگر لکه های سفیدی درسطح خارجی کالباسی دیده شود احتمالاً دلیل رشد قارچ و یا تبلور بعضی از املاح می باشد.

§ عطر و بو :

مواد غذایی بسته به نوع ترکیباتش بوی مطبوع خاصی داشته ودراثر فساد این بو تغییرات زیادی می پذیرد. درک بوی فساد در ابتدا بسیار مشکل است. ولی درمراحل پیشرفته به راحتی بوی گندیدگی استشمام می شود، لذا بهتر است مواد غذایی مشکوک را در ظرف آبی حرارت داده وپس از چند دقیقه سرپوشی رابرداشته و استشمام نمایند. درصورت فساد بوی نامطبوع درصورت لزوم حتی می توان PH مواد غذایی را با دستگاه PH متر اندازه گیری کردو با مقایسه با PH طبیعی محصول به فساد آن واقف شد.

§ شکل ظاهری:

باید توجه داشت که محصولات هرچه دارای حفره و هوای کمتر باشند بهتراست. باید محصولات رااز لحاظ سالم بودن ظاهر، بریدگی، فرورفتگی، برآمدگی و … بازدید کامل به عمل آورد. مثلاً‌: کالباس های برآمده و گازدار احتمالاً دارای آلودگی میکروبی می باشد.

خرید فایل

پایان نامه بررسی تناسب در آیات در 125 صفحه ورد قابل ویرایش

پایان نامه بررسی تناسب در آیات در 125 صفحه ورد قابل ویرایش

فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه:...................................................................................................................... 1

بیان مسأله:............................................................................................................... 3

اهمیت موضوع:........................................................................................................ 6

سؤالات اصلی:......................................................................................................... 10

سؤالات فرعی:......................................................................................................... 10

فرضیه:..................................................................................................................... 10

چکیده:.................................................................................................................... 11

بخش اول: بررسیهای مفهومی.................................................................................. 12

بررسی لغوی تناسب:................................................................................................ 13

بررسی لغوی سیاق:................................................................................................... 14

بررسی لغوی اسباب النزول:....................................................................................... 15

بررسیهای اصطلاحی:................................................................................................ 16

تعریف اصطلاحی تناسب:......................................................................................... 16

تعریف اصطلاحی سیاق:........................................................................................... 25

تعریف اصطلاحی اسباب النزول:................................................................................ 28

مقایسه بین تناسب، سیاق و اسباب النزول:.................................................................. 31

انواع تناسب............................................................................................................. 37

بخش دوم: پیشینه پژوهشها و آراء علما در مورد تناسب:........................................... 45

فصل اول: سده های اول تا پنجم................................................................................ 46

فصل دوم: سده های ششم تا نهم............................................................................... 52

فصل سوم: سده های دهم تا چهاردهم........................................................................ 62

فصل چهارم: علمای معاصر....................................................................................... 70

فصل پنجم: مستشرقین.............................................................................................. 74

بخش سوم: پژوهشهای موردی آیات........................................................................ 78

فصل اول: سوره بقره آیات 39-30........................................................................... 79

فصل دوم: سوره آل عمران آیات 61-33................................................................... 92

فصل سوم: سوره نساء آیات 88-80......................................................................... 103

نتیجه گیری:............................................................................................................. 112

فهرست منابع........................................................................................................... 115

مقدمه:

(امام رضا (ع) می فرمایند: قرآن ریسمان و دستگیره محکم الهی است، قرآن راه برتری است که انسانها را به سوی بهشت ره می نماید و از آتش دوزخ می رهاند، گذشت زمان آنرا فرسوده نمی کند و گفتار آدمیان آن را تباه نمی سازد زیرا ویژه زمانی خاص نیست و دلیل روشنی برای همه انسانهاست. از پیش رو و پشت سر، خط بطلان بر آن کشیده نمی شود، کتابی است فرود آمده از سوی حکیم حمید)[1]

این معجزه جاوید که به صورت کتابی مشتمل بر سور و آیات است، مجموعه ای هدفمند، منظم و یکپارچه است که در عین کامل بودن و مشتمل بودن بر تمام نیازهای بشر از هر گونه ضعف و یا زیادت مبراست.

قرآن کریم دریچه ای است مابین خالق و مخلوق، خالقی ازلی و ابدی و مخلوقی فانی و این کتاب مقدس در همه ادوار، پاسخگوی بشر تشنه حقیقت و خواهان شناخت خالق خویش است شناخت قرآن برای هر فرد عالم به عنوان فرد عالم و برای هر فرد مؤمن به عنوان یک فرد مؤمن امری ضروری و واجب است. شناخت قرآن از آن جهت ضروری است که این کتاب، در تکوین سرنوشت جوامع اسلامی و بلکه در تکوین سرنوشت بشریت مؤثر بوده است. نگاهی به تاریخ، این نکته را روشن می کند که عملاً هیچ کتابی به اندازه قرآن بر روی جوامع بشری و بر زندگی انسانها تاثیر گذار نبوده است.

در این تحقیق بر آنیم تا یکی از وجوه اعجاز قرآن یعنی وجود تناسب و هماهنگی میان آیات قرآن کریم را بررسی کنیم.

منابع اصلی در این تحقیق اولاً کتبی است که به طور مستقیم به بحث تناسب آیات پرداخته و ثانیاً کتابهایی که این بحث را در میان فصول و بخشهایشان آورده اند و در بحث موردی، یعنی اثبات وجود تناسب بین دسته های مختلفی از آیات منبع اصلی کتب تفاسیر است که در این میان از مهمترین کتابهای تفسیری شیعه و سنی استفاده شده است.

این تحقیق مشتمل بر کلیات و سه بخش و هشت فصل می باشد که به بررسی وجوه مختلف مطرح در خصوص تناسب آیات پرداخته شده است.

امید است با بررسی های بیشتر و یافتن هر چه بیشتر حقایق در این زمینه راه به سوی دستیابی به دریای بیکران معارف قرآن هموار تر گردد.

بیان مسأله:

کتاب الهی به اعتبارهای مختلف به اجزائی تقسیم می‌شود، از جمله سوره، آیه، جزء، حزب و… آنچه که آشکار است، این است که از زمان نزول، آیات و سور به طور مجزا وجود داشتند، و با استفاده از احادیث می توان به این مطلب دست یافت و همچنین اکثر علمای علوم قرآنی معتقدند، همزمان با نزول آیات، پیامبر اکرم (ص) جایگاه دقیق آنها را نیز مشخص می فرمودند، بنابراین ترتیب آیات توقیفی است. همچنانکه بسیاری از علمای اسلامی نیز بر این مطلب تصریح دارند از جمله:

(زرکشی در البرهان می نویسد «فاما الایات فی کل سوره و وضع البسمله اوائلها فترتیبها توقیفی بلاشک و لا خلاف فیه» سیوطی در الاتقان خود بر همین نظر است و چنین می نویسد:«الاجماع و النصوص المترادفه علی ان ترتیب الایات توقیفی لاشبهه فی ذلک اما الاجماع فنقله غیر واحد، منهم الزرکشی فی البرهان و ابوجعفر ابن زبیر فی مناسباته و عبارته: ترتیب الآیات فی سورها واقع بتوقیفه (ص) و امره من غیر خلاف فی هذا بین المسلمین»، محمد عبدالعظیم زرقانی که از دیگر دانشمندان علوم اسلامی است نیز می‌نویسد:«انعقد اجماع الامة علی ان ترتیب آیات القرآن الکریم علی هذا النمط الذی نراه الیوم بالمصاحف کان بتوقیف من النبی (ص) عن الله تعالی و انه لا مجال للرأی و الاجتهاد فیه»)[2].

حال که ثابت شد ترتیب آیات توقیفی است و براساس حکمت الهی می باشد و لغو و بیهوده نیست، و دیده می شود که برخی آیات مجاور شامل موضوعات مختلف و متفاوت هستند و در بعضی موارد دیده می شود حتی در یک آیه نیز موضوعات کاملاً متفاوت مطرح است، در یک دید کلی، گاهاً اختلاف در یک آیه، تفاوت در عبارات مجاور، اختلاف موضوعات مطرح در یک آیه با عبارت انتهایی، اختلاف میان آیات مجاور، اختلاف میان آیات یک سوره، اختلاف میان سوره های مجاور دیده می شود ولی در پس این اختلافات حکمت و یا حکمتهایی نهفته است که کشف همه آنها نیازمند غور و بررسی فراوان و استفاده از منبع بیکران علم معصومین (ع) می باشد.

و اما در مورد تناسب سوره ها از آنجا که توقیفی بودن آنها ثابت شده نیست و حداقل در پاره‌ای موارد، چینش اجتهادی سور برای ما محرز است در این تحقیق وارد حیطه تناسب سور نشده‌ایم و بررسی های انجام شده بر روی تحقیقات صورت گرفته در مورد تناسب سور نشان می دهد، غالب ارتباطات ذکر شده، با تکلف، ابداعی و ذوقی بوده و دارای پشتوانه محکم و قابل اعتمادی نیست، بنابراین در این بحث به این موضوع پرداخته نشده است.

نکته دیگر این است که به دلیل شباهت سه واژه: سیاق، اسباب النزول و تناسب، گاهاً این واژگان به جای یکدیگر استعمال می شوند و این در حالی است که حوزه این سه علم از یکدیگر تفکیک شده است. (اسباب النزول، پیوند یک یا چند آیه با بافت تاریخی آن آیات را بیان می کند، اما علم مناسب میان آیات و سوره ها ترتیب تاریخی در نزول آیات قرآن را کنار می گذارد و رابطه ای میان آن آیات و سوره ها را در ترتیب کنونی متن قرآنی بررسی می کند و سیاق قراینی است که در شناساندن معنای متن نقش دارد)[3]، با توجه به تعاریف مذکور روشن می شود که این سه حوزه علیرغم شباهتهایی، از یکدیگر قابل تفکیک می باشند و نمی توان آنها را به جای یکدیگر بکار برد. و اما موضوع اصلی این تحقیق که همان مناسبت میان آیات می باشد، یک بحث توصیفی است و عمدة دانشمندان علوم اسلامی به شرایط معنوی و وجود پیوندی نیرومند میان آیات معتقدند، البته در این میان نقدهایی هم وجود دارد که قویترین آنها متعلق به شیخ عزالدین عبدالسلام (606) می‌باشد که معتقد است شرط وجود ارتباط آن است که موضوع متن، موضوعی واحد باشد و در قرآن کریم که در مدت زمانی طولانی (23 سال) و در شرایط گوناگون و با موضوعات مختلفی نازل شده، نمی توان ارتباطی یافت و کوشش در این زمینه بیهوده بلکه نادرست می باشد. ولی غالب اندیشمندان با نظریة تناسب آیات موافقند و ادلة مختلفی را در جهت اثبات آن ارائه کرده اند، از جمله مهمترین دلایل بر وجود تناسب میان آیات مسأله وحدت ذات اقدس الهی و وحدت موضوعی کلیه معارف قرآن کریم است که اثبات می کند علی رغم مشاهده تشتت و اختلافات ظاهری میان آیات، همه آنها یک کل تجزیه ناپذیر می باشند و دانش تناسب به گشودن اسرار ترتیب آیات می پردازد.

همچنانی که در فصول آینده نیز ذکر خواهیم کرد، اولین کسی که در زمینه دانش تناسب آیات کتابی تألیف کرد ابوبکر نیشابوری بود که متأسفانه اثر مکتوبی از وی به دست ما نرسیده دومین کتاب در این زمینه کتاب «البرهان فی مناسبة ترتیب سور القرآن» می باشد و سیوطی دانشمند بزرگ قرن دهم معتقد است سومین کتاب را خودش در این زمینه با نام «تناسق الدرر فی تناسب السور» تألیف نموده است، کتابهای دیگری نیز در این زمینه به رشته تحریر در آمده‌اند که به دلیل بحث مفصل در این خصوص در فصل سوم این تحقیق از تکرار آن خودداری می کنیم. ولی آنچه مشهود است تلاش دانشمندان اخیر در این زمینه است که نگارش کتابهایی با همین عنوان، مقالات، پایان نامه ها و … گواه این مدعاست، توجه مفسران نیز در این زمینه رو به افزایش است و حتی برخی از مفسران در مورد هر آیه، تحت عنوان تناسب آیات و یا نظم به بررسی موردی پیوستگی میان آیات پرداخته و نظرات اندیشمندانه خود را مطرح ساخته‌اند از جمله آیت ا… جوادی آملی «حفظه الله» در تفسیر تسنیم خود در ابتدای بحث تقسیری، بحثی نسبتاً مفصل را به این موضوع اختصاص داده اند.

نتیجه گیری:

مطالعه در خصوص تناسب آیات دارای فواید بسیاری است از جمله: 1- توانمند ساختن مفسر و گشودن دریچه‌های جدید در تفسیر و دستیابی به لطایفی در قرآن.

2- پاسخ به شبهات و دفاع از حریم قرآن کریم.

3- اثبات معجزه بودن قرآن کریم.

4- یاری رساندن به دیگر قضایای علوم قرآنی و برخی مباحث اعتقادی.

5- پاسخ به نظریه ای که قرآن را پراکنده و از هم گسسته می داند.

6- دفاع از اصول اعتقادی شیعه.

تناسب به معنی هم شکل بودن و مرتبط بودن است که غالب کتب لغت نیز تعاریف مشابهی از این واژه ارائه داده اند مانند: لسان العرب، معجم الوسیط، معجم مقاییس اللغة و …

سیاق در لغت به معنی روند، جهت، اسلوب و روش می‎باشد و در اصطلاح عبارت است از قراینی که در شناساندن معنای لفظ نقش داشته باشد.

اسباب النزول در لغت به معنی علت نازل شدن است و همان ریسمان و پیوند دهنده امر نازل شده (قرآن) به شرایط و اتفاقات رخ داده می‎باشد و به نوعی بین این دو پیوند برقرار می سازد.

در باب مقایسه میان این سه موضوع باید گفت: اسباب نزول پیوند یک یا چند آیه با بافت تاریخی آنرا تبیین می سازد، اما دانش مناسبت رابطه آیات و سور را در ترتیب کنونی آن بررسی می کند، اسباب النزول لزوماً دلالت بر اعجاز قرآن ندارد؛ اما مناسبت و سیاق از وجوه اعجاز قرآن می باشند. سیاق و مناسبت به پژوهش در بافت و آمیخته ساختمانی خاص متن قرآنی می پردازد و پیوندهای درون متن قرآنی را تبیین می‌کند؛ اما اسباب نزول، آیات قرآن را به لحاظ ارتباطشان با اوضاع و احوال خارجی و اسباب بیرونی متن قرآنی بررسی می‌کند، در سیاق از معناشناسی و زیباشناسی متن قرآنی پژوهش می‎شود، اما در اسباب نزول از دلالت متن قرآنی بر رویدادهای خارجی سخن گفته می‎شود. مناسبت امری درون آیاتی است که بر مرتبط الاجزاء بودن آیات دلالت دارد و اسباب النزول امری بیرون از آیات است ولی سیاق هم امری درونی است چون بر مرتبط الاجزاء بودن و یکپارچگی آیات و همبسته بودن آن دلالت دارد و هم امری بیرونی است چون بر ساختار همبستگی آیات و نظم و چینش متن قرآنی تأکید می ورزد، دانش اسباب النزول از علوم تاریخی است، اما مناسبت میان آیات و سوره ها دانشی اسلوبی است، یعنی به اسلوبهای مختلف پیوند میان آیات و سوره ها می پردازد ولی مناسبت امری عقلی است. و در پایان به عنوان آخرین پیوستگی بیان اسباب النزول و تناسب آیات می‎توان به این نکته اشاره کرد که پذیرفتن، اجرا شدن و گسترش اسلام باید از نقطه ای آغاز می‎شد و آن نقطه مردمان جزیرة العرب و معاصران پیامبر (ص) در آن دوران بودند، پس قرآن نمی توانست نسبت به فرهنگ، حوادث و شرایط موجود در آن روزگار بی تفاوت باشد و بدون توجه به آنها سخن بگوید، بنابراین بخشی از آیات ناظر به حوادث آن روزگار است که بدون در نظر گرفتن اسباب نزول ممکن است پیوستگی آیات به خوبی فهمیده نشود.

انواع تناسبات ذکر شده میان آیات عبارتند از: 1- تنظیر 2- تضاد 3- استطراد 4- حسن تخلص، موارد ذکر شده جزء تناسبات پنهان محسوب می‎شود. نوع دیگری از تناسب، تناسب آشکار است و نوع سوم، تناسب مشکل نامیده می‎شود.

و اما در تاریخ مطالعات اسلامی علما و دانشمندان بسیاری به بررسی در زمینه تناسب آیات پرداخته اند که در این تحقیق نظرات بیست و هفت نفر از علما گردآوری شده که عبارتند از: خطابی، قطب الدین راوندی، باقلانی، ابن عربی، قاضی عیاض، عزالدین بن عبدالسلام، زملکانی، ملوی، فخر رازی، زرکشی، قرطبی، جرجانی، عمرالبقاعی سیوطی، سید قطب، محمد عبده، ابوزهره، صبحی صالح، استاد مدنی، مصطفی صادق رافعی، آیت الله جوادی آملی، علامه طباطبایی، امام خمینی، آیت الله معرفت، نولدکه، توشیهیکو ایزوتسو، اگیوم.

و بررسی های موردی که در مورد 45 آیه از آیات قرآن کریم که از سه سوره بقره، آل عمران و نساء انتخاب شده، گروه اول که آیات 39-30 سوره بقره می‎باشد که داستان خلقت آدم و سجده فرشتگان به او هبوط آدم و حوا به زمین است، که چگونگی مجاور شدن فرازهای این داستان جای بحث و بررسی دارد، دستة دوم آیات 61-33 سورة آل عمران می‎باشد که ابتدا از برگزیده شدن برخی از پیامبران سخن به میان آمده سپس داستان مادر عیسی و نذر وی و استجابت دعای او و سپس وارد شدن داستان زکریا و فرزندش یحیی به این ماجرا و بازگشت دوباره به قصه عیسی و مریم و پس از آن معجزات حضرت عیسی (ع) و داستان حواریون و آیات مربوط به توطئه برای قتل عیسی (ع)، و مقایسه خلقت عیسی با آدم و در نهایت آیه مباهله که مربوط به بحث و احتجاج پیامبر (ص) با مسیحیان نجران می‎باشد آمده است؛ چنانکه ملاحظه می‎شود، این گروه آیات دارای موضوعات بسیار متفاوتی است و برقرار کردن ارتباط میان این آیات متوالی بسیار دشوار به نظر می‌رسد که تفصیل رجوع به تفاسیر در متن پژوهش آمده است.

خرید فایل

پایان نامه بررسی تلقیح مصنوعی و اجاره رحم در 112 صفحه ورد قابل ویرایش

پایان نامه بررسی تلقیح مصنوعی و اجاره رحم در 112 صفحه ورد قابل ویرایش

چکیده

تلقیح مصنوعی در برابر لقاح طبیعی و عبارت است از ترکیب اسپرم مرد و تخمک زن - خواه زوج و زوجه خواه بیگانه – جهت انعقاد و بارور نمودن نطفه با هر وسیله ای غیر از مقاربت، این ترکیب یا در رحم صورت می پذیرد یا در خارج رحم. در حالت کلی، از نظر شرع مقدس ، در انجام عمل لقاح مصنوعی باید از انجام مقدمات بصورتی که ممنوع اعلام شده، اجتناب کرد. از قبیل تماس نامحرم یا نگاه و غیره .

با توجه به این دو روش (لقاح درون رحمی یا خارج رحمی) بالغ بر بیست صورت تلقیح مصنوعی وجود دارد. هر چند بصورت کلی حکم شرعی هیچ کدام از این صورتها در فقه نیامده، لکن پس از بررسی های طولانی و دقیق توسط فقها برخی از این صور بدون ایراد شرعی قابل اجرا هستند و برخی که نیاز به بحث بیشتری بوده و محل اختلاف شدید هست یا ممنوع اعلام شده و یا در آن احتیاط صورت گرفته مثل لقاح مصنوعی با اسپرم مرد بیگانه. هر چند تعداد اندکی از فقها آن را بدون ایراد تجویز کرده اند. ولی چون در هر یک از این صور باید اجماع آراء فقها و شورای محترم نگهبان موافقت خود را اعلام کنند هنوز تا تدوین قانونی خاصی در زمینة صور ممنوعه فاصله داریم.

موافقت بخشی از تلقیح مصنوعی بنام انتقال جنین ناشی از زن و شوهر رسمی جهت اهداء به زوجین نابارور بعد از سالها ضمن قانونی بنام « قانون نحوة اهدای جنین به زوجهای نابارور» سال 1382 تصویب و در اواخر سال 1383 همراه آیین نامه به قوة قضائیه ابلاغ و قابل اجرا گردید.

بخش سوم تلقیح مصنوعی بنام «اجاره رحم» که در آن جنین ناشی از زن و شوهر قانونی جهت پرورش در رحم زن ثالثی بنام «مادر واسطه» و تنها به دلیل اشکال در رحم زوجه صاحب جنین منتقل می شود، هنوز مورد اختلاف فقها و حقوقدانان است ولی بازگشت زمان طولانی مراکز ناباروری منتظرند که هر چه سریع تر مشکل ناباروری این دسته از زوج ها با تصویب قانون مرتفع گردد.

فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه--------------------------------------------------------- 1

بخش اول : کلیات

فصل اول: تعاریف----------------------------------------------- 6

مبحث اول : تعریف تلقیح و انواع آن ---------------------------------- 6

گفتار اول: تعریف تلقیح مصنوعی------------------------------------- 6

گفتار دوم : انواع تلقیح مصنوعی-------------------------------------- 6

فصل دوم: تاریخچه و سیر قانونی ------------------------------------ 8

مبحث اول : تاریخچه--------------------------------------------- 8

مبحث دوم: سیر قانونی-------------------------------------------- 10

فصل سوم: مسائل پزشکی لقاح طبیعی و تلقیح مصنوعی-------------------- 14

مبحث اول : مسائل پزشکی لقاح طبیعی--------------------------------- 14

مبحث دوم: مسائل پزشکی لقاح خارج رحمی (تلقیح مصنوعی)--------------- 18

مبحث سوم: تلقیح اسپرم------------------------------------------- 18

گفتار اول: تلقیح اسپرم به داخل رحم (IUI) با استفاده از اسپرم همسر----------- 18

گفتار دوم: انتقال تزریق تخمک (GIFT)-------------------------------- 19

گفتار سوم: انتقال تخمک بارور شده یا زایگوت (ZIFT)---------------------------- 19

گفتار چهارم : روش باروری آزمایشگاهی یا انتقال رویان (IVF-EI) ------------ 19

بخش دوم : تلقیح مصنوعی

فصل اول: مباحث فقهی تلقیح مصنوعی-------------------------------- 23

فصل دوم : تلقیح مصنوعی و حقوق موضوعه---------------------------- 28

مبحث اول: تلقیح مصنوعی و حقوق جزا-------------------------------- 28

مبحث دوم: وضعیت حقوقی اطفال ناشی از لقاح مصنوعی------------------- 33

گفتار اول: ماهیت نسب ------------------------------------------- 33

گفتار دوم: راههای اثبات نسب مشروع یا مشروع کردن نسب----------------- 46

مبحث سوم: تلقیح مصنوعی و قانون مدنی------------------------------- 53

مبحث چهارم: حضانت طفل ناشی از تلقیح مصنوعی ----------------------- 57

فصل سوم : قاعدة فراش در حقوق امامیه------------------------------- 63

مبحث اول: نسب طفل حاصل از لقاح مصنوعی به وسیلة اسپرم شوهر----------- 63

مبحث دوم: نسب طفل حاصل از لقاح مصنوعی به وسیلة اسپرم مرد اجنبی ------- 65

فصل چهارم: وضع حقوقی اطفال ناشی از تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه--------- 67

مبحث اول: رابطة طفل ناشی از لقاح مصنوعی با مادر طبیعی خود (زن ملقوحه)---- 67

مبحث دوم: رابطة طفل با صاحب نطفه--------------------------------- 68

گفتار اول: ثبت تولد طفل------------------------------------------- 68

گفتار دوم: حق طفل برای دانستن نسب خود----------------------------- 69

گفتار سوم: حق طفل در اقامه دعوی مسئولیت مدنی------------------------ 70

گفتار چهارم: مسئولیت مدنی پزشک در مقابل طفل------------------------- 71

مبحث سوم: رابطة طفل با شوهر زن----------------------------------- 72

بخش سوم: اهداء تخمک یا جنین و اجاره رحم (مادر جانشین)

فصل اول : اهداء تخمک یا جنین------------------------------------ 74

مبحث اول : مسائل پزشکی اهداء تخمک یا جنین------------------------- 74

مبحث دوم: مسائل فقهی انتقال تخمک یا جنین--------------------------- 78

مبحث سوم: مسائل حقوقی انتقال جنین -------------------------------- 81

فصل دوم: اجاره رحم یا مادر جانشین--------------------------------- 94

مبحث اول : مسائل پزشکی اجارة رحم یا مادر جانشین--------------------- 94

مبحث دوم: مسائل فقهی اجاره رحم یا مادر جانشین----------------------- 96

مبحث سوم: مسائل حقوقی اجارة رحم یا مادر جانشین---------------------- 98

گفتاراول : وضعیت حقوقی طفل ناشی از رحم اجاره ای یا مادر جانشین --------- 101

بند 1: رابطة طفل با زن اجاره ای------------------------------------- 101

بند2: رابطة طفل و شوهر زن اجیر------------------------------------- 102

بند3: رابطة حقوقی طفل با صاحبان جنین (اسپرم و تخمک)------------------ 102

گفتاردوم: وضعیت حقوقی مادر جانشین یا اجاره ای----------------------- 103

بند1 : حالتی که صاحب تخمک، صاحب رحم اجاره ای نیز باشد-------------- 103

بند2 : حالتی که فقط رحم اجاره داده می شود---------------------------- 103

نتیجه و پیشنهاد ------------------------------------------------- 105

فهرست منابع --------------------------------------------------- 107

چکیدة انگلیسی-------------------------------------------------- 109

مقدمه

همانگونه که آفریدگار خلقت اولیه ما را به نحو احسن قرار داده، نیز در خلقت های ثانویه که به امر او به ما سپرده شده باید نهایت دقت، پاکی و امانتداری را بکار ببریم.

بنابراین ارزش میاه و نطفه از طرف خدای متعال بسیار تأکید شده تا بشر به گمراهی و هلاکت نیفتد.

اهدای یا فروش اسپرم به هر نحوی از نظر اکثر علما اشکال دارد و حرام است ولی عکس آن اشکال ندارد یعنی اهداء یا فروش تخمک حرام نیست و انگشت دقیقاً روی میاه یعنی اسپرم گذاشته شده بنابراین اینکه آیا می شود به قول اکراه عمل نمود و به خاطر اختلاط میاه و سایر موانع شرعی و عرفی اهداء یا فروش اسپرم را متوقف کرد؟ سؤالی است که ما به دنبال جواب آن در این پایان نامه هستیم. تا کنون تلاش حقوقدانان و پزشکانی که به دنبال اثبات و رفع ایراد و اشکال از این مورد هستند با شکست مواجه شده اند زیرا اینان به قول اقل می خواهند توسل بجویند و بر اثر گذشت زمان زمینه را در جامعه فراهم کنند که زوجهای نابارور بتوانند از اسپرم غیر استفاده کنند و ما می دانیم که از نظر حقوقی نیز موانعی دارد که این موانع بر طرف نگردیده است. هر چند ما اهدای اسپرم را داوطلبانه اعلام کنیم نه فروش، باز موانعی از جمله اینکه قوانین فرانسه در مواردی پس از گذشت زمان زیادی در این باره به بن بست رسیدند و آن را ممنوع اعلام کرده اند از جمله موانع اخلاقی و اجتماعی که ذیلاً به آن اشاره خواهد رفت.

اینک جهان در این زمینه بین دو محذور واقع شده. از طرفی زوجهای نابارور می خواهند صاحب فرزند شوند و از طرف دیگر موانع اخلاقی، اجتماعی و حقوقی بسیار بر سر راه دارد که عبور از این موانع سخت است. البته خوشبختانه در قوانین اسلام مشکلات کمتر به چشم می خورد و موانع بیشتر عرفی است که امیدواریم قوانین بتوانند صریح بیان شوند و راه را برای استفاده از تکنولوژی و علم در این زمینه هموار سازید.

در ایران وجود یک و نیم میلیون زوج نابارور یعنی حدود 15-10 درصد و از سویی نگرانی زوجهای جوانی که زندگی مشترکی را برای آینده ای شیرین پایه ریزی می کنند همواره یکی از مشکلات جامعه به شمار می رود گر چه متولیان بهداشت و درمان، نازایی را یک بیماری تلقی نمی کنند و جز عملهای لوکس و زیبایی می نگرند و سازمانهای بیمه گر هم با دیدن هزینه های درمان گران و سنگین این بیماری را متقبل نمی شوند، اما مشکلات روحی روانی ناشی از آن بنیاد زندگی زوج های جوان را تهدید می کند چرا که این زوجها بعضاً تصمیم به ازدواج مجدد می گیرند که این امر معمولاً به طلاق می انجامد شایسته است که مسئولین امر جهت ارتقای فرهنگ باروری به گونه ای دیگر عمل کنند. از سوی دیگر وجود مراکزی که راههای درمان این بیماری را به طرق مختلف تبلیغ می کنند و نبود نظارت کافی و دقیق بر عملکرد آنها از سوی وزارت بهداشت، موجب شده زوج های جوان علیرغم پرداخت هزینه های گران در، بسیاری از موارد نتیجه مطلوب نگیرند. این در حالی است که از نظر روحی پیش از پیش آسیب پذیر می شوند.

بشر همواره سعی داشته است با اتکا به قدرت تفکر و خلاقیت خود و در نتیجه به کارگیری تکنولوژی نوین و روش های علمی مدرن در بهره برداری از طبیعت زندگی را برای خود مطبوع و لذت بخش ساخته و گره هایی را که سابقاً عاجز از گشودنش بوده، باز نماید. لیکن در برخی از موارد مشکلات جدیدی را به وجود آورده که از عرصه سلامت و بهداشت و محیط زیست پا را فراتر گذارده به حیطة باورهای مذهبی، ارزش های اخلاقی و روابط حقوقی میان انسان ها گام نهاده است.

پر واضح است که پیشرفت تکنولوژی و خلق روش های مدرن، قوانین و مقررات ویژه ای را طلب می کند تا از ایجاد هرج و مرج در جوامع جلوگیری نماید. یکی از نمودهای پیشرفت در زمینة پزشکی، تلقیح مصنوعی است. میل، علاقه و نیاز غریزی و روحی انسان ها در برخورداری از موجودی به نام «فرزند» که موجب طراوت و شادابی در زندگی می شود را میتوان به عنوان اصلی ترین انگیزه در نیل به جدیدترین و پیشرفته ترین شیوه های تلقیح مصنوعی به حساب آورد.

همان طور که اشاره شد این امر نیز همچون سایر دستاوردهای بشری، عوارض و مشکلات عدیده ای را به دنبال داشته که اکنون پس از گذشت 22 سال از تولد نخستین محصول این روش، همچنان علمای فقه، حقوق و اخلاق پاسخ مناسبی برای متقاضیان ارایه نکرده و در اکثر کشورهای جهان قانون مدونی جهت این امر مهم و حیاتی وضع نشده است.

آنچه در کشورهای اسلامی نظیر ایران به لحاظ مقید بودن به مذهب بیشتر مورد توجه قرار گرفته، حکم تکلیفی این گونه امور بوده است و کمتر به احکام وضعی انواع روشهای تلقیح مصنوعی پرداخته شده است که اهمیت قسمت اخیر اگر بیش از قسم اول نباشد کمتر نیست. لذا با عنایت به این ضرورت و گستردگی موضوع و از آنجا که دانش حقوق یگانه علمی است که متکفل ارائه راه حلهای مناسب برای این قبیل مشکلات و مسائل خاص می باشد، ناگزیر است که همراه با این مسایل نو ظهور گام بردارد و برای این گونه پرسشها، پاسخهای مناسب ارائه دهد. خوشبختانه دانش حقوق در قواعد و مقررات موضوعه خلاصه نمی شود بلکه حقوق دانشی است با قواعد و ضوابط کلی و اصول عامه ای که به مثابه اهرمهای استنباط در اختیار حقوقدانان قرار می گیرد، لذا با تکیه بر این اصول عمومی، حقوقدانان قادر خواهند بود که با هر گونه مسایل جدید حقوقی که در رویاروی ایشان قرار می گیرد و شاید در قوانین موضوعه هم سخنی از آن نرفته باشد، برخورد مناسب نموده و جوابهای صحیح و راه حلهای شایسته ارائه دهند.

مسأله تلقیح مصنوعی انسان که موضوع بررسی و تحقیق ما در این نوشتار قرار گرفته است، یکی از پدیده های نوینی است که با شکوفایی دانش پزشکی پا به عرصه هستی نهاده و به تبع منشأ ایجاد مسائل مختلف حقوقی شده است و بدلیل آنکه این موضوع یکی از موضوعات نوین می باشد، متأسفانه در حقوق مدون و قوانین موضوعه ایران سخنی محکم و قابل دفاع از آن به میان نیامده است. از این رو برای تحقیق و مطالعه در اطراف جنبه های حقوقی این مسأله ناگزیر باید از اصول کلی و ضوابط عامه استمداد جست ناگفته نماند تلقیح مصنوعی از رخدادهایی است که در مورد آن نصّ خاصی وارد نشده است ولی (حکم آن) از حوزه عام و اصول کلی خارج نیست و به همین خاطر فقها در جهت امتثال دستور پیشوایان خود (ع) : « بیان اصول و قواعد بر ماست و استخراج جزئیات بر عهده شماست » تلاش خود را برای استنباط حکم این مسأله از دو منبع یاد شده بکار گرفته اند. حقیر نیز با انطباق نوشته های فقهی و حقوقی سعی بر آن دارم که آخرین دستاوردهای بشری را برای حل این معضل و ایجاد زمینه مناسب جهت باروری و تولید مثل زوج های نابارور در خدمت اندیشه وران و علاقمندان علوم حقوقی و فقهی قرار دهم.

فصل اول: مباحث فقهی تلقیح مصنوعی

ابتدا قبل از هر گونه بحثی در رابطه با حکم تکلیفی انواع روشهای تلقیح مصنوعی باید روشن کنیم که آیا اصولاً اهداء خرید و فروش نطفه جنین چه مرد و چه زن در حقوق اسلام قابل پذیرش است یا خیر؟ ما فرض می کنیم که طبیعتاً تلقیح مصنوعی در بعضی حالات آن یکی از این دو روش جهت باروری اتفاق می افتد. تا به حال کمتر راجع به این مقوله در مقالات و کتب تألیفی در این زمینه پرداخته شده. در حقوق اسلام قانونی است به نام ممنوعیت خرید و فروش شی ء نجس که زیر مجموعة مکاسب محرمه قرار می گیرد.

از قدیمی ترین متونی که در توضیح این قانون می تواند به آن رجوع کرد و به شرح و بسط این مسأله بیشتر از دیگران تا زمان خودش پرداخته است. کتاب مکاسب محرمه مرحوم شیخ انصاری است. ایشان در بخش مکاسب محرمه از کتاب مکاسب خود چنین فرموده اند:

که خرید و فروش منی به دو دلیل حرام است:

اول؛ به دلیل اینکه عین منی نجس است .

دوم؛ چون فایده عقلایی ندارد و اگر بیرون بریزد که حتماً فایده ای بر آن مترتب نیست.

به طور واضح این دو دلیل باطل است زیرا با علم امروزه بشر بدون تماس با منی آن را به رحم دیگری متصل می کند و فایده عقلایی نیز بر آن مترتب شده است. تنها دلیلی که می ماند تعبد است. که تعبداً از طرف شارع خرید و فروش آن را حرام اعلام کنیم.

پس حدیث حرمت بیع نجس شامل منی و تخمک نمی شود.

اکنون هر کدام از صور تلقیح مصنوعی را همراه با ابهامات و ایرادات حقوقی و دینی آن بیان می کنیم.

تلقیح اسپرم شوهر به همسر خود از جهت احکام تکلیفی چه صورتی دارد؟ به دلایل متعدد پزشکی در اثر بعضی اختلالات جسمی مرد ممکن است انتقال اسپرم مستقیماً یا غیر مستقیم از طریق دهانه یا گردن رحم امکانپذیر نباشد که در این صورت پزشکان راه هایی دارند که اسپرم مرد را به وسیلة دستگاه مخصوص بدون فعل حرام می توانند به رحم همسر قانونی او منتقل نمایند. این روش فی حد نفسه، مسلماً مشمول اصاله الاباحه است و جایز است و تکلیف زن و شوهر مشخص است و قانون هیچ گونه ابهامی در این زمینه باقی نگذاشته است که مشخصاً فرزند متعلق به زن و شوهر است و ابهامی در این روش نیز باقی نمی ماند. در عین حال برخی از فقها چون مرحوم آیه ا. . . بروجردی و آیه ا. . . میلانی این حالت را نیز محل اشکال دانسته اند. اگر گروهی از فقها در به کارگیری این روش ابهامی دارند احتمالاً به جهت بیم از ارتکاب کارهای مقدماتی حرام نظیر اخذ تخمک از زن توسط نامحرم و یا اخذ اسپرم به روش غیر مجاز بوده است در حقوق فعلی ایران و حقوق خارجی به این عمل به دیده یک روش درمانی نگریسته و نیازی به وضع مقررات در این زمینه نمی باشد.

و بر اساس قاعدة فراش که بعداً توضیح خواهیم داد حقوق بین فرزند و والدین را قانون مشخص کرده است.

صورت دوم: تلقیح اسپرم مرد به رحم زن بیگانه:

دو حالت دارد:

حالت اول: زنی که نطفة مرد اجنبی به او تزریق می گردد، دارای شوهر باشد.

حالت دوم: زنی که نطفة مرد اجنبی به او تزریق می گردد، دارای شوهر نباشد. این فرض محل بحث ما زمانی است که طفلی از او به دنیا بیاید و بخواهیم آن طفل را به کسی نسبت دهیم والا در حالت عادی احکام تکلیفی آن مانند نکاح رسمی باید باشد و بدون جاری شدن صیغه محل بحث نیست.

حالت اول: آیا زن با وجود داشتن شوهر به علت عقیم بودن شوهر خود می تواند از اسپرم مرد دیگری بصورت آزمایشگاهی استفاده کند؟ جواب: از نظر شرعی برخی فقها قائلند به اینکه اصل عمل حرام است به دلیل اینکه هدف از ازدواج و بقای نسل بشر نابسامان می گردد.

جواب: احکام تکلیفی تلقیح مصنوعی زن با اسپرم بیگانه جنجالی ترین بخش از تلقیح مصنوعی در میان همة ادیان می باشد. به کارگیری این روش، موافقان اندک ولی مخالفان فراوانی دارد. اگر چه در بین فقها در مستندات و حکم مستخرجه اختلاف نظر وجود دارد ولی دلیل قاطعی بر حرمت یا عدم جواز عمل تلقیح مصنوعی زن با اسپرم شوهر بیگانه یافت نمی شود. ذیلاً نظریات فقها را به طور مفصل بیان می نمائیم. در اینجا چون قصد ما صرفاً مسائل حقوقی ناشی از تلقیح مصنوعی است از آوردن تفصیل آیات و روایات در این زمینه خودداری می کنیم.

خرید فایل

پایان نامه بررسی پست مدرنیسم هنر و معماری در 102 صفحه ورد قابل ویرایش

پایان نامه بررسی پست مدرنیسم هنر و معماری در 102 صفحه ورد قابل ویرایش

پست - مدرنیسم

[…][1] ما در عصر پست مدرن به سر می‌بریم. چگونه امکان دارد که، تاکنون مدرن وجود داشته باشد؟ این واژه [(پست مدرنیسم)] خود گویای ماهیت سردرگم گرایشی است، که به ظاهر جویای ناسازگاری است. برای رفع یان ناسازه، باید واژه‌ی مدرن را در دو معنا بشناسیم: مدرنیته و مدرنیسم. پست مدرنیمس به عنوان یک جریان، نه فقط جایگزین مدرنیسم می شود بل، آن سان که خواهیم دید، به ضدیت با رودن دنیای امروز و ارزش هایی که آن را بنا نهاده اند برمی خیزد.

پست مدرنیسم چیست و چه هنگام آغاز شد؟ منتقدان بر سر این موضوع اتفاق نظر ندارند، تعجبی هم ندارد، زیرا این پدیده هنوز جدید است. در نگاهی کلی پست مدرنیسم بدبینی پایداری نسبت به مدرنیسم داشته و آن را به عنوان تعریف مطلوب فرهنگ سده‌ی بیستم آن سان که می دانیم مردود می داند. در چالش با عقیده‌ی رایج، پست مدرنیسم با قاطعیت روی می تابد از ارائه‌ی مفهومی جدید یا پذیرفتن نوع دیگری ساختار به جای خود. آن معرف نسلی است که به عمد از یافتن هویت[2] خود پرهیز می کند. بدین سان آن به هیچ رو جنبشی با سویه منطقی نیست، بل مجموعه‌ای بی در و پیکر از گرایش هاست، که در مجموع، گونه‌ی جدیدی از ادراک را می گشاید. هر کشوری [نسبت به موضوع] تا حدی نگاه متفاوت و «اصطلاحات ویژه»[3] ای دارد؛ با این حال ممکن است همگی آنها زیر عنوان پست مدرنیسم گرد آوری شوند. به ناچار ناگزیریم به ارائه‌ی تصویری پیچیده و مرکب متوسط شویم. هر چند افق تصویر شده به اندازه‌ی موضوع ضروری است. آن برای ما برآورده کننده‌ی عقیده‌ی عمومی و منش عجیب پست مدرنیسم خواهد بود. همچنین اشاره‌ی ما به هنر پست مدرن تابع همین مسئله است. گرچه به بهای حذف شماری از چیزهایی تمام می شود، که البته آن ها نیز شایان توجه اند.

آن سان که واژه‌ی «پست» [post=] به اذهان تلقین کرده، جهان ما در وضعیت تغییر و تحول است، بی آن که به ما بگوید به کجا خواهیم رسید. نظر به این که واژه‌ی دادن مرحله‌ی نهایی تمدنی که با رنسانس آغاز شد به کار رفت[4]، لیک این واژه عمدتاً توسط منتقدان ادبی از اواسط دهه‌ی 1960 به کار برده شد. اگرچه می توانیم برای یافتن نخستین نشانه ها، تا آن دوره عقب رویم، اما به نظر می رسد آن جریان ها بیش تر مدرنیسم متاخر بوده اند، بی آن که گسستی قطعی از روند اصلی سده‌ی بیستم را به نمایش گذارند.

تفاوت در چیست؟ پست مدرنیسم ریشه در جامعه‌ی فرا صنعتی دارد، که به سرعت به درون عصر اطلاعات در حرکت است (همچو ندای «موج سوم»[5]) براساس این دیدگاه، کلیه ساختارهای سیاسی، اقتصادی، و اجتماعی که از پایان جنگ دوم جهانی به دنیای غرب شکل داده بودند، متحول شده، از درون مورد حمله قرار گرفته و به تمامی از هم فرو می پاشند، و این مسئله به گونه ای کنایه آمیز، دقیقاً هم زمان با سقوط کمونیسم در اروپای شرقی است. این فرسایش بنیادین به پیدایش بحران معنویتی منجر شده تا دگرگونی زیست مردم را نشان دهد. پست مدرنیسم محصول بیداری و بیزاری ای است که طبقه‌ی متوسط را درگیر خود ساخته. به همان اندازه، فرهنگ بورژوا، تمامی امکانات خود را با بلعیدن دشمن دیرین خود، یعنی آوان- گارد[6]، به کار گرفته است. در کمال تعجب، آوان گارد، در اوج پیروزیش به پایان رسید. در طول دهه‌ی 1950، رسانه ها، آوان گارد را چنان رواج دادند که طبقه‌ی متوسط آن را پذیرفت و اشتیاقی سیری ناپذیر برای ایجاد اصلاح طلبی با میل خودش نشان داد. در دهه‌ی پس از آن، مدرنیسم در حد شیوه ای از بیان، به روش «سرمایه داری» توسط شرکت های بزرگ تنزل کرد، نه فقط در معماری، بل در نقاشی و مجسمه سازی نیز.

پست مدرنیسم مرگ مدرنیسم را جشن گرفته، نه فقط آن را در ادعایش برای جهانی بودن گستاخ دانسته، بل مسئولیت پیامدهای شوم تمدن معاصر را نیز به گردن او می‌اندازد. دموکراسی، بنا شده بر پایه‌ی ارزش های روشنفکری، برخلاف، به گونه‌ی نیرویی مستبد، برای انتشار استیلای غرب، در سراسر جهان دانسته می شود. چون اغلب گرایش های آوان گارد پیش از خود (برای مثال اگزیستانسیالیسم[7])، پست مدرنیسم با اومانیسم[8] ضدیت دارد، که آن را چون بورژوازی[9] طرد می کند. منطبق، با سلسله مراتب استدلال آن، کناری نهاده می شود، تا بشریت از کسب انتظام رهایی یابد. بدین سان عرصه برای دیدگاههای نامرسوم گشوده می شود، به ویژه برای جهان سوم، با تأکید بر احساسات، شهود، خیال، تعمق، عرفان و حتی جادو. علم نیز برتر از چیزی نیست، زیرا آن نیز از پاسخ گویی مشکلات دنیای امروز وامانده. و از آن رو که حقایق علمی با تجربیات بشر همخوانی ندارند، برای زیست روزمره نیز بی فایده اند. حقیقت نیز مردود می شود، زیرا نه امکان پذیر است و نه مطلوب، که تنها به وسیله‌ی آفرینندگانش و برای حفظ منافع و قدرت آنان به کار می رود. تفسیرهای ذهنی و ناسازگاری ممکن است مطرح شوند، و این ها ممکن است آزادانه بر حسب مفهوم متغیر باشند. نظر به این که هیچ مجموعه ای از ارزش ها بر دیگری برتری ندارد، همه چیز نسبی خواهد بود. محروم از تمامی راهنمایی های سنتی. پست مدرنیسم بی هدف به درون دریایی بدون معنی و واقعیت می گریزد، تا اندازه ای که دنیا را چاره ای یابد. آن نیز در مقیاسی محدود و در سطحی بومی،‌ به فهم اصطلاحات بشری نائل می آید.

پست مدرنیسم پیکره پیچیده و درهم تنیدة متنوعی از اندیشه‌ها، آرا و نظریاتی است که در اواخر دهة 1960 سربرآورد و هنوز در واپسین سال‌های دهة 1990 همچنان فعال و در حال پویایی و گسترش است. پست مدرنیسم در سرتاسر اروپا و ایالات متحد، بویژه در محافل آکادمیک و در میان دانشگاهیان، معماران، طراحان، هنرمندان، مجریان برنامه‌ها و در تبلغات و رسانه‌های گروهی و مطبوعات و وسایل ارتباط جمعی اشاعه و گسترش یافته است. واژه پست مدرن گفتمان‌های فراوان و متعددی را در پی داشته است، روندی که همچنان ادامه دارد. غالباً در نگاهی ساده به آن بمثابه محملی برای صحبت کردن درباره «روح عصر» نگریسته می‌شود، بطوری که بسیاری از کسانی که تردید دارند معنی آن چیزی بیش از نوعی گاهشماری (کرونولوژی) باشد- مثلاً مربوط به آثار خلق شده بعد از 1965 یا همین حدودها- همچنان بسیار مشتاقند که در سمینارها، کنفرانس‌ها و سمپوزیوم‌هایی که درباره پست مدرنیته و پست مدرنیسم برگزار می‌شوند، حضور پیدا کنند. عمده‌ترین کارها، آثار و فعالیت‌هایی که تحت عنوان پست مدرن صورت گرفت، اساساً در عرصة معماری و عمدتا در ایالات متحده آمریکا بود، و در عرصه علوم اجتماعی یا اندیشة اجتماعی نیز بدواً در فرانسه بود.

طراحان و معماران پست مدرن و مبلغین آن‌ها مدعی کشف مجدد اشکال و سبک‌های تاریخی هستند- به تعبیر اهانت‌آمیز لوکوربوزنه، «سبک‌ها»- به طوری که پیروزی و فتوحات معماران مدرنی چون لوکوربوزیه¹، مایزو گروپیوس در سایة این کشفیات کاملاً از بین رفته و محو شده است. لیکن طراحان و معماران پست مدرن التقاط گرایان ارتجاعی صرف نیستند. آنان فکر می کنند قادر به چرخش هستند و به راحتی می‌توانند تاریخ را دور بزنند و تاریخ معماری را به شیوه‌هایی اصیل، تازه و بدیع مجدداً به هم پیوند بزنند، چیزی که پیش از آنکه مدرنیسم به پاکسازی الواح و تخته سنگ‌ها بپرازد حتی تصورش هم نمی‌رفت. حساسیت آن‌ها نسبت به اشکال و صورت‌های گذشته، آنان را قادر می‌سازد تا ساختمان و محیط‌هایی را طراحی کنند که بسیار پیچیده‌، استعماری، رمزگونه، متناقض و چند وجهی هستند. لوئیز کاهن، رابرت ونتوری، مایکل گریوز، آلدوروسی، فرانک‌گری، چارلز مور، جیمز استرلینگ، و ریکاردو بافیل از جمله سرشناس‌ترین چهره‌ها در میان طراحان معماران پست مدرن به شمار می‌روند، گرچه همگی آنان از این برچسب راضی و خوشحال نیستند.

معماری پست مدرن بیانگر معضلات مفهومی و انسانی متعددی است. روش آن در ترکیب و درهم آمیختن گذشته و حال در واقع همان ایدة محوری مدرنیسم در عرصة ادبیات و هنر است، یعنی اصول مونتاژ. بدین ترتیب این شیوه سرهم بندی، ادغام و ترکیب در پست مدرن را نمی‌توان ابتکار یا ابداعی انقلابی و رادیکال دانست بلکه در واقع همان چیزی است که هارولد روزنبرگ آنرا «سنت مربوط به جدید» (the tradition of the new) خواند. زبان پست مدرن با ایماژها و تصاویری از گسست‌های رادیکال، واژگونی، براندازی، انقطاع، تخطی‌ها و فرارفتن‌ها، فرودآمدن‌ها، زیرپا گذاشتن‌ها و داعیه‌هایی دال بر ترک و کنار گذاشتن و حتی دور انداختن مارکسیسم انقلابی و مکتب دادا سر برآورد. لیکن جدا از جار و جنجال‌های رایج می‌توان نوعی ترجیح بند آشنایی را شیند، خود ارتقادهی پر سروصدا و بی‌شرم و حیایی که لایق گوستاو فلوبر و مارک تواین، کلاهبرداران و حقه‌بازان بزرگ مدرنیست است. فلیپ جانسون در اواخر دهه 1970 پست مدرنیسم را در اوج خود نشاند و آنرا در قالب ساختمان AT & T خود در نیویورک به صورت اصطلاح رایج و مشترک دهة ریگان درآورد. این آسمانخراش عظیم یکی از ویژگی‌های عجیب و غریب معماری به شمار می‌ رود: سردرها و طاق‌های پشت سرهم در قسمت پایین و انتهایی ساختمان (وی گفته بود «بورومینی‌»، منتقدان او گفتند «موسولینی»)، و پنجاه طبقه ساختمان بین آن‌ها. ظرف یک دهه ساختمان غول‌آسای AT & T مخروبه شد و مجدداً در شکل ساختمان سونی احیا گردید، جدیدترین سرمایه‌گذاری تا آن زمان در نوع خود. اگر این نوعی طعنه و کنایه پست مدرن بود بخش اعظم جامعه آماده بودند تا رک و صریح حرف‌های خود را بزنند.

جالب‌ترین وجه تفکر اجتماعی پست مدرن به فرانسه باز می‌گردد، به جایی که قیام‌ها و شورش‌های دانشجویی 1968 پاریس، شکست آن قیام‌ها، و سال‌های پر آسیب و فشارها و صدمات پس از آن دوران که روشنفکران فرانسوی پشت‌سر گذارندند، جملگی به آن از می‌گردند. از جمله مهم‌ترین و اصیل‌ترین متفکران پست مدرن می‌توان به میشل فوکو، ژان لاکان [Jacuqes Lacan]، رولان بارت [Roland Barthes]، ژان- فرانسوا لیوتار [Jean- Francois Lyotard]، ژاک دریدا [Jacques Derrida]، ژولیا کریستوا [Julia Kristeva]، و ژان بودریار [Jean Baudrillard]، اشاره نمود. این روشنفکران در فرانسه از جایگاه و حال و هوای خاصی برخوردار بودند. آنان مجریان و دست‌اندرکاران برنامه‌های جالب تماشایی بودند که به راحتی می‌توانستند خیل عظیمی از مخاطبین و بینندگان را با استعداد ومهارت نمایشی (و تئاتری) خود مجذوب و مسحور خود سازند و غالباً نیز با ستایش و تمجید و تشویق‌های پرشور و دیوانه‌واری از سوی مخاطبین خود روبرو می‌شدند. بسیاری از هواداران و پیروان پر حرارت آنان مقاومت و آکادمیسین‌های آمریکایی بودند که زمینه و شرایط لازم برای دیدارهای منظم و مداوم آنان از آمریکا را فراهم می کردند.

روشنفکرانی که در سال‌های اوایل دهة 1970 شروع به معرفی خود به عنوان پست مدرن کردند، بابت رادیکالیسم، انقلابیگری و تندروهای خود در سال‌های دهة 1960 ابراز تأسف نمودند، گرچه همچنان کارها و آثار خود را در چارچوب پارادیم‌های مقاومت یا انقلاب توصیف می‌کردند. به گفته آنان گناه نخستین رادیکال‌های سال‌های دهة 1960 به خدمت گرفتن متافیزیک غلط و نادرستی بود- دریدا آنرا «متافیزیک حضور» می‌نامید- که وحدت ذاتی و اساسی تجربه انسانی را مسلم و مفروض دانسته و آنرا تأئید می‌کرد. به زعم پست مدرنیست‌ها این پندارهای باطل یا توهم فریبنده منبع ایدة غربی حقوق بشر به شمار می‌رفت. پست مدرنیست‌ها کل پارادایم حقوق بشر را ناچیز و بی‌مقدار شمرده و اعتبار و ارزش آنرا انکار می‌کنند، زیر پارادایم مذکور تفاوت‌ها و اختلافات میان مردمان را، که از نظر آنان بسیار مهم به شمار می رفتند، لاپوشانی می‌کند. آن دسته از تفاوت‌های انسانی که به نظر آنان بسیار جالب و قابل توجه به شمار می‌رفت جنس/ جنسیت (sex/gender) و نژاد/ قومیت (race/ethnicity) بود. پست مدرنیست ها به تفاوت‌ها و اختلافات طبقاتی، ملی یا مذهبی توجه و علاقه چندانی نشان نمی‌دهند. آنان با مارکسیست‌ها که بر اهمیت اختلافات طبقاتی تأکید می‌ورزند از در دشمنی درآمده و موضع شدیداً‌ خصمانه‌ای را در برابر آنان اتخاذ می‌کنند.

خرید فایل

پایان نامه بررسی آئین نوین مدیریت در 109 صفحه ورد قابل ویرایش

پایان نامه بررسی آئین نوین مدیریت در 109 صفحه ورد قابل ویرایش

For the CENTURY

By: Peter F.Drucker

فصل1- آئین نوین مدیریت

چرا انگاشت ها با اهمیت هستند؟‌- مدیریت یعنی مدیریت بازرگانی- تنها سازمان دهی درست- تنها راه درست اداره کردن انسان ها- فن آوری ها و کاربران نهایی فراورده ها ثابت و مشخصند- قلمرو مدیریت از دید حقوقی و قانون، تعریف شده و روشن است- قلمرو مدیریت از دید سیاسی،‌تعریف شده است- حوزه فعالیت مدیریت، درون سازمانی است- نتیجه گیری.

فصل 2- باورهای تازه

چرا راهبرد؟‌- سقوط نرخ تولد نوزادان- توزیع درامد – صنایع روبه رشد کنونی – تعریف کارکرد- رقابت جهانی – ناهمروی رو به رشد در میان واقعیت های اقتصادی و واقعیت های سیاسی.

فصل3- رهبری دگرگونی

دگرگونی را نمی توان اداره کرد - سیاست های دگرگونی – بهسازی سـازمان یافته- بهره برداری از پیروزی ها – دگرگونی آفرینی - از چه بپرهیزیم ؟‌- نمونه سازی – دو بودجه- دگرگونی و پایداری- آینده سازی.

فصل 4- چالش های قلمرو اطلاعات

انقلاب اطلاعات نوین – گردش از “ف” به “/” در فن آوری اطلاعات – درس هایی از تاریخ – درس تاریخ به دست اندرکاران فن آوری- انقلاب نوین چاپ- اطلاعات مورد نیاز سازمان ها- از داستان های تخیلی حقوقی تا واقعیت های اقتصادی- اطلاعات منبع ثروت- جایی که نتیجه ها خوابیده اند- اطلاعات مورد نیاز مدیران- سازمان دهی اطلاعات – جای شگفتی نیست- برون گردی.

فصل 5- بهره وری کارکنان فرهیخته

بهره وری کارکنان کارهای دستی – اصول بهره وری کارکنان کارهای دستی – آینده کارگران کارهای دسی- از بهره وری کارکنان فرهیخته چه می دانیم؟‌- وظیفه چیست؟‌ - کارکنان فرهیخته ، سرمایه سازمان- فن آوران – کارکنان فرهیخته همچون یک نظام هستند- چگونه آغاز کنیم؟‌- هیأت مدیره سازمان .

فصل 6- خود مدیریتی

توانمندی من کدامند؟‌- کارکرد من چگونه است؟- آیا من بیشتر از راه “خواندن” و یا “شنیدن” آگاهی به دست می آورم؟- چگونه یاد می گیرم؟ – ارزش های من کدامند؟‌- چگونه با برخوردهای ارزشی کنار بیاییم؟‌- به کجا تعلق دارم؟‌- یاریگری های من کدامند؟‌- مسؤولیت در برقراری ارتباط- نیمه دوم زندگی شما.

معرفی نویسنده کتاب

پیترفردیناند دراکر به سال 1909 در وین زاده شد و در اتریش و انگلستان به تحصیل دانش پرداخت. از سال 1929 به عنوان خبرنگار اقتصادی و کارشناس به خدمت یکی از بانک های بزرگ انگلیسی در لندن درآمد. از سال 1937 به ایالات متحده منتقل تا در سمت کارشناس و مشاور مدیریت گروهی از بانک ها و شرکت های بیمه انگلیسی،‌کار کند.

دراکر در دنیای نوماندگار شد و از همان زمان فعالیت های آموزشی به عنوان استاد فلسف و سیاست در کالج بنینگتون(Bennington) و سپس استاد مدیریت در بخش کارشناسی ارشد و دکترای دانشگاه نیویورک را به مدت 20 سال ادامه داد.

از سال 1971 به عنوان استاد افتخاری برجسته، در کالج کلارمونت کالیفرنیا،‌ رهبری بخش علوم اجتماعی برای دانشجویان دوره دکترا را به عهده گرفته که همچنان ادامه دارد.

کتاب های پرارج و انقلابی پیتر دراکر که بیش از سی جلد آنها منتشر گردیده است،‌همه زمینه های اقتصادی ،‌مدیریت،‌و علوم اجتماعی را در برمی گیرند. این نوشته ها تاریخچه پنجاه ساله دانش ای یاد شده اند که از پایان دوره“انسان سازمانی- 1939” تا فرارسیدن مدیریت در دوران “دگرگونی ژرف کنونی” گسترده است.

کتاب “چالش هـای مدیریـت در سده 21” را می توان چکیده و عصاره همه دانش ها و تجربه ای پیتر دراکر به حساب آورد.

این کتاب نوشته پیتردراکر،‌پدر پیر مدیریت، است که تجربه یک قرن خود در سده گذشته را دست مایه نگارش کتاب برای بیان چالش های مدیریت در سده جدید قرار داده است.

نویسنده در این کتاب با نگاهی ژرف و تازه به اندیشه ها و کاربرد مدیریت در سده آینده نگریسته و راه های دستیابی به “پیروزی” را نشان داده است. بزرگ ترین و دشوارترین چالش رهبران و مدیران در دهه های آینده، رفتار با “کارکنان فرهیخته” و چگونگی افزایش بهره وری آنهاست.

پیشگفتار

موضوع های “داغ ” فردا

ممکن است که خوانندگان در یک کتاب چالش های مدیریتی، درپی موضوع های داغ امروز- راهبردهای رقابتی،‌رهبری،‌آفرینندگی (خلاقیت)، کارهای تیمی و فن آوری – باشند. لیکن در کتاب حاضر از این بحث ها خبری نیست،‌ چونه می خواهیم از موضوع های داغ فردا گفتگو کنیم، موضوع هایی که حساس، محوری، حیاتی و بی تردید بزرگ ترین چالش های فردای ما هستند.

واژه بی تردید را بکار برده ام،‌زیرا این کتاب به پیشگویی هایی آینده نپرداخت است- از چالش هایی سخن خواهیم گفت که هم اکنون در کشورهای پیشرفته و حتی پاره ای از در حال پیشرفت ها(مانند کره و ترکیه)، ما را دربرگرفته اند. هم اکنون می توانیم این موضوع ها را شناسایی کنیم، به بحث بگذاریم، تجزیه و تحلیل نماییم و برای آنها نسخه بنویسیم . در جاهایی برخی افراد بر روی این گونه موضوع ها کار می کنند، ولی سازمان های بسیار اندکی آنها را بکار گرفته اند. گروهی که دست بکار شده و خود و سازمانشان را برای رویارویی با چالش های فردا آماده می کنند،‌رهبران پیروزمند آینده هستند. کسانی که دست روی دست بگذارند و به انتظار گرم شدن تنور دگرگونی ها بنشینند، به احتمال زیاد برای همیشه از پیشتازان وا خواهند ماند.

بنابراین،‌کتابی را که در دست دارید،‌ می توان درخواست اقدام نماید. چالش های مورد بحث با آنچه امروز می شناسیم و پذیرفته ایم، متفاوتند. در بسیاری از موارد،‌حتی با آنها بیگانه هستند. ما در یک دوره گذاربسیار ژرف زندگی می کنیم – با دگرگونی هایی روبه رو هستیم که از پیامدهای “انقلاب صنعتی دوم- در نیمه سده نوزدهم”، رکود بزرگ و جنگ جهای گیر دوم هم انقلابی تر و تندتر می باشند. خواندن این کتاب بسیاری را آشفته خواهد کرد، همانگونه نوشتنش خودم را آشفته ساخته است. در موارد گوناگونی همچون افت نرخ تولد نوزادان در کشورهای پیشرفته و یا سربرآوردن روش خود مدیریتی،‌با واقعیت هایی درگیر هستیم که آنچه را در یکصد سال گذشته به خوبی کارایی داشته اند، دگرگون خواهند ساخت- دگرگونی هایی که بر سازمان ها نیز همسنگ افراد تأثیر می گذارند.

این کتاب در زمینه مدیریت است و آگاهانه چالش های وابسته به کسب و کار را کنار می نهد- حتی به مهم ترین آنها مانند اینکه،‌آیا پورو دلار را از میدان به در خواهد کرد؟ چه سازمان هایی جانشین بانک های بازرگانی و سرمایه گذاری (که پیروزمندانه ترین ابداع سده نوزدهم بودند) خواهند شد؟‌، نپرداخته است. کتاب آگاهانه خود را از زمینه های اقتصادی کنار کشیده است، هر چند دگرگونی های بنیادین مدیریت از جمله سربرآوردن دانش به عنوان منبع اقتصادی،‌نیازمند به انگاره ها(فرضیه ها) و راهبردهای نو و انقلابی ویژه خود می باشند. از زمینه های سیاسی هم – حتی حساس ترین آنها مانند اینکه آیا روسیه دوباره در نقش یک قدرت سیاسی، نظامیو اقتصادی قد برخواهد افراشت؟ – دوری جسته ام. در یک کلام،‌کتاب به موضوع های مدیریت چسبیده است.

برای این کارم دلیل خوبی دارم. موضوع های مورد بحث این کتاب، واقعیت های نوین اجتماعی، آمار نگاری جمعیتی و اقتصادی هستند که دولت ها نمی توانند پیروزمندانه به آنها بپردازند. این موضوع ها به ژرفی بر سیاست تأثیر می گذارند ولی سیاسی نیستند. موضوع هایی هم نیستند که “بازار آزاد” بتواند به آنها بپردازد. آنها حتی در قالب انگاره ها و سیاست های اقتصادی هم نمی گنجند. این موضوع ها را تنها مدیریت و کارکنان فرهیخته حرفه ای یا اجرایی،‌می توانند تکان داده و حل کنند. موضوع های مورد نظر بی تردید به میدان بحث و گفتگوهای سیاسی کشورهای پیشرفته و در آستانه پیشرفتگی کشیده خواهند شد. ولیکن چاره آنها در دست سازمان های مستقل باقی خواهد ماند و بایستی به یاری مدیریت آن سازمان ها و نیز یکایک کارکان فرهیخته(به ویژه آنهایی که در گروه مدیریت اجرایی هستند) حل شوند.

خود مدیریتی

نیروی کار و به ویژه کارکنان فرهیخته، روز به روز سوی “خود مدیریتی” پیش می روند. میانگین ادماه کار و زندگی سازمان های کسب و کار سی سال است و در دنیای پرتلاطم و پرشتاب کنونی، شاید به این حد هم نرسند. سازمان های پایدارترهمچون، دانشگاه ها، بیمارستـان ها، مدارس و تشـکیلات دولتـی هم اگر از میان نروند، به گستردگی دگرگون می شوند وساختار، طرز کار، دانش کاری و نیروی کارمورد نیاز آنها با آنچه امروز دارد بسیار متفاوت خواهد بود.در این کتاب ، ما با دگرگونی در مدیریت سروکار داشته ایم ، در اجتماع ، اقتصاد، سیاست ها وفن آوری، در فصل پایانی به انتظارها و نیازهایی که افراد داریم،‌خواهیم پرداخت.

بزرگای که به قله های بلند سرفرازی رسیده اند- ناپلئون ها ، داوینچی ها وموزارت ها- همواره خودشان خود را اداره می کرده اند. این مردان افرادی استثنایی بوده اند- آنها از مرز انسان های معمولی بیرون بوده اند. همه باید بیاموزد که خود را اداره کنند و مدیر خود باشند.

کارکنان فرهیخته با نیازهای تازه و بی سابقه ای روبه رو هستند:

1. باید از خود بپرسند:‌من کی هستم؟‌توانمندی هایم چیست؟ چگونه کارم را انجام می دهم؟

2. باید از خود بپرسند: به کجا تعلق دارم؟

1. باید از خود بپرسند : به کجا تعلق دارم؟
2. آنان باید به ارتباط های مسؤولانه تن دردهند.
3. آنان باید برای نیمه دوم زندگی خود،‌فعالانه برنامه ریزی نمایند.

توانمندی های من کدامند؟ [1]

بسیاری از مردم می پندارند که از شایستگی های خود آگاهند و می دانند که از عهده چه کاری خوب برمی آیند. آنان اغلب اشتباه می کنند. انسان تنها به یاری توانمـندی ای خود می تواند کاری انجام دهد از کاستی ها و ناتوانایی ها، کاری ساخته نیست.

انسان ها باید به توانمندی های خود آگاه شوند تا بدانند که برای چه کاری مناسبند و به چه جایی تعلق دارند.

برای تشخیص این عامل تنها یک راه وجود دارد: تجزیه و تحلیل بازخورد.[2]

اجرای “تحلیل بازخورد”، از سنجش نتیجه با انتظارها،‌ایشان را روز به روز پابرجاتر و در عقیده خود استوارتر می ساخت. از تجریه و تحلیل بازخورد، چند تصمیم برای اقدام گرفته می شود. نخستین و مهم ترین نتیجه گیری: تمرکز بر روی توانمندی ها می باشد.

گام دوم: بر بهسازی و افزایش توانمندی های خود بکوشید. تحلیل بازخورد با شتاب نشان می دهد که انسان در چه نقاطی نیاز به بالا بردن مهارت ها و یا افزایش دانش کاری دارد. سومین نتجه گیری از اهمیت ویژه ای برخوردار است: تحلیل بازخورد بزودی نقاطی را شاسایی می کند که در آنها خودبـینی هوشمـنـدانه موجب فراموش کاری های فلج کننده می گردد. شناخت انسا نها و رفتارهای انسانی برای یک مهندس خبره – که از دانش روانشناسی آگاهی ندارد- آسان نیست. یکنفر کارشناس منابع انسای هم باید بپـذیرد که نمی تواند در حسابداری صاحب نظر باشد.

بنابرای،‌یکی از اقدام های بسیار مهم که از نتایج “ تحلیل بازخورد” است، مهار نمودن خودبینی های ناشی از هوشمندی می باشد. یکی دیگر از اقدام های مهم ، درمان کردن بیماری“عادت های بد” است.

بسیاری از افراد هوشمند – به ویژه جوانان – هنگامی که به سازمانی می پیوندند، ممکن است که به منش و رفتار خاص آن سازمان بی توجه باشند. “تحلیل بازخورد” این کاستی را بیدرنگ آشکار می سازد. منش های درست همچون روغن دستگاه در سازمان عمل می کنند و روند فعالیت ها را آسان می سازند.گفتن واژه های مهرآمیز همچون“لطفا” و “سپاسگزارم” ، قش روغن دستگاه را بازی کرده و اصطحکاک ها را می کاهند.

اقدام دیگری که در سایه “تحلیل بازخورد” ضروری و آشکار می شود،‌آن چیزی است که “نباید” انجام دهیم . کمتر انسانی در همه زمینه ها از آگاهی و مهارت بالا برخوردار است. چنین موقعیت ها،‌انسان نباید در آنها شغل ،‌ مسؤولیت و یا مأموریتی را بپذیرد.

آخرین اقدام، خودداری از کوشش در مناطقی است که کمتر استعداد رشد وبهبود را دارند . نیروها و منابع را باید در جاهایی بکار گرفت که آمادگی و شایستگی پیشرفت را داشته باشند وبجای نقاط کم بازده باید فشار را بر مناطقی متمرکز ساخت که پیامدهای مثبت و مطمئن در انتظار است.

خرید فایل

مقاله وظیفه مادر و تربیت فرزند در سال های آغاز زندگی در 16 صفحه ورد قابل ویرایش

مقاله وظیفه مادر و تربیت فرزند در سال های آغاز زندگی در 16 صفحه ورد قابل ویرایش

فهرست

موضوع صفحه

مقدمه

وظایف مادر در دوران جنینی (تغذیه)

غذای مادر و تاثیر آن در جنین

جدول مقایسه احتیاجات غذایی یک فرد بالغ با زن حامله

غذاهایی که مادر نباید مصرف کند

توصیه‌های عبادی در ایام بارداری

تاثیر شیر در تربیت کودک

اهمیت مادر در تکوین شخصیت کودک

کودکستان جای آغوش مادر را نمی‌گیرد

چند نکته اخلاقی- عبادی در رابطه با «رفتار با کودکان»

نتیجه

فهرست منابع

مقدمه

خوشحالی یا بد حالی، بهروزی یا سیه روزی هر یک از انسان‌ها در گرو «تربیت» است و این مهم به عواملی همچون ساختار فرهنگی خانواده (پدر، مادر، برادر، خواهر، دایی، عمه، خاله، عمو و دیگر بستگان نزدیک سببی و نسبی)، محیط آموزشی، محیط زندگی، محیط کار، حاکمیت سیاسی کشور و کم و کیف تعلیمات بستگی دارد. این عوامل با یکدیگر ارتباط طولی و تکمیلی دارند و در عین حال می‌توانند همدیگر را خنثی یا تخریب کنند به هر جهت همه این عوامل به نوعی در قبال انسان و تعلیم و تربیت او مسئولند و در این بین، مسئولیت پدر و مادر نسبت به فرزندش، پیشتر و مهمتر از دیگران است. و البته نقش مادران جایگاه مخصوص به خود را دارد چرا که اخلاق اعضای جامعه، به اخلاق مادران وابسته است. در اثر فعالیت اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی مادر، تمدنی انسانی و معنوی یا تصنعی و ماشینی پدید می آید. خشونت‌ها، سبک سری‌ها، لجاجت‌ها حدود زیادی بستگی به طرز فکر مادر دارد. جامعه بی‌تفاوت یا حساس، تمدنی ویرانگر یا آباد کننده بستگی به افراد دارد که در دامان مادران رنگ و خوی گرفته‌اند. صلح‌ها و جنگ‌ها غالبا از درون خانواده به ویژه مادران پایه‌گذاری می‌شود.

وظایف مادر در دوران جنینی (تغذیه)

اگر چه پدر و مادر در ساختمان اصلی کودک، سهیم می‌باشند، زیرا تخمک زن و اسپرم مرد باید فرزند را بسازند ولی مادر، از نظر اینکه متجاوز از نه ماه باید جنین را در رحم خود نگاه دارد، به شرایط زندگی جنین مستقیما موثر است. پس سهم و مسئولیت او در ساختمان فرزند سالم بیش از پدر خواهد بود: پدر پس از انجام عمل زناشویی هیچ دخالتی در طرز رشد و نمو جنین ندارد. این مادر است که باید شرایط خاصی را در این مدت اجرا نماید و در طور زندگانی کند در جنین اثری خواهد داشت نظر به اینکه جنین غذای خود را از طریق مادر دریافت می‌کند باید مادر، شرایط غذایی خود را هماهنگ با احتیاجات رشد جنین نماید.

غذای مادر و تاثیر آن در جنین

تردیدی نیست که جنین غذای خود را از بدن مادر می‌گیرد و چنانکه در روایات، به این مطلب تصریح شده است.

خداوند در قرآن می‌فرماید:

1- «ما انسان را در رنج آفریدیم یعنی آن چنانکه در شکم مادر به رنج اندر است، او را آفریدیم، غذای جنین از چیزی است که مادر می‌خورد و می‌آشامد»[1]

2- «وقتی جنین در شکم مادر قرار گرفت صورت او مواجه با پشت مادر است. دست‌های او روی پیشانی، و چانه او روی زانون است به هیبت شخص محزون و اندوهناک پس او مانند اسیری است که به وسیله رشته‌ای از ناف خود به ناف مادرش مربوط است، و به وسیله آن تا روزی که برای تولد او معین گشته است از خوردنی‌ها و آشامیدنی‌های مادر استفاده می‌کند».[2]

بنابراین به اهمیت خوراک مادر پی می‌بریم: غذایی که مادر می‌خورد به وسیله خون جذب شده و از این راه مورد استفاده بافت‌های مختلف بدن مادر و جنین قرار می‌گیرد. وقتی مواد لازم جهت ساختمان بدن جنین در جریان خون مادر وجود داشت، جنین می‌تواند آنچه برای رشد خود احتیاج دارد به دست آورد . اگر خوراک مادر فاقد مواد ضروری نباشد در این صورت خون، مواد مورد احتیاج بدن را از بافت‌های مادر گرفته، در دسترس او می‌گذارد. و بدیهی است این عمل وقتی صورت می‌گیرد که مواد مورد بحث، در بدن مادر وجود داشته باشد. بنابراین به خوبی می‌توان فهمید مادر که اندازه کافی و صحیح نخورد برای او و جنینی که در رحم دارد چه پیش می‌آید برای توضیح احتیاجات غذایی یک آبستن و مقایسه آن با احتیاجات یک زن بالغ و عادی جدولی را در اینجا می‌آوریم:

جدول مقایسه‌ای اجتیاجات یک فرد بالغ با زن حامله[3]

مواد غذایی روزانه	زن حامله	شخص بالغ
کالری	2600-2800	2400-2500
پروتئین بر حسب گرم	85-100	60
کلسیم بر حسب گرم	5-1	8%
فسفر بر حسب گرم	2	32%-1
ویتامین A‌بر حسب واحد بین الملل	1000	500
ویتامین B1‌بر حسب میلی گرم	2	5%-1
ویتامین B2‌بر حسب میلی گرم	5-2	2
اسیدنیکوتی نیک بر حسب میلی گرم	18	15
ویتامین C‌ بر حسب میلی گرم	100	70
ویتامین D‌بر حسب واحد بین الملل	400-800	-
ویتامین pp بر حسب میلی گرم	2-5	-

فقدان ویتامین مادر ابتدای آبستنی، علاوه بر اینکه باعث کاهش وزن کودک و رشد جنین می‌شود ایجاد ناهنجاری‌های پایدار و خطرناکی می‌کند کاهش مواد ویتامین‌دار را در زمان آبستنی همواره باید مورد دقت قرار داد، زیرا علایم سریری در اعضا هرگز نمی‌تواند وجود آن را آشکار سازد. به هر زن آبستنی باید از ابتدا حاملگی، به طور مرتب ویتامین‌های یاد شده در جدول را تجویز کرد؛ همچنین جبران کمبود مواد غذایی ضروری است.

مادری که از نظر جسمانی و روانی سالم و قوی نباشد، و رعایت بهداشت غذایی را بکند، به ندرت ایجاد اطفال ناهنجار خواهد کرد و اگر ناهنجاری هم در کار باشد مربوط به عواملی ارثی است در بدن زنی که فاقد مواد لازم است، و در خون او این فقدان دیده می‌شود، بیماری او مسلم خواهد بود و اگر غذای لازم و ضروری را نخورد نه تنها به خوردن زن زیان می‌رساند بلکه جنین نیز از عوارض این زیان مصون نیست. مهمترین غذاهایی که در برنامه خوراک هر مادری باید دیده شود آنهایی است که پروتئین و کلسیم و آهن و تمام مواد و ویتامین را دارا باشد. و در بعضی اوقات باید «دید» را نیز علاوه نمود. کلسیم و پروتئین، استخوان و ساختمان بدن را می‌سازد، و آهن خون تهیه می‌کندو ویتامین‌ها برای فعالیت عادی تمام سلول‌های بدن مورد احتیاج است موارد دیگری در غذاهای روزانه ما وجود دارد که حرارت و قدرت ایجاد می‌کند از قبیل، قند و نشاسته و چربی. اگر مادر، بیش از اندازه چاق شود مواد غذایی راباید به حداقل تقلیل دهد.

نکته مهم دیگر در تغذیه دوران بارداری، رعایت تنوع غذایی است بهترین راه، استفاده از مواد غذایی قابل دسترس در محل وسفره خانواده است. و البته باید توجه داشت که نیازهای غذایی در این دوران افزایش می‌یابد.

وضع تغذیه مادر در زمان بارداری، حتی در اخلاق و مقدار ضریب هوشی و استعداد کودک تاثیر فراوان دارد، زیرا رشد اعصاب و مغز کودک از غذای مادر است پس هر نوع غذایی جسمی و روحی روی کودک اثر خواهد گذاشت. و همچنین باید به نوع غذا و حلال بودن آن توجه خاصی داشته باشد، زیرا تاثیر بسیار زیادی بر روی اخلاق، رفتار و ایمان کودک می‌گذارد.

نتیجه

با مشاهده بزهکاری در جوانان وجود مشکلات شخصیتی و ناکامی و تنش‌های روحی و افسردگی‌های روز افزون به این نتیجه می‌رسیم که:

جوانان در دوران طفولیت از امنیت و آرامش خاطر لازم برخوردار نشده: برآورده شدن نیازهای روحی و روانی آنان خود را به مشکلات هیجانی و عاطفی نشان می‌دهد.

بنابراین شایسته است؛ که مادران که «تربیت» فرزندان و تکوین شخصیت آنان نقش محوری و اساسی را بر عهده دارند، در این امر خطیر تمامی تلاش و توانایی خود را به کار گیرند، به علاوه نیازهای جسمی به احتیاجات روحی و معنی فرزندان خود نیز به حد کافی توجه کنند و با تعدیل محبت به فرزندان خود، آنان را از لحاظ عاطفی غنی و سرشار کنند؛ تا در جامعه به راحتی در دام شیاطین گرفتار نشده، و اعتماد به نفس و آرامش روحی خود را از دست ندهند، و زندگی خود را به تباهی نکشند.

---

خرید فایل

نمایشنامه رویا بازی در 21 صفحه ورد قابل ویرایش

نمایشنامه رویا بازی در 21 صفحه ورد قابل ویرایش

اشخاص نمایش:

سه دانشجوی دختر هستند که به ترتیب نقشهای زیر را ایفا می کنند:

دانشجوی تئاتر: همسر حاکم – زن.

دانشجوی ریاضی: مرد راهزن عاشق – پیرمرد – حاکم دوّم.

دانشجوی ادبیات: حاکم – دختر راهزن – پیرزن – شاعر بزرگ.

«صحنة اوّل» *

( مکان اتاق پذیرایی یک خانه را نشان می دهد که متعلق به سه دانشجوی دختر است. در طی نمایش این مکان تبدیل به قصر حاکم، کنار دروازة یک شهر، کوچه باغ و اتاقی در یک مهمانخانه می شود. این اتاق پذیرایی دو ورودی دارد، یکی در سمت راست که دری شیشه ای است و دیگری در سمت چپ. در ابتدای نمایش یک نور موضعی آبی رنگ داریم که در آن دختر دانشجوی تئاتر را می بینیم که مشغول نوشتن متن نمایشی است و پس از نوشتن آن را به صدای بلند می خواند)

دختر: صحنه تاریک است و ما بازیگران را می بینم که همه پشت به صحنه نشسته اند. با شروع نمایش صدای آه و ناله و فریاد زنی به گوش می رسد. به همراه صدای زن صدای بقیه را می‌شنویم که می گویند: عجله کنید، زود باشید، اون احتیاج به کمک داره، الان بچه به دنیا می آید و … در میان هیاهو صدای خشن مردی نیز شنیده می شود که مرتب به دیگران امر و نهی می کند. هیاهو به تدریج اوج می گیرد و به دنبال آن صدای فریاد زن که جیغی دردناک می کشد. صدای گریة بچه که متولد شده، فریاد شادی اطرافیان و سکوت. نور موضعی وسط صحنه روشن می شود و یکی از

بازیگران برمی گردد و شروع به روایت داستان می کند …

(دختر به نوشتن ادامه می دهد. در این هنگام دختر دانشجوی ادبیات وارد می شود و به کنار او می‌رود)

دانشجوی ادبیات: تموم نشد؟

دانشجوی تئاتر: نه، تازه شروع شده.

دانشجوی ادبیات: موضوع ات چیه؟

دانشجوی تئاتر: هنوز هیچی، دارم همینجوری می نویسم ببینم به کجا می رسم.

دانشجوی ادبیات: حالا چی نوشتی؟

دانشجوی تئاتر: بذار برات بخونم. (توضیح صحنة بالا را برایش می خواند و ادامه می دهد) اینجا راوی شروع میکنه:

سالیانی دراز پیش از این در شهری حاکمی بود که از نداشتن فرزند رنج می برد و سبب این بی‌فرزندی همسر او بود. با آنکه همسر حاکم بارها از وی خواسته بود که جدا شود اما حاکم به دلیل علاقة بیش از حد به وی این خواهش را اجابت نکرد. پس از مدتی پروردگار نظر لطفش را بر آنها افکند و آن دو صاحب پسری شدند و بسیار از این حادثه خشنود گشتند.

نور عمومی صحنه روشن می شود، بازیگران را می بینیم که مجلس جشن و سرور حاکم را برپا می‌کنند و حاکم را می بینیم که از شدت خوشحالی و مستی تلوتلو می خورد و نقش زمین می‌شود. همسرش به یکی از درباریان فرمان می دهد که او را بلند کنند و از آنجا ببرند. نور عمومی خاموش شده و نور موضعی روشن می شود. راوی ادامه می دهد: امّا این خوشی دیری نپائید چرا که مدتی پس از به دنیا آمدن پسر حاکم، بلایی به مانند طاعون بر شهر نازل شد و تمامی مردم شهر از آن در رنج و عذاب شدند. حاکم به فکر چاره افتاد اما سودی نبخشید. چرا که همة درباریان از علاج آن عاجز ماندند. روزها از پی هم می گذشتند و این بلیه همچنان نازل بود تا اینکه مردم شهر به ستوه آمدند و شکایت به نزد حاکم بردند … .

(دختر در هنگام خواندن متوجه نمی شود که صدایش اوج گرفته تا اینکه یکمرتبه با صدای دانشجوی ریاضی که وارد صحنه شده به خود می آید)

دانشجوی ریاضی: نصف شبه ها؟ یه کمی یواشتر.

دانشجوی تئاتر: ببخشید، معذرت می خوام، یکهو احساساتی شدم صدام رفت بالا.

دانشجوی ریاضی: خدا رو شکر تا چند وقت دیگه درس ات تموم میشه از شرت راحت می شیم. (می ر‌ود)

دانشجوی تئاتر: اینهم که غیر از غُر زدن کار دیگه ای بلد نیست.

دانشجوی ادبیات: به دل نگیر، ادامه شو بخون.

دانشجوی تئاتر: ادامه شو ننوشتم. باشه بقیه اش برای فردا.

(ورقها را جمع می کند و به همراه دانشجوی ادبیات از صحنه خارج می شوند. به محض خروج آنها نور موضعی آبی رنگ خاموش شده و نور پشت در شیشه ای روشن می شود. دختر را می‌بینیم که روی تختش می خوابد و دوباره شروع به خواندن می کند. صدای او رفته رفته فید می شود. با فید شدن صدای او نور پشت در شیشه ای هم خاموش می شود و صحنة بعد آغاز می شود که در واقع رویای دختر است از ادامه نمایشنامه اش)

«صحنة دوّم»

(از این صحنه به بعد رویای دختر آغاز می شود. همان اتاق پذیرایی را می بینیم که حالا تبدیل به یک قصر شبیه قصرهای یونان باستان شده است. صحنه تاریک است و صدای ضجه و ناله به گوش می رسد. در قسمتی از صحنه نور موضعی روشن می شود و ما دانشجوی تئاتر را می بینیم که در لباس همسر یک حاکم یونانی نشسته و به صداها گوش می دهد. در همین هنگام دانشجوی ادبیات در لباس حاکم وارد می شود.)

حاکم: تو نخوابیدی؟

همسر حاکم: نمی تونم بخوابم.

حاکم: این صداها چیه؟

همسر حاکم: نمی شنوی؟ صدای شیون و زاری مردم شهره.

حاکم: خُب به من چه. برای چی اینجا اومدن ناله می کنن؟

همسر حاکم: کجا باید برن؟ تو حاکم شهرشونی، فقط تویی که می‌ تونی مشکل اونها رو حل کنی.

حاکم: بله کاملاً درسته، منم الان مشکلشونو حل می کنم، الان دستور می دم همة اونهایی رو که اومدن اینجا بکشن.

همسر حاکم: اونوقت برای همیشه حکومتت رو از دست میدی.

حاکم: چی کار می تونم بکنم؟

همسر حاکم: عقلت رو به کار بنداز، اگه این بلا سر ما اومده بود چی؟ اگه … اگه … پسرمون گرفتار شده بود چی؟

حاکم: هر کاری به فکرم می رسیده کردم. همه از حل این مشکل عاجز موندن، اطباء، حکما، دانشمندا، فیلسوفها، سران سپاهی، خوابگزارها و حتی پیشگوها … پیشگوها … پیشگوها … .

(در این هنگام دانشجوی ریاضی را می بینیم که در لباسی سیاه وارد می شود و خود را پیشگو معرفی می کند. با آمدن او حاکم و همسرش ساکت می شوند)

پیشگو: من پیشگو هستم. میدانم آنچه را که در آینده اتفاق خواهد افتاد. پس بدان ای حاکم که چارة این بلا در دست پسر توست.

حاکم و همسرش: پسر ما؟

پیشگو: آری، او باید بمیرد. اوست که با به دنیا آمدنش چنین بلایی را آورده، ای حاکم به تو می‌گویم که این پسر جز بدبختی و ننگ برای تو ارمغانی ندارد. اگر زنده بماند در جوانی تو را خواهد کشت و حکومتت را غصب خواهد کرد.

ای مردم بدانید و آگاه باشید که تنها با مرگ این پسر بلا از بین خواهد رفت. پس اگر خواهان سعادتید او را بکشید.

(پیشگو می رود. حاکم و همسرش حیران می مانند. صدای فریاد و شیون مردم شهر بلندتر می‌‌شود و جملاتی از قبیل بکشیدش، اون نباید زنده بمونه. اون باید کشته بشه و … در میان ضجه ها به گوش می رسد)

حاکم: تو هم شنیدی؟

همسر حاکم: بله شنیدم.

حاکم: نظرت چیه؟

همسر حاکم: بکشش.

حاکم: پسرمون رو؟

همسر حاکم: نه احمق، پیشگو رو.

حاکم: نمی تونم.

همسر حاکم: برای چی؟ برای تو که صادر کردن فرمان قتل کاری نداره.

حاکم: اون یه پیشگوئه. مردم همه حرفشو باور کردن. صداها رو نمی شنوی؟

همسر حاکم: بله می شنوم. ولی از قرار معلوم خود تو هم حرفشو باور کردی. واقعاً که تو یه احمقی.

حاکم: کجا داری می ری؟

همسر حاکم: تو نظر من رو پرسیدی منم گفتم، دیگه هم حرفی نداریم که بزنیم.

«صحنة سوّم» *

{اتاقی در یک مهمانسرا که تزئینات آن مانند خانه های ژاپنی است. زن مشغول جا به جا کردن وسایلش است و همچنین شعری می خواند. در همین هنگام دانشجوی ادبیات در هیئت پیرزنی وارد می شود که لباسش مانند کیمونوهای ژاپنی است. پیرزن تا تمام شدن شعر هیچ صحبتی نمی‌کند ولی به محض تمام شدن شعر خواندن دختر او را تشویق می کند.}

پیرزن: چقدر عالی، چقدر قشنگ.

زن: متشکرم.

پیرزن: شما یه شاعر هستین؟

زن: بعضی وقتها شعر میگم.

پیرزن: واقعاً متأسفم.

زن: برای چی؟

پیرزن: اگه از اول می دونستم که شما یه شاعر هستین هیچوقت این اتاق رو بهتون نمی دادم.

زن: ولی من خودم اینجا رو انتخاب کردم.

پیرزن: اینجا اتاقهای بهتری هم داریم.

زن: مادرجون، من اینجا خیلی راحتم.

پیرزن: اگر کاری داشتین حتماً بهم بگین، براتون انجام می دم.

زن: مادرجون، چرا مردم این شهر اینقدر به شعرا احترام می ذارن؟

پیرزن: به خاطر اینکه در نظر مردم ما هر کسی نمی تونه شعر بگه.کاش شما یه مرد بودی.

زن: برای چی؟ من که با زن بودنم مشکلی ندارم.

پیرزن: نه، از اون جهت نگفتم، من این حرف رو به این خاطر زدم چون تا چند وقت دیگه یه مشاعره اینجا برگزار می شه که فقط مردها می تونن شرکت کنن.

زن (با خودش): شنیده بودم ولی فکر نمی کردم فقط مردها بتونن شرکت کنن. (رو به پیرزن): حالا چرا فقط مردها؟

پیرزن: از قدیم اینجوری رسم بوده.

زن: مادرجون، راسته که میگن جایزه این مشاعره اینه که برنده هر چی آرزو کنه بهش بدن؟

پیرزن: بله دخترم، هر چی که آرزو کنه. حتی اگه حکومت یه شهر رو بخواد.

زن: حتی اگه حکومت یه شهر رو بخواد؟ چقدر عالی … اما نه چقدر حیف شد.

پیرزن: بله دخترم برای همینه که گفتم کاش تو یه مرد بودی. اونوقت توی این مشاعره شرکت می‌کردی حتی اگه پسر هم بودی می تونستی. اگه پسر بودی … پسر بودی… (می رود)

زن: من حالا هم می تونم پسر باشم … من باید توی این مشاعره شرکت کنم … (شروع به تعویض لباس می کند و خود را به هیئت پسری در می آورد) اینجا دربار حاکم است و روز مشاعره فرا رسیده من پسری می شوم و به مشاعره راه می یابم. این حاکم است (دانشجوی ریاضی در لباس حاکم که لباسی شبیه ایرانیان قدیم است وارد می شود. نقابی نیز بر صورت دارد) و این نیز شاعر بزرگ است (دانشجوی ادبیات در لباس شاعر بزرگ (لباس ایرانیان قدیم) وارد می شود) که همه را شکست داده و حال با من رقابت می کند که آخرین نفرم. اوه خداوندا من او را یک بار شکست داده ام، کمکم کن که این بار نیز پیروز شوم.

(شاعر بزرگ و دختر مشاعره را آغاز می کنند و مشاعره آنها در حقیقت دیالوگهای زیر است که بین آنها رد و بدل می شود)

شاعر بزرگ: خدای بزرگی چه می بینم، آیا حریفم این است؟

زن: تو در مقابل من ذره ای بیش نیستی.

شاعر بزرگ: یکه به دو کردن با من بی فایده است. من تو را شکست می دهم.

زن: من نیز تو را شکست خواهم داد.

شاعر بزرگ: دلم گواهی می دهد که تو را قبلاً دیده ام.

زن: من نیز تو را دیده ام و شکستت داده ام.

شاعر بزرگ: مرا؟

زن: آری تو را.

شاعر بزرگ: ای پسرک دروغگوی هرزه، تو مرا شکست داده ای؟

زن: یکبار.

شاعر بزرگ: روا نیست در بارگاه حاکم دروغ بر زبان آورده شود.

زن: دیر زمانی از پیروزی من مقابل تو نگذشته است. فراموش کرده ای؟

شاعر: یاد ندارم.

زن: من به یادت می آورم. تو از زنی شکست خوردی.

شاعر: یاوه گو.

زن: وای بر تو که خود را به حماقت زدی، به یاد بیاور که سالها پیش به شهری آمدی در جوار این شهر و چند روزی میهمان حاکم آنجا بودی. در بزمی با شعرای آن شهر مشاعره کردی و همه را شکست دادی. آنگاه لاف زدی که برای من حریفی نیست. همسر حاکم این شنید و درخواست مشاعره با تو را کرد و در آخر این او بود که تو را شکست داد. به من نگاه کن، این چهره برای تو آشنا نیست؟ من همسر همان حاکم هستم. تو از من شکست خوردی.

شاعر بزرگ: من اعلام می کنم که این زن برنده مشاعره است … (از صحنه خارج می شود).

زن (رو به حاکم): شنیده ام جایزة برنده این مشاعره اینه که هر چی آرزو کنه بهش بدن مگه نه؟ (حاکم سرش را به علامت تأیید تکان می دهد) من هم آرزویی دارم. (در اینجا شروع به پرده‌خوانی می کند)

خرید فایل