آشنایی با اکولوژی محیطهای مختلف ( بیوم ها )
تعداد اسلاید: 66
قسمتی از فهرست مطالب
مقدمه
توندرا
جنگل سوزنی برگان(تایگا)
بیابان(صحرا)
جوامع دریایی
جوامع آبهای شیرین
جوامع دریایی
آبهای روان
آبهای ساکنLentic water
مقاله بررسی اکولوژی درخت انگور
بخشهایی از متن:
مقدمه
هر موجود زندهای برای برخی از فرآوردهها و فرایندهای زیستی اساسی بطور انکارناپذیری به محیط زیست خود و بویژه به موجودات زنده دیگر وابسته است. لازمه بقا ، همبستگی گروهی است و بررسی چگونگی این همبستگیها مورد توجه دانش اکولوژی است. دانش اکولوژی مجموعه شناختهایی است که انسان درباره اثرات محیط بر روی موجودات زنده ، اثرات موجود زنده بر روی محیط و ارتباطات متقابل بین موجودات زنده دارد.
وقتی موجود زندهای از لحاظ بوم شناسی مورد مطالعه قرار میگیرد، هدف این است که معلوم شود، چرا موجود مورد نظر در محیطهای خاص و تحت شرایط معینی زندگی میکند؟ شرایط محیطی چه اثراتی بر موجود زنده دارند؟ و موجود زنده به نوبه خود چه تحولاتی در محیط پدید میآورد؟ طبیعی است که خود انسان به عنوان یک موجود زنده ، متاثر از عوامل محیط و موثر بر روی عوامل طبیعت در چارچوپ مطالعات اکولوژی از توجه و اهمیت ویژهای برخوردار است.
...
فیزیولوژی رشد و نمو انگور
تعریق
این عمل عبارت است از تبخیر مقدار فراوانی از آب بطور روزانه توسط برگهای انگور. عوامل محیطی موثر در میزان تبخیر از سطح برگ عبارتند از: شدت نور ، دما ، رطوبت و باد. نور و دما باعث افزایش تبخیر ولی رطوبت باعث پایین آمدن میزان تبخیر از سطح برگ میشود. جریان هوا و باد میزان تبخیر را افزایش میدهد.
جذب آب
تبخیر آب از سطح برگها ، باعث غلیظتر شدن شیره یاختهای شده و این غلظت شیرابه که از بالا به سوی ریشه ادامه مییابد، بوجود آورنده نیروی کشش است که باعث جذب آب به درون ریشه میشود. آب جذب شده، درون آوند چوبی به حرکت درآمده و از طریق آن به تمام یاختهها میرسد. در مواردی که رطوبت هوا زیاد باشد آب بوسیله فشار اسمزی وارد ریشه میشود که با حالت اول یعنی کشش تبخیری تفاوت اندکی دارد.
اشک مو
فرایندی است که نحوه عمل آن ، کاملا شناخته نشده است. این فرایند غالبا بر براثر دیر هرس کردن در اوایل بهار روی میدهد. ریزش اشک مو تا چندین ادامه مییابد. در اشک مو ، هورمونهای گیاهی مانند سیتوکینین ، جیبرلین و به میزان اندکی قند و مواد کانی دیده میشود. ریزش اشک مو به دلیل فعالیت شدید ریشه میباشد.
مقاله بررسی اکولوژی درخت گردو
بخشهایی از متن:
مقدمه
هر موجود زندهای برای برخی از فرآوردهها و فرایندهای زیستی اساسی بطور انکارناپذیری به محیط زیست خود و بویژه به موجودات زنده دیگر وابسته است. لازمه بقا ، همبستگی گروهی است و بررسی چگونگی این همبستگیها مورد توجه دانش اکولوژی است. دانش اکولوژی مجموعه شناختهایی است که انسان درباره اثرات محیط بر روی موجودات زنده ، اثرات موجود زنده بر روی محیط و ارتباطات متقابل بین موجودات زنده دارد.
وقتی موجود زندهای از لحاظ بوم شناسی مورد مطالعه قرار میگیرد، هدف این است که معلوم شود، چرا موجود مورد نظر در محیطهای خاص و تحت شرایط معینی زندگی میکند؟ شرایط محیطی چه اثراتی بر موجود زنده دارند؟ و موجود زنده به نوبه خود چه تحولاتی در محیط پدید میآورد؟ طبیعی است که خود انسان به عنوان یک موجود زنده ، متاثر از عوامل محیط و موثر بر روی عوامل طبیعت در چارچوپ مطالعات اکولوژی از توجه و اهمیت ویژهای برخوردار است.
کلیات گیاه شناسی
گردو در ختی است زیبا وسایه افکن که بعنوان درخت زینتی بکار می رود . این درخت در مناطق معتدل دنیا رشد و پرورش می یابد .
گلهای نر و ماده روی یک پایه قرار دارند سنبله گلهای نر بصورت آویخته است ولی گلهای ماده آن بوضع قائم روی شاخه قرار درد .
میوه گردو ، گرد و در دارون مغز قرار درد و در فاصله های پدره های نازکی قرار گرفته است . قشری که روی مغز گردو است سبز رنگ و کمی گوشتی می باشد
درخت گردو هنگامیکه به سن بیست سالگی می رسد شروع به میوه دادن می کند و بالاترین باروری خود را در سنین پنجاه سالگی دارد .
...
خواص گردو
گردو از دوران ما قبل تاریخ وجود داشته است. در قرون وسطی اعتقاد بر این بود که گردو سر درد را معالجه میکند حتی شواهد دال بر وجود یک باغ گردوی بسیار زیبا در باغهای معلق بابل وجود دارد. گردو هم به صورت خشکبار و هم به صورت تازه و خورده میشود و از آن در تهیه برخی از غذاها استفاده میشود. گردو منبع خوبی از فسفر، پتاسیم، منیزیم، پروتئین و ویتامین E است.
از معروفترین مناطق کشت گردو در ایران منطقه تفرش در استان مرکزی است .
...
پایان نامه اکولوژی گیاهان زراعی
مقدمه
به نام خداوند لوح و قلم حقیقت نگار وجود عدم
خدایی که داننده رازهاست نخستین سرآغاز آغازهاست
ثبات تولید در کشاورزی یکی از جنبههای مهم کشاورزی پایدار Agriculture Sustainable میباشد. گرچه مفاهیم پایداری تولید در کشاورزی دیدگاههای همهجانبهای را دربر دارد و جنبههای مختلفی را شامل میشود. اقلیم و خاک از مهمترین عوامل تولید میباشند و بهرهبرداری از زمین عمدتاً بر اساس کیفیت این دو عامل استوار است.
پراکنش و توزیع گیاهان طبیعی در عرضهای جغرافیایی مختلف و همچنین در ارتفاعات متفاوت متفاوت در رابطه با عوامل محیطی و بخصوص بارندگی و درجه حرارت و در مرحله بعد شرائط فیزیکی و شمیایی خاک میباشد. این موضوع در ارتباط با گیاهان زراعی نیز صادق است و بدینترتیب شناخت عوامل مختلف محیطی و انتخاب گیاهان مناسب برای شرایط متفاوت از مهمترین عوامل موثر در تولید است. حفظ ثبات با آگاهی از نیازهای محیطی و تامین شرایط مناسب برای هرمحصول امکانپذیری است و به همین دلیل در شرایط دیم به علت نوسانات شرایط اقلیمی و عدم امکان تامین همه نیازهای گیاه تولید از ثبات کمتری برخوردار است.
امروز روابط عوامل محیطی و تولید با کمک مدلهای ریاضی برای اکوسیستمهای مختلف زراعی بیان میشود و این روابط به صورت کمی درآورده شده است.
بدین ترتیب امکان پیشبینی تولید با توجه به شرایط مختلف اقلیمی در هر منطقه بیشتر شده است. این اکوسیستمها چون ساختهی دست بشر هستند و بر اساس نیازهای انسان بوجود آمدهاند، قاقد تنوع لازم بوده و از نظر اکولوژیکی حساسیت بیشتری به نوسانات محیطی دارند و به همین دلیل برای حفظ ثبات تولید، شناخت عوامل محیطی در رابطه با نیازهای این اکوسیستمها از اهمیت خاصی برخوردار است. در همین رابطه آگاهی از اثرات تنشهای محیطی بر رشد و تولید این اکوسیستمها نیز جهت حفظ ثبات محصول ضروری میباشد. بدین ترتیب به منظور بهرهگیری هرچه بیشتر از منابع محیطی و کاهش خسارت وارده به محیط از طریق به کارگیری اصول صحیح اکولوژیکی در اکوسیستمهای زراعی و نیز کاربرد روشهای منطقی تولید بحث اکولوژی گیاهان زراعی مطرح میشود. (منبع شماره1)
فصل اول
گیاهان زراعی
تعداد گیاهان و حیواناتی که مورد استفاده انسان قرار میگیرد، در مقایسه با آن چه که در دسترس اوست، ناچیز است. برای مثال تنها در حدود 3000 گونه از 350000 گونه گیاهان گلدار، دارای ارزش اقتصادی هستند. علاوه بر آن انتقال از مرحلهی شکارچیگری به مرحلهی دامداری یا کشاورزی ساکن و از کشاورزی معیشتی به تجاری، مقدار گونهها کاهش قابل ملاحظهای یافته است. غذای انسانهای اولیه خیلی متنوعتر از امروزه بوده است. هارلن (1976) معتقد است که در دوران گذشته هزاران گیاه و صدها حیوان برای استفاده غذایی مورد استفاده قرار میگرفته است. در آزمایشی با آنالیز محتویات معده انسان عصر فلز (انسان تولوند) (هل بک، 1950) ملاحظه شد که آخرین غذای او شامل هفده گیاه مختلف بود که فقط دو عدد از آنها، یولاف و جو کشت میشدند و بقیه علفهای هرز گیاهانی بودند که کشت شده بودند.
امروزه دوازده گیاه زراعی و سه تیپ دام اهلی عمدهی کشورهای جهان را تامین میکنند. توسعهی کشاورزی واقعهای جدید در تاریخ تکاملی انسان محسوب میشود. این واقعه بستگی به انتخاب و تکثیر و به عبارت دیگر، اهلیکردن گونههای گیاهای و حیوانات با مشخصات دلخواه و مطلوب برای انسان دارد. این موضوع نه فقط ترکیب نسبی جمعیت گیاهان و حیوانات را تغییر داد، بلکه حدود ده درصد از زمینهایی که پوشش گیاهی طبیعی داشتهاند، به وسیله گیاهان زراعی جایگزین شدهاند و بخش عمدهای از زمینهای باقیمانده نیز به سبب چرای دامها تغییرات زیادی حاصل کردهاند. اکوسیستم کشاورزی ساختمان و ترکیب سادهتری نسبت به اکوسیستم طبیعی داراست. در این اکوسیستم کم و بیش سه تیپ موجودات غلبه دارند:
حیوانات و گیاهان اهلی شامل آنهایی هستند که تکثیر و اصلاح آنها کم و بیش توسط انسان کنترل میشود. انتخاب و بهنژادی که اساساً روی اعاب وحشی صورت گرفته است، از یک طرف باعث حذف ویژگیهای نامطلوب برای انسان شده است که این ویژگیها برای بقای آنها مفید بوده است و از طرفی دیگر ویژگیهایی که دارای ارزش زراعی بودهاند، توسعه داده شده است. (جدول 1-1) در مورد گیاهانی که اهلی شدهاند، رابطهی همزیستی آنها با انسان طوری است که فقط تعداد معدودی از آنها بدون محافظت انسان میتواند به صورت وحشی بقاء داشته باشند.
جدول 1-1: بیست گیاه زراعی مهم بر حسب سطح زیر کشت
نام عمومی | اندام اقتصادی | موارد استفاده عمده |
گندم برنج ذرت جو ارزن سورگوم سویا پنبه یولاف لوبیا سیبزمینی بادام زمینی چاودار سیبزمین شیرین نیشکر کاساوا نخود نخودچی انگور کلم روغنی (منداب) | غله غله غله غه غله غله حبوبات دانه غله حبوبات غده حبوبات غله ریشه ساقه غده حبوبات حبوبات میوه بذر | غذایی، علوفه غذایی علوفه علوفه، غذایی و مالت غذایی، علوفه غذایی، علوفه غذایی، علوفه و روغن الیاف، علوفه و روغن غذایی، علوفه غذایی، علوفه غذایی غذایی، علوفه و روغن غذایی، علوفه غذایی غذایی، علوفه غذایی غذایی، علوفه غذایی، علوفه غذایی، نوشابه روغن، علوفه |
گیاهان مهم زراعی
ارزش گیاهان زراعی بسته به توانایی آنها در تولید هرچه بیشتر تولیدات مفید، نسبت به اجداد وحشی آنهاست. یکی از تفاوتهای مشخصی که بین گیاهان زراعی و اجداد وحشی آنها وجود دارد، رشد زیادتر آنهاست (شوانیتز، 1960) که این تغییر در اندامهایی که به عنوان محصول برداشت میشوند و نسبت آنها در کل گیاه مشخص است.
برای مثال در غلات بخش بیشتری از مواد ساخته شده در طول دوره فتوسنتز، به دانه میرود و مقدار کمتری از آن به برگها اختصاص داده میشود. برعکس در سیبزمینی منبع اصلی ذخیره مواد غده است. ویژگی مهم دیگری که در تفاوت گیاهان زراعی و اجداد وحشی آنها وجود دارد، کاهش انتشار طبیعی بذر به وسیله انتخاب ساقههای محکم و غیرشکننده در غلات و بستهبودن نیام و میوه در نخود، لوبیا، فلفل و غیره است. همزمان با کاهش انتشار بذر بعضی از صفتهای مطلوب مثلاً اندازه بذر افزایش یافته است. به طور مثال بذر لوبیا (Phaseolus Vulgaris) 5 تا 8 برابر بزرگتر از اجداد وحشی آن است.
اندامهایی که برای برداشت انتخاب میشود، ترکیب و فرم آنها نسبت به گذشته تغییر کرده است. مواد سمی یا تلخ در یام و لوپن کاهش و یا حذف شده است و نسبت موادی که برای انسان باارزش و مفید هستند، مانند پروتئین، روغن، شیرینی، دارویی یا معطر به طور قابلملاحظهای افزایش یافته است.
گیاهان زراعی اغلب بر حسب استفاده ویژهای که دارند، طبقهبندی میشوند که البته این موضوع از تغییرات زیادی برخوردار است. طبقه بندی جامعتر و عمومیتر براساس اندامهایی که برداشت میشوند، صورت گرفته است که در جدول 2-1 نشان داده شده است:
غلات (دانه) بذر
حبوبات بذر
گیاهان ریشهای و غدهای ریشه و ساقه متورم
سبزیجات (محصول سبز) برگها و ساقهها
میوهها بذرهای دارای پوشش یا کپسول
دانهی غلات و حبوبات یکی از منابع اولیه تامین کربوهیدراتها، چربی، پروتئین، ویتامینها، مواد معدنی ضروری برای تغذیه انسانها و دامهاست. (جدول 2-1)
جدول 2-1: ترکیبات 100 گرم از مهمترین غلات در مقایسه با گیاهان غدهای حبوبات و سبزیجات
| انرژی (کیلوکالری) | پروتئین (گرم) | چربی (گرم) |
گندم برنج ذرت سورگوم یولاف چاودار سیبزمینی نخود (سبز و خشک) کاهو | 340 310 352 348 317 338 83 70 15 | 12 8 10 10 10 11 2 9/4 12 | 2 2 4 5 5 2 1/0 4/0 2/0 |
دانه غلات به سبب داشتن آب نسبتاً کم و دورهی خواب طولانی، علاوه بر اینکه به آسانی حمل و انبار میشوند، منبع غذایی فشرده نیز میباشند.
ریشه و غدهها اندامهای حجیمی هستند که به سبب داشتن (بیشتر از 75 درصد) سایر اندامها متمایز گشته است و این موضوع عامل محدودکننده برای انبارشدن بوده است، ولی عامل افزایش عملکرد در واحد سطح است. گیاهان غدهای (به جز سیبزمینی) بیشتر دو ساله هستند و در اواخر فصل اول رشد که اندامهای ذخیره شونده به حداکثر اندازه خود رسیدند، برداشت میشوند.
سبزیجات شامل آندسته از گیاهانی میشوند که ارزش آنها در برگها و ساقههای تازه و جوان است. مقدار زیاد سلولز و فیبر در آنها سبب محدودیت در مصرف غذایی آنهاست. این گیاهان منبع اصلی ویتامینها، مواد معدنی، مواد دارویی مانند نیکوتین، تانن و کافئین هستند. به سبب حجم زیاد و درصد آب بالا ذخیرهسازی آنها بستگی به خشککردن، سیلوکردن یا یخزدن سریع دارد.
میوه از نظر زراعی به مواد گوشتی و آبدار که بذر را دربر میگیرد (میوههای انگوری، سیب و گلابی) یا میوههای بذری (نارگیل، گیلاس و گوجه) اطلاق میگردد. برخی مانند موز، ممکن است حاوی مقدار زیادی کربوهیدرات باشند. در اکثر میوهها ارزش اقتصادی آنها به سبب خوشمزه بودن و داشتن مقدار زیادی ویتامین c میباشد. همانند سبزیجات به سبب داشتن مقدار زیادی آب نگهداری آنها نیاز به نوعی ذخیرهسازی دارد.
سهولت در کشت و کار، بستگی به فرم رشد و یا عادت رشد و سیکل زندگی هر گیاه زراعی دارد. در گیاهانی که از طریق بذر تکثیر میشوند، مساله عمده در موفقیت گیاهان زراعی، تولید بذرهایی با قدرت جوانهزنی بالا میباشد. البته پیشرفتهایی که در زمینه تولید بذرهای هیبرید بخصوص در غلات شده است، باعث شده است که تکثیر بذر مستلزم کشت گیاهان خاصی باشد. تولید و تکثیر غیرجنسی در اکثر گیاهانی که دارای ریشه و یا غده هستند، مانند سیبزمینی، سیبزمینی شیرین، کاساوا و یام که غذای عمدهی مناطق حارهای مرطوب را تشکیل میدهند، صورت میگیرد، چون شرایط محیطی برای کشت غلات مناسب نیست و کشت این قبیل گیاهان در مناطق حارهای رایج است و همچنین برای بعضی از گیاهانی که میوه تولید میکنند، مانند موز، توتفرنگی، آناناس و نیشکر تکثیر غیرجنسی لازم است.
اکثر گیاهان زراعی و بویژه آنهایی که دانه تولید میکنند، یک ساله و بقیه دوساله هستند. مانند گیاهان ریشهای که اغلب به عنوان یکساله کشت شده است و فقط برای تولید بذر، به آنها اجازه داده میشود به گل بروند.
بسیاری از گیاهان چندساله برای دورههای کوتاه کشت میشوند و یا مانند پنبه حتی به عنوان یک ساله کشت میشوند. تیپ رشد محدود، استحکام و مستقیمبودن ساقه و غیرشکننده بودن آنها و عدم پراکندگی بذر سبب تسهیل در برداشت میشود.
بنابراین تعجبآور نیست که در غلات که عمدهترین گیاهان اهلی را تشکیل میدهند، دارای بیشترین ویژگیهای لازم برای یک گیاه زراعی بوده است و بیشترین توجه از نظر برداشت مکانیزه را به خود معطوف کردهاند. بزرگترین مشکل در مورد گیاهان ریشهای، میوهها و سبزیجات است که در آنها برداشت مکانیزه به سادگی باعث خسارت به آنها شده، رشد نامحدود در آنها امکان پراکنش بذر نیز مشکلآفرین است.
غلات
طبق نظریه هارلن (1976) مهمترین گیاهان زراعی (جدول 3-1) از نظر ارزش، تولید و سطح زیر کشت گیاهانی هستند که مصرف غذایی دارند و دارای بازده زیادی از نظر مواد ذخیرهای به ازاء هر واحد کار دارند و از نظر نمود بیولوژیکی (نسبتاً با ثبات هستند) بیخطر هستند و نیازهای غذایی عمده انسان و دامها را تامین میکند.
در میان اینها غلات از لغت سرس یا الهه غذایی گرفته شده است و دارای ارزش بالایی هستند (شکل 1-1). این گیاهان شامل غلات دانهریز (گندم، جو، برنج، چاودار، یولاف) و یا غلات دانه درشت (ذرت، سورگوم، ارزن) میشوند و جمعاً 50 درصد انرژی و پروتئین مورد نیاز جهان را تامین میکنند (بیش از هفتاد و پنج درصد زمانی که غذایی که برای تغذیه دامها استفاده میشوند نیز محسوب شود) و دو سوم زمینهای زیر کشت را شامل میشوند. غلات اولین گیاهان اهلی شده بودند که از دیرباز منبع غذایی انسان بودهاند.
غلات از نظر حجمی و ارزش عمدهترین مواد غذایی، در تجارت جهانی است و امروزه ذخیره غذایی جهان (غذای ذخیره شده) بر حسب مقدار دانههای غذایی که سالانه پس از تجارت باقی میمانند، سنجیده میشود.مسلماً اهمیت غلات در ارتباط با ارزش غذایی آنها (شامل
12-10درصد پروتئین)، سهولت کشت، حمل و نقل و انبارکردن، دامنه وسیع سازگاری به شرایط محیطی و زودرسی آنها میباشد. سه غله عمده و قدیمی: برنج، گندم و ذرت که هر یک شامل واریتهها و نژادهای زیادی هستند، با سابقهای طولانی توسط انسان انتخاب و بهنژادی شدهاند.
جدول 3-1: گیاهان زارعی عمده
گیاه زراعی | تولید جهانی (تن *10-6) | درصد سهم در تولید جهانی |
گندم برنج ذرت سیبزمینی جو سیبزمینی شیرین کاساوا سویا سورگوم حبوبات ارزن یولاف گوجهفرنگی چاودار | 417 345 334 228 190 136 105 62 52 52 52 49 41 28 | 7/15 13 5/12 8/10 1/7 1/5 9/3 3/2 2 9/1 9/1 8/1 5/1 1 |
گندم و چاودار از غلاتی هستند که برای تهیه نان استفاده میشوند و هر دو دارای مقدار بیشتری پروتئین نسبت به سایر غلات هستند. گندم دارای مقدار زیادی پرتئین گلوتن است که باعث ورآمدن خمیر میشود و در نتیجه آرد آن سبکتر و متخلخلتری که دارای ارزش انرژی بیشتری از چاودار است، تولید میکند و بیشتر از چاودار مورد استفاده است.
البته آرد چاودار به سبب دارابودن پروتئین از نوع لیسین، دارای ارزش غذایی بیشتری است، ولی ارزش انرژیزایی آن کمتر از گندم است. نان سیاه چاودار هنوز در اروپای شرقی غذای فقراست، ولی به وسیله مهاجرین به عنوان غذای ویژه برای رژیم غذایی آمریکای شمالی معرفی شده است. چاودار در مقایسه با سایر غلات مقاومت بیشتری به یخبندان دارد و از نظر نوع خاک نیز کمتوقعتر است.
با وجود کاهش سطح زیر کشت غلات، هنوز این گیاه در اروپای شمالی به مقدار زیادی جهت تهیه غذای دام و الکل کشت میشود. هیبرید تریتیکاله اخیراً از تلاقی بین گندم و چاودار است. البته این گیاه کمبود گلوتن دارد و فقط تعداد کمی لاین اصلاح شده آن آرد مناسبی برای نان تولید میکنند. بنابراین امید میرود که رقمهایی اصلاح شوند که نسبت به چاودار از نظر تولید و از نظر مقاومت از گندم بهتر باشند.
گندم و برنج از مهمترین دانههای غذایی هستند. گندم دارای مقدار پروتئین بالایی است، ولی نسبت آن به واریته و شرایط محیطی که در آن رشد میکند، بستگی دارد. با دارابودن دامنهی وسیع سازگاری به آب و هوا و شرایط خاک سطح زیر کشت آنها، از هر گیاه دانهدار دیگری بیشتر است.
به سبب دارابودن ریشه عمیق در خاکهای سنگین که مواد غذایی بالایی دارند، بخوبی رشد میکنند. حدود 80-70 درصد واریتههای گندم جهان، آنهایی هستند که دارای عملکرد بالا بوده و زمستانه میباشند که در پاییز کشت میشود و بلافاصله رشد میکند و در طول تابستان بعد میرسند. واریتههای بهاره احتیاج به دورهی رشد کمتری دارند و به سبب عملکرد بالقوه کمتر، دامنهی وسعت آنها محدود است. در مناطقی که باران کم و تابستان گرم دارند، افزایش گلوتن، کاهش محصول را در گندمهای سخت جبران میکند. آرد این گندمها برای تولید نان مناسب است. در مقابل گندمهای نرم که سازگاری بهتری با آب و هوا و سرد و مرطوب دارند، آردهایی چندمنظوره دارند که در شیرینی، بیسکویت، مواد مخصوص صبحانه و غذای دام استفاده میشود.
در مناطقی که آب و هوای مرطوب و گرم دارند، کشت گندم به ارتفاعات محدود میشود. حساسیت به حمله قارچها و مشکلات برداشت و انبارنمودن باعث شده است که این گیاه، در مناطقی که درجهی حرارت زیاد و رطوبت نسبی هوا نیز بالاست، کشت شود.
اگرچه سطح زیر کشت برنج، به اندازهی گندم نیست، با این وجود نصف غذای جمعیت، دنیا را تشکیل میدهد. حدود 95% آن در مناطق گرم و مرطوب و سواحل پست نیمه گرمسیری خاور دور به کشت برنج که تنها غذای آنهاست، اختصاص دارد. برنج مانند گندم، سابقه تاریخی طولانی کشت دارد.
امروزه دارای 14000 واریته محلی سازگار به شرایط محیطی مختلف و سیستمهای سنتی تولید است. دو گروه ایندیکا (بومی جنوب آسیا) و ژاپونیکا (بومی ژاپن، شمال چین و کره) از برنج وجود دارد که ارقام آنها به روزهای بلند با فصل کوتاه این مناطق سازگار شدهاند.
برنج در میان غلات، از این نظر قادر است در آب جوانه زده و رشد کند، منحصر به فرد است. این گیاه درجهی حرارتهای زیاد (حداقل
12-10 درجه سانتیگراد) برای جوانهزدن نیاز دارد. البته واریتههای زودرس، باعث میشود که بتوان تا مناطق هوکایدو (ژاپن) آنرا کشت کرد و آبیاری باعث شده است در مناطق خشک دنیا توسعه یابد.
جو و یولاف دو غله دیگر مناطق معتدله عمدتاً به عنوان غذای دام مورد استفاده قرار میگیرند. جو زودتر از سایر غلات میرسد. ضمن اینکه نیاز آب و هوایی آن، نظیر گندم است. ولی میتوان در عرضهای جغرافیایی بالاتر و خشکتر نسبت به گندم کشت کرد.
پروتئین جو در رابطه با واکنش این گیاه به آب و هوا نظیر گندم است و این فاکتور در رابطه با استفاده از جو به عنوان غذای دام یا در صنایع تخمیری موثر است. بالابودن نسبت نشاسته به پروتئین در جو، در شرایط مرطوب برای تهیه مالت مناسبتر از دانههای سخت که دارای پروتئین بالا هستند، میباشد. اگرچه نیاز غذایی جو مانند گندم نیست، اما عدم زهکشی و بالابودن اسیدیته را کمتر تحمل و در برابر غلظت نسبتاً زیاد نمکهای قلیایی مقاومتر است.
یولاف (هر دو قسمت کاه و دانه) به عنوان غذایی دام استفاده میشود. اگرچه ارزش غذایی آن از نظر چربی (8درصد) و پروتئین (16درصد) بالاست، ولی پتانسیل تولید آن کم است. پوست دانه، فیبری و نرمتر از سایر غلات است. یولاف از گیاهان شاخص نواحی معتدله سرد و مرطوب است، اما مقاومت آن کم و از نظر خاک قانعتر از گندم و جو است.
ذرت، سورگوم و ارزن سه غلهی عمده مناطق گرم میباشند. ذرت که به عنوان یک گیاه غذایی در آمریکای مرکزی، منشاء گرفته است، با گندم و جو اولین گیاهان زراعی بودن که اهلی شدند. این گیاه دارای تنوع ژنتیکی و دامنه وسیع از نظر سازگاری به شرایط محیطی است و از پرمحصولترین غلات است. مهمترین گروههای تجارتی آن عبارتند از:
فهرست مطالب
مقدمه
فصل اول
گیاهان زراعی
گیاهان مهم زراعی
غلات
بقولات
گیاهان ریشهای و غدهای
فصل دوم
اقلیم زراعی و عوامل موثر بر رشد و نمو گیاهان زراعی
شدت نور
آب
نقش آب به عنوان کنترلکننده سیر انرژی در گیاهان
مشخصات باران
بارانهای کنوکتیو
بارانهای کوهستانی
خصوصیات بارندگی
بازگردش مواد در اکوسیستمهای طبیعی
فصل سوم
اهمیت بعضی از عوامل خاکی
فقر خاک و انبوهی پوشش گیاهی جنگلهای حاره مرطوب
تناقظی که در «ساوان» مستتر است
تاثیر بافت خاک بر روی گیاهان
ارزش گیاهان به عنوان معرف خاکهای شور و قلیایی
بعضی از گیاهان معرف خاکهای شور و قلیایی
فصل چهارم
اکولوژی جمعیت گیاهی در کشاورزی
تولیدات کشاورزی به عنوان یک فرایند جمعیتی
مرحله بذری
جوانهزنی
مرحله نونهالی
تولید مثل
تفاوتهای موجود در جمعیت گیاهان زراعی
رقابت علفهای هرز
تحقیقات کشاورزی و بیولوژی جمعیت گیاهی
کشاورزی از دیدگاه مدیریت جمعیت گیاهی
افزایش شاخص برداشت از طریق تغییر استراتژی زراعی
اصلاح محصولات زراعی از نظر اکولوژیکی
فصل پنجم
مناطق اکولوژیکی زراعی ایران
منطقه خوزستان
منطقه ساحلی جنوب
منطقه فلات مرکزی (نمکزار)
منطقه فلات مرکزی بدون نمکزار
منطقه کوهستانی مدیترانهای بری
منطقه کوهستانی معتدله سرد
منطقه ساحلی دریای خزر
پیشنهادات
منابع و ماخذ
تحقیق اکولوژی گندم
گندم به عنوان یکی از اصلیترین مواد غذایی بشر و مهمترین محصول زراعی و ماده غذایی در اکثر کشورها، از جایگاه ویژهای برخوردار است. با توجه به رشد روزافزون جمعیت و افزایش قیمت این کالا در بازار بینالمللی اهمیت دستیابی به خود کفایی با این محصول استراتژیک، روز به روز افزایش بیشتری پیدا میکند. در گزارش سالیانه انتشارات سازمان خواربار جهانی(FAO)، اظهار شده که عملکرد گندم در واحد سطح، در کشور ایران از متوسط تولید جهانی به مقدار 570 کیلوگرم در سال 1990 پایینتر بوده است. در بین مواردی که کارشناسان، این سازمان به عنوان دلایل پایین بودن عملکرد این محصول در کشور ایران ارائه دادهاند، ناکافی بودن میزان دانش فنی کشاورزان بطور بارزی استنباط میشود. در راستای ایجاد تحول در روند تولید گندم در کشور ایران، طرح محوری گندم به عنوان یکی از جامعترین و مهمترین طرحهای وزارت کشاورزی به منظور افزایش تولید گندم در سال 1368 به اجرا در آمد. آنچه در دهه گذشته مورد توجه قرار گرفته است، زیر سؤال رفتن برنامههای توسعهای است که تنها هدف آنها افزایش تولید میباشد(6).
آمار نشان میدهد که ایران نزدیک به 20 میلیون هکتار زمین قابل کشت دارد؛ از این مقدار، سالیانه حدود 10 هکتار به صورت آیش گذارده میشود و 5/8 تا 9 میلیون هکتار آن زیر کشت محصولات کشاورزی مختلف میرود، که حدود 3/2 آن به کشت گندم اختصاص مییابد و سطحی معادل 6/5 میلیون هکتار را میپوشاند. از این مقدار 6/1 میلیون هکتار به گندم آبی و 4 میلیون به گندم دیم تعلق دارد(4).
گندم معمولی (T.aestivum L.em.Tell) در محدوده وسیعی از شرایط آب و هوائی جهان رشد میکند و در حقیقت این گیاه سازگارترین گونههای غلات است. زمینهای زیادی در سرتاسر جهان در مقایسه با سایر گیاهان زراعی، به کشت آن اختصاص داده شده است، زیرا گندم غذای اصلی انسان است که به طور مستقیم مورد مصرف قرار میگیرد. به این ترتیب سطح کشت و تولید جهانی آن از سایر محصولات بیشتر است. گندم منبع اصلی کربوهیدرات غذای انسان را تشکیل داده و از لحاظ تهیه نان و ارزش نانوایی، آرد هیچیک از غلات به پای آرد گندم نمیرسد. به خاطر داشتن بافت همبندی گلوتن گندم، خاصیت نانوایی آن دارای ارزش بسیار بالایی است. کیفیت گلوتن گندم بستگی به ژنوتیپ گندمها دارد و همین صفت است که آرد گندم را ممتاز مینماید. بر خلاف هر غله دیگری، گلوتن گندم قادر است ور آمدن خمیر را از طریق تشکیل سلولهای کوچک گاز و نگهداشتن گازکربنیک تشکیل شده در اثر تخمیر، به انجام برساند. در هرحال مصرف نانهایی که خمیرشان تخمیر حاصل میکنند و یا آنهایی که نمیکنند از قرنها پیش و شاید هم در دوران قبل از تاریخ ثبت شده و مورد استفاده قرار میگرفته است. هر چند گندم از نظر بعضی از اسیدهای آمینه بخصوص لایسین فقیر است، ولی جزء بهترین غذاها به شمار میرود. نشاسته گندم به سادگی هضم میشود، زیرا دارای مقدار زیادی پروتئین میباشد. دانه گندم حاوی بسیاری مواد معدنی، ویتامینها و چربیها است(9).
در ایران مانند بسیاری از کشورهای جهان، نان حاصله از گندم مهمترین ماده غذائی روزانه مردم را تشکیل میدهد و نقش عمدهای در تأمین انرژی و پروتئین مورد نیاز بدن به عهده دارد. نان گندم یکی از ضروریترین مواد غذائی و قوت اصلی اکثریت عظیمی از مردم کشورمان را تشکیل میدهد. بر طبق آمار مختلف متوسط سهم مصرف نان در کل انرژی مورد احتیاج حدود 40 درصد میباشد. به دلیل محتوای بسیار زیاد دانه از مواد پروتئینی و هیدرات کربن و نیز نسبت میان آنها که برای انسان بسیار عالی و مفید میباشد، امکان نگهداری دانه به مدت طولانی و حمل آنها به مسافتهای خیلی زیاد بدون اینکه تغییراتی در آنها بوجود بیاید، میسر است و همچنین امکان کشت موفق آن در شرایط آب و هوای کاملا متفاوت (سرد و معتدل، خشک و گرم و...) و تا ارتفاعات خیلی بالا در پرو تا ارتفاعات 400 متری کشت میگردد(9).
در کل وجود آب و دمای مناسب، در تمام مناطق دو عامل تعیین کننده در میزان کشت گندم است. در مناطق مرطوب و گرم با علت شیوع بیماری مخصوصا زنگ گندم، زراعت این محصول چندان رواج ندارد. کشورهای آسیایی، 26 درصد سطح زیر کشت گندم (90 میلیون هکتار) را به خود اختصاص دادهاند؛ تقریبا یکسوم و به سخنی دقیقتر، 31 درصد محصول دنیا از این منطقه بدست میآید. در آسیا این محصول هم در مناطق معتدله (مانند چین) و هم در مناطق گرم (مانند هندوستان، پاکستان، افغانستان سوریه و ترکیه) زراعت میشود. در برخی از کشورهای مذکور در سالهای اخیر محصول گندم به طور اساسی اضافه شده است. دلیل این کار استفاده از واریتهها یا ارقام پر محصول و اتخاذ روشهای کشت جدید بوده است(4).
گندم گیاهی است یکساله، تک لپه و از خانواده گندمیان gramineae و از جنس تریتیکم triticum که دارای گونههای بسیار زیاد وحشی و اهلی است. نمونههای وحشی آن غالبا به صورت علف هرز خودنمایی کرده و مزاحم کشت و کار میگردند. گندم مانند هر گیاه دیگری دارای ریشه، ساقه، برگ، گل و دانه میباشد که ذیلاً به شرح هریک از آنها پرداخته میشود:
هنگام جوانهزدن گندم، اولین اندامی که پوست دانه را میشکافد و از آن خارج میشود ریشهچه میباشد. از این پس رشد گیاهچه که در زیر خاک و در تاریکی انجام میپذیرد شامل رشد طولی سریع ساقه همراه با تغیر حالتهای ویژه آن میباشد تا اینکه ساقهچه گیاه جوان بتواند در خاک پیشروی کرده و از موانع موجود بر سر راه بگذرد و هرچه زود تر سر از خاک بیرون آورد. یکی از بارزترین تغییر حالتهای ساقه آن است که مریستم انتهائی ساقه به وسیله برگ غلاف مانندی به نام کلئوپتیل coleopotile پوشیده میشود. وقتی گیاهچه سراز خاک بیرون آورد و اولین برگ گندم که نشانی از یک لپهای بودن آن است ظاهر شد، عمل کلروفیلی آغاز میشود، از محل اولین گره نزدیک خاک گیاهچه، ریشههای اصلی گندم بیرون میآیند. این ریشهها که از نظر شکل به ریشههای اولیه شباهت دارند به ریشههای ثانویه موسومند. این ریشهها نسبتا از لحاظ قطر و طول همسان و مشابه میباشند و در بین آنها راست ریشه مشاهده نمیشود(ریشه افشان). عمده ریشههای گندم در زراعت آبی در عمق 25-20 سانتیمتر و در زراعت دیم در عمق 15-10 سانتیمتر قراردارند (به علت عمق کم خاک زراعی و عدم توسعه ریشهها)(1).
تحقیق اکولوژی پوششهای گیاهی
مراتع یک منطقه از جهان هستند که برای کشاورزی مناسب نیستند
به دلیل محدودیتهای فیزیکی: بارندگی نامنظم و کم، زمینهای ناهموار زهکشی کم و دمای سرد.(1)
آنها یک منبع مهم علوفه برای حیوانات اهلی و خانگی هستند، به خوبی یک منبع تولید چوب،آب و طبیعت وحشی می باشند. (2و3)
درحدود 47 درصد از سطح خشکی زمین رده بندی شده به عنوان مراتع و برآوردشده که 385 میلیون هکتاراز منابع درایالات متحده قراردارد و درحدود کمتر از آن مراتع جنگلی میباشد. (4و5)
انتشار (توزیع):
مراتع درایالات متحده درجدول 1-15 نشان داده شده، مدیریت اراضی مرتعی (چراگاه های مرتعی) معمولاً برای فعالیت دامپروری درایالات متحده غربی باید تهیه کنند. درزمینهای سنددار و همچنین علوفه خشک تولید کمتر و دامها درزمستان از آن استفاده می کنند و علاوه براین مرتع اجاره می کنند، برای چرای دامها در تابستان، چراگاه تابستانی درسرزمین فدرال تنظیم می شود به وسیله یک مجوز (پروانه) کنترل می شود.
دراین مجوز چراگاه نام استفاده کننده از محدوده چراگاه، تعدادمشخص دام،و تاریخ ورود و خروج آنها درطول تابستان عنوان می شود. زمانیکه حیوانات می توانند در چراگاه حاضر باشند مشخص و ثابت نیست. بسیاری ازفعالیتهای حیوانات اهلی درایالات متحده غربی به شدت وابسته است به علوفه تولید شده درجنگل به عنوان بخشی از چراگاه درسال در Colorado.
برای مثال حدود 45 تا 50 درصد از علوفه تابستانی استفاده شده به وسیله دامها مرتباً ازجنگل های ملی و همگانی می باشد. میزان چرای دام در جنگلهای ملی افزایش پیدا کرد دائماً تا سالهای 1915.
میزان (تعداد) رو به افزایش دامها، دوره (فصل) طولانی استفاده و( افزایش زیاد درطول جنگ) باعث شد که توان تولید بیشتر مراتع جنگلی کاهش پیدا کند.
این وخامت (کاهش کیفیت) درمراتع باعث می شود هم یک کاهش درمیزان چرای دامها درجنگل و یک تغییر در روش (رفتار) چریدن دامهاسیستمهای چراگاه اختصاصی که دوره های منظم چرایی را مکرراً تأمین می کند و نیاز برای چراگاه دیگررا به تأخیر می اندازد.
Deferred-rotation و rest-rotation چراگاهها درسیستم چراگاه متداول هستند که استفاده می شوند در مراتع جنگلی درشرایط Deferred (مرحله تأخیر – چرخش عقب افتاده) مرحله عقب افتادن چرا دریک قسمت از مرتع به عقب می افتد (به تعویق می افتد) تا بعد ازاینکه بیشتر گیاهان مرتعی مهم دانه تولید کنند. با چرخش این تأخیر بیشتر از یک دوره درسال چراگاهها ی دیگر مرتب از این تأخیر استفاده می کنند تا همه چراگاهها تأخیر درچرا را داشته باشند وقتیکه به نتیجه رسید دوره چرا (چریدن) تکرار می شود، مرحله استراحت چرا، یک بخش از مراتع هستند که استراحت کردند (بدون استفاده بودند) برای یک سال کامل – مراتعی که چرا در آنها به تأخیر افتاده بود یک قسمت از سیستم چراگاهی درحال استراحت هستند.
دوره های استراحت و تأخیربرنامه ریزی شده هستند که به گیاهان فرصت می دهند به شدت رشد کنند، دانه تولید کنند و گیاه چه های جدیدی ایجاد کنند.
اهداف و ویژگیهای سیستم های چرا به طور وسیعی بررسی شده است.
سومین سیستم چرا، چرای کوتاه مدت که محبوبیت بسیاری به دست آورده درقسمتهای زیادی از ایالات متحده این سیستم در تعدادزیادی از چراگاهها به کارگرفته می شود (به صورت پیاپی و مرتب) 20 یابیشتر و دوره های کوتاه چرایی درهرچراگاه انجام می شود (معمولاً دوروز تا دو هفته) .
یک دامداری فشرده به این سیستم نیاز دارد به خاطر تراکم بالای دامهایش، به طوریکه تعدادزیادی دام درهر قسمت ومنطقه زمین قرار دارد. انواع اصلی جنگلها برای چرای دامها درایالات متحده شامل کاج (Pomderosapine) سرو کوهی (Pinon-janipef) صنوبر (Aspem) و به طور موقت مراتع کوهستانی و نواحی کنار رودخانه (سواحل) نواحی ساحلی میباشد.
مراتع جنگلی:
( محدوده) مراتع کاج (Pomderosapine) وسیع ترین مراتع جنگلی درغرب ایالات متحده (ایالات متحده غربی) میباشند. آنها بسیاری از قسمتهای ارتفاعات پائین تر کوهستانها و تپه ها و دامنه هارا اشغال کرده اند.( پوشانده اند) . اما درکنار سایر گونه های درختی درارتفاعات متوسط قرار گرفتند.
این نوع وابسته است بایک زیراشکوب از bunch grasses و درختچه ها (بوته ها) . ارزشش و اهمیتش به عنوان مرتع بالاتر است از هرکدام از انواع مراتع جنگلی دیگر.
این محدوده ها (قسمتها) معمولاً عمل میکنند به عنوان مراتع تابستانی برای گاوها و مراتع پائیزی و بهاری برای گوسفندان (دامهایی) که حرکت می کنند به مراتع بلندتردرطول تابستان.
تحقیق اکولوژی جانوری و پراکنش آنها
هر موجود زنده ای شیوه زندگی مشخصی دارد که به ساختار و فیزیولوژی آن موجود و همچنین محیط زیستی که در آن سکنی گزیده، بستگی دارد. عوامل فیزیکی و بیولوژیکی برای تولید دامنه وسیع و متنوع محیط زیست در نقاط مختلف زمین در حال فعالیت هستند. شرایط در بعضی مناطق استوایی و دریاها تقریبا ثابت هستند، اما در بیشتر نقاط زمین، دما، رطوبت و نور خورشید با توجه به فصول سال تغییر می کنند. این تأثیرات را در مجموع به عنوان اقلیم می شناسند. چرخه زندگی هر گونه کاملا با شرایط آب و هوایی محیط زندگیش سازگار است. هیچ جانوری کاملا مستقل زندگی نمی کند، برعکس، هر کدام بخشی از اجتماع زنده هماهنگی است که اعضای دیگر آن گونه، بسیاری از انواع جانوران و گروه های گیاهان مختلف را در بر می گیرد.
اکولوژی عبارت است از مطالعه علمی روابط میان موجودات زنده و محیط اطراف آنها. پراکنش نیز به مطالعه حضور آنها در زمانها و مکانهای مختلف می پردازد.
محیط فیزیکی:
گیاهان و حیوانات تحت تأثیر فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی زیادی قرار می گیرند. مهمترین آنها عبارتند از: 1) نور خورشید 2) دما 3) آب ( میزان نمک آن ) 4) گازها و مواد معدنی. که هر کدام اهمیت خاصی دارند و اثر آنها بر حیوانات کاملا مشهود است، ولی همگی با هم در رابطه هستند و هیچ کدام مستقل از یکدیگر عمل نمی کنند. خورشید انرژی نورانی را که گیاهان برای فتوسنتز احتیاج دارند، تامین می کند، اما علاوه بر آن محیط زندگی جانوران را نیز گرم می نماید، و همچنین با بالا بردن دمای آب باعث تبخیر آن میگردد. ( که نتیجه آن ریزش برف یا باران است ). دما سرعت تمام واکنشهای شیمیایی را تحت کنترل دارد، که واکنشهای بیوشیمیایی بدن موجودات زنده نیز جزو آن است. آب حلال مواد معدنی مورد نیاز گیاهان، ماده اصلی بدن جانوران و واسطه ای است که بسیاری از موجودات در آن زندگی می کنند.
12-1 نور خورشید: همه انرژی مورد استفاده در اندامها از نور خورشید نشأت می گیرد. انرژی ممکن است از صورتی به صورت دیگر تبدیل شود، اما هیچگاه به وجود نمی آید و از بین نیز نمی رود. گیاهان سبز انرژی نورانی خورشید را جذب می کنند و در نتیجه فعالیت فتوسنتزی، که در کلروفیل های آنها صورت میپذیرد، از دی اکسید کربن و آب، کربوهیدرات تولید می کنند. همچنین در نتیجه این عمل پروتئین ها و اسیدهای چرب نیز به وجود می آیند. انرژی ذخیره شده در این ترکیبات، به عنوان منبع نهایی انرژی، مورد استفاده جانوران قرار می گیرد. این انرژی از هر بخش به بخش دیگر منتقل شده و انرژی لازم را برای ادامه زندگی و فعالیت سیستم های زنده فراهم می نماید. تبادلات انرژی تمام پیشرفتهای فیزیکی و زیستی را بر روی زمین تحت کنترل دارد و عملکرد اندامها را ممکن می سازد.
12-2 دما: تغییرات دما در جهان دامنه بسیار وسیعی دارد و اختلاف دماها به هزاران درجه می رسد، ولی اکثر جانوران روی زمین تنها می توانند در دامنه گرمایی 2- تا 50 درجه سانتیگراد، زندگی کنند. میزان تحمل گرما تحت تأثیر رطوبت است و به مقدار خشکی هوا و یا درصد بخار آب تحت هر دمایی بستگی دارد. به عنوان مثال، در هوای خشک یک کویر، درجه حرارت 32 برای انسان خیلی ناراحت کننده نیست، ولی چنین دمایی با مخلوطی از رطوبت، در مناطق استوایی به سختی قابل تحمل است.
دما بر میزان رشد، تولید میوه و بقای گیاهان، که غذای بسیاری از جانوران مختلف به آنها وابسته است، تأثیر می گذارد.یک دوره طولانی بهار، رشد علوفه را به تأخیر می اندازد و باعث کمبود غذای بسیاری از حشرات، جوندگان و چرندگانی می شود که از آن علوفه تغذیه می کنند. هوای نامناسب در زمان گل دهی، ممکن است سبب کاهش محصولات میوه های سته یا غلات شود، و پرندگان بسیاری را که از آنها تغذیه می کنند، وادار می سازد تا یا در مناطق دیگر برای یافتن غذا سرگردان شوند و یا از گرسنگی بمیرند.
دمای بدن خزندگان، دوزیستان، ماهیها، حشرات و سایر بی مهرگان، فاقد تنظیمات درونی است و یا به میزان بسیار کمی تنظیم شده. مقدار جریانهای شیمیایی در متابولیسم آنها و در نتیجه رشد و فعالیتشان، مستقیما تحت تاثیر دمای محیط است. با گرم شدن هوا سرعت آن افزایش می یابد و با بروز سرما کند میشود. هر گونه دارای محدودیت های دمایی است. بروز یک یخبندان طولانی و یا یک گرمای طاقت فرسا همه آنها را می کشد. اگر دوره یخبندان پس از تخم گذاری و در مرحله ای که لاروها شروع به رشد کرده باشند، ظاهر شود، بسیاری نابود می شوند و جمعیتشان کاهش می یابد. برخی حشرات تخم گذار که لارو یا شفیره دارند، زمستان را با استراحت و کاهش متابولیسم، و یا زندگی در زیر زمین، همراه گیاهان و یا در کف برکه ها و نهرها سپری می کنند تا از یخ زدن خود جلوگیری نمایند. بعضی از حشرات که در یخ گیر کرده اند، احتمالا می توانند به زندگی خود ادامه دهند، زیرا آب بدنشان حاوی مواد محلولی است که مانع یخ زدن آنها می شود. خزندگان و دوزیستان ساکن مناطقی که زمستان های سرد دارد، مجبورند برای اینکه یخ نزنند، در زیر زمین و یا آب به خواب زمستانی فرو روند. بعضی مارهای مناطق خشک غرب که روزها در فصل بهار خارج می شوند، در تابستان برای فرار از گرمای طاقت فرسا به شب بیداری روی می آورند. بیشتر ماهیهای ساکن آبهای شیرین در هوای سرد فعالیتی ندارند. از آنجایی که تغییرات دما در اقیانوسها کمتر است، موجودات آبزی کمتر تحت تأثیر آب و هوا قرار می گیرند، در حالی که بسیاری از انواع ماهیهای آبهای شور، در فصول مختلف سال به شمال و جنوب مهاجرت می کنند.
پرندگان و پستانداران به علت دارا بودن پوشش، به ندرت مستقیما تحت تأثیر دمای محیط قرار میگیرند. اماسرمای شدید زمستان و گرمای تابستان ممکن است فشاری را به آنها تحمیل کند و سبب کاهش مواد غذایی مورد نیازشان شود.بسیاری از پرندگانی که در تابستان در اقیانوس منجمد شمالی و در مناطق معتدل زندگی می کنند، در زمستان به مناطق گرم تر سفر (مهاجرت) می کنند تا بتوانند غذای مورد نیاز خود را به دست آورند. پرندگان، گوزنهای شمالی (elk) و خرس ها که در تابستان ها در کوههای بلند زندگی می کنند( مثلا در شمال غربی آمریکا)، در زمستان به مناطق کم ارتفاع تر مهاجرت می کنند. سنجاب های خاکی و برخی از خفاش های حشره خوار، وقتی نتوانند غذای مورد نیاز خود را مانند فصول گرم سال به دست آورند، در زمستان به استراحت یا همان زمستان خوابی می پردازند. در هنگام خواب زمستانی، دمای بدن این جانوران تا حدی پایین می آید که احساس سرما نکنند. همچنین ضربان قلب و میزان تنفس نیز تا حد زیادی کاهش می یابد و کاهش متابولیسم این جانوران از طریق چربی ذخیره شده در بدنشان (پیش از آغاز این دوره)، جبران می شود.
آب بیشترین حجم را در 4 درجه دارد. در زیر این دما آب در حین سرد شدن منبسط می شود و در صفر درجه تبدیل به یخ می گردد. این انبساط آنقدر شدید است که وقتی آب در درز صخره ها منجمد می شود، سنگها شکاف برداشته و ترک می خورند. این امر یکی از مکانیزم هایی است که طی آن خاک تولید میشود. (ترک برداشتن سیلندرهای چدنی در یک اتومبیل، زمانی که پوشش آب آن یخ می بندد، نمونه ای بارز از این نیرو است.) این مسئله که یخ، چون از آن سبک تر است، روی آن شناور می شود، برای موجودات زنده حائز اهمیت است. اما با این ویژگی، یخ میتواند،کف دریاچه ها را شکل دهد و بیشتر بدنه آبهای بزرگ در عمق خود حجم بزرگ و دائمی یخ خواهند داشت. در عوض، آب زمانی که تا 4 درجه سرد می شود، به پایین می رود و آبهای گرم تر به بالا می ایند، به این معنی که جریانهای تبادل گرمایی صورت می گیرد. این
موارد باعث ایجاد تغییری در دریاچه های معتدل می شود و جانوران را از تغییرات شدید دمایی در امان میدارد ، به طوریکه دما در زیر یخها در دریاچه های عمیق هیچ گاه کمتر از 4 درجه نمی شود. جانوران ساکن خشکی تحت تاثیر میزان بخار اب هوا، یا رطوبت نسبی ( در صد بخار آب برای اشباع هوا در هر دمایی). برخی برای زندگی در بیابان ها با در صد رطوبت کم سازش یافته اند و برخی دیگر تنها در مناطقی
که هوا تقریبا از بخار اب اشباع است، قادر به زندگی هستند و بسیاری از جانوران در مناطقی با میزان رطوبت متعادل زندگی می کنند. برای جانوران کوچکی که در محیط های کم وسعتی زندگی میکنند و تنها
مسئله مهم زندگی آنها تامین غذا و یافتن سر پناه است، دمای پایین تر و رطوبت بالا تری نسبت به وضعیت عمومی ناحیه ای که در آن زندگی می کنند، مورد نیاز است. در مناطق خشک (کم آب) بیشتر جانوران ریز جثه مجبورند روزها را با استراحت در گوشه ای سپری کنند، در غیر اینصورت خیلی زود دراثر کمبود آب از بین می روند. این جانوران در شب از خانه خارج می شوند، زیرا هوا خنک تر و، بخصوص در نزدیکی زمین، مرطوب تر است. در مناطقی که در تابستان باران زیاد می بارد و یا در زمین ها و باغ هایی که آبیاری می شوند، میزان رطوبت در نزدیکی زمین به حدی است که بی مهرگان کوچک در طول روز هم فعالیت دارند.
پاورپوینت اکولوژی گندم
اسلاید دوم:
مقدمه و اهمیت اقتصادی گندم:
گندم معمولی (T.aestivum L.em.Tell) در محدوده وسیعی از شرایط آب و هوائی جهان رشد میکند و در حقیقت این گیاه از سازگارترین گونهها بوده و به عنوان یکی از اصلیترین مواد غذای بشر و مهمترین محصول زراعی و ماده غذایی در اکثر کشورها از جایگاه ویژهای برخوردار است. زمینهای زیادی در سرتاسر جهان در مقایسه با سایر گیاهان زراعی، به کشت آن اختصاص داده شده است، زیرا گندم غذای اصلی انسان است که به طور مستقیم مورد مصرف قرار میگیرد. گندم منبع اصلی کربوهیدرات غذای انسان را تشکیل داده و از لحاظ تهیه نان و ارزش نانوایی، آرد هیچیک از غلات به پای آرد گندم نمیرسد. به خاطر داشتن بافت همبندی گلوتن گندم، خاصیت نانوایی آن دارای ارزش بسیار بالایی است. کیفیت گلوتن گندم بستگی به ژنوتیپ گندمها دارد و همین صفت است که آرد گندم را ممتاز مینماید. بر خلاف هر غله دیگری، گلوتن گندم قادر است ور آمدن خمیر را از طریق تشکیل سلولهای کوچک گاز و نگهداشتن گازکربنیک تشکیل شده در اثر تخمیر، به انجام برساند.
اسلاید سوم:
در ایران مانند بسیاری از کشورهای جهان، نان حاصله از گندم مهمترین ماده غذائی روزانه مردم را تشکیل میدهد و نقش عمدهای در تأمین انرژی و پروتئین مورد نیاز بدن به عهده دارد. نان گندم یکی از ضروریترین مواد غذائی و قوت اصلی اکثریت عظیمی از مردم کشورمان را تشکیل میدهد. بر طبق آمار مختلف متوسط سهم مصرف نان در کل انرژی مورد احتیاج حدود 40 درصد میباشد. به دلیل محتوای بسیار زیاد دانه از مواد پروتئینی و هیدرات کربن و نیز نسبت میان آنها که برای انسان بسیار عالی و مفید میباشد، امکان نگهداری دانه به مدت طولانی و حمل آنها به مسافتهای خیلی زیاد بدون اینکه تغییراتی در آنها بوجود بیاید، میسر است و همچنین امکان کشت موفق آن در شرایط آب و هوای کاملا متفاوت (سرد و معتدل، خشک و گرم و...) و تا ارتفاعات خیلی بالا در پرو تا ارتفاعات 400 متری کشت میگردد و در کل وجود آب و دمای مناسب، در تمام مناطق دو عامل تعیین کننده در میزان کشت گندم است.
اسلاید چهارم:
مشخصات گیاهشناسی گندم:
گندم گیاهی است یکساله، تک لپه و از خانواده گندمیان gramineae و از جنس تریتیکم triticum که دارای گونههای بسیار زیاد وحشی و اهلی است. نمونههای وحشی آن غالبا به صورت علف هرز خودنمایی کرده و مزاحم کشت و کار میگردند. گندم مانند هر گیاه دیگری دارای ریشه، ساقه، برگ، گل و دانه میباشد که ذیلاً به شرح هریک از آنها پرداخته میشود:
ریشه گندم:
هنگام جوانهزدن گندم، اولین اندامی که پوست دانه را میشکافد و از آن خارج میشود ریشهچه میباشد. از این پس رشد گیاهچه که در زیر خاک و در تاریکی انجام میپذیرد شامل رشد طولی سریع ساقه همراه با تغیر حالتهای ویژه آن میباشد تا اینکه ساقهچه گیاه جوان بتواند در خاک پیشروی کرده و از موانع موجود بر سر راه بگذرد و هرچه زود تر سر از خاک بیرون آورد. عمده ریشههای گندم در زراعت آبی در عمق 25-20 سانتیمتر و در زراعت دیم در عمق 15-10 سانتیمتر قراردارند (به علت عمق کم خاک زراعی و عدم توسعه ریشهها).
تحقیق اکولوژی برنج
نام برنج از زبان هندی گرفته شده است که به آن اریسی (Arisi) میگویند. در زبان انگلیسی به برنج Rice گفته میشود که همان نام عمومی برنج است. در زبان فرانسه Riz و در استان گیلان به برنج (بج) (Bej) و به خوشه آن (ورزه) (Vorze) و به شلتوک آن جو میگویند.
کشت برنج که امروزه در تغذیه صدها میلیون انسان در سرتاسر جهان نقش مهمی را عهدهدار است. در چین و هندوستان سابقه هفت هزار ساله دارد(7)، اما کشت برنج در ایران از 2000 سال پیش متداول بوده است. در زمان هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان نیز در ایران برنج کشت میشده است. هماکنون در استانهای گیلان و مازندران از مناطق تولید برنج در کشور هستند(1).
اعتقاد بر این است که منشاءoryza sativa متداولترین گونه برنج، قاره آسیا است. 90درصد کل تولید برنج از آسیاست، از جمله کشورهایی مثل چین، هندوستان، ژاپن، کره، جنوب شرقی آسیا و جزایر مجاور اقیانوس آرام کشت میشود. در خارج از آسیا، کشورهایی مثل برزیل و ایالات متحده با تولید 5/0درصد از برنج مصرفی جهان، بیشترین مقدار تولید را دارند.
بیش از 70% برنج دنیا در مناطق گرمسیری مرطوب آسیا کشت میشود و تنها نقاط نسبتاً کوچکی از مناطق خشک به کشت آن اختصاص دارد. با این حال تولید برنج در بعضی نقاط نیمهخشک، به ویژه در کشورهایی که آب و هوای مدیترانهای دارند، مانند ایالات متحده آمریکا (کالیفرنیا)، مصر، اسپانیا و ایتالیا بالنسبه حائز اهمیت میباشد، زیرا در این مناطق برنج گذشته از اهمیت اقتصادی که دارا میباشد، به لحاظ آنکه میتوان در خاکهای شور و نمکزده کشت شود، در روند اصلاحی این خاک نقش مهمی را ایفا میکند(7).
در مورد قدمت اهلی کردن برنج در مقایسه با گندم، نمیتوان قاطعانه اظهارنظر کرد، لیکن شواهدی در دست است که برنج در 5000 سال پیش در چین به صورت دیم کاشته میشد و آنگاه بعد از گسترش و توسعه زراعت در درهها و دلتاها، گونههایی بوجود آمده که قادر به روئیدن در آبهای راکد شدهاند(7).
گسترش و انتشار برنج به مناطق خشک و نیمهخشک، یعنی آسیای غربی و منطقه مدیترانه در تاریخهای بعدی صورت گرفته و احتمالاً در زمان امپراتوری ایران بوده است که گیاه مزبور در بینالنهرین کشت میشده و از آن پس وارد سوریه و ترکستان (ترکیه) شده است. بعد از حمله اسکندر به هندوستان، برنج وارد یونان شد و از آنجا توسط اعراب به کشورهای مصر، مراکش، اسپانیا و غرب آفریقا منتقل گردید(7).
جدول 1-1، سطح زیر کشت، عملکرد و تولید کشورهایی که بیش از 5 میلیون تن برنج در سال تولید میکنند را نشان میدهد. کلیه کشورها بجز چهار کشور چین، ژاپن، کره و ایالات متحده، بطور کامل و یا عمدتاً کشورهای گرمسیری هستند. چین و هند، هر دو برنج را در مناطق گرمسیری تولید میکنند. اگرچه بیشترین سطح زیر کشت برنج در هر دو کشور در رابطه با سیستمهای رودخانهای آنها در مناطق گرمسیری میباشد، متوسط عملکرد کشورهای گرمسیری اساساً کمتر از کشورهای معتدله است: بین 3/4-2 تن در هکتار است، اما قابلیت تولید برنج در در جنوب چین به طور متوسط 7/5 تن در هکتار در مقایسه با 6/5 تا 7/6 تن در هکتار در کشورهای معتدله است. متوسط قابلیت تولید برنج در کشورهای گرمسیری تولید کننده بالا در حال حاضر، 8/2 تن در هکتار است و در طی دهه گذشته، 36/0 درصد افزایش یافته است.
جدول 1-1: کشورهای عمده تولیدکننده برنج، سطح زیر کشت، عملکرد و تولید در سال 1991 در کشورهایی که بیش از 5 میلیون تن در سال تولید دارند.
کشور | سطح زیر کشت (میلیون در هکتار) | عملکرد (تن در هکتار) | تولید (میلیون تن) |
چین | 1/33 | 66/5 | 45/187 |
هند | 2/42 | 63/2 | 94/110 |
اندونزی | 19/10 | 35/4 | 32/44 |
بنگلادش | 94/10 | 61/2 | 57/28 |
تایلند | 10 | 2 | 04/20 |
ویتنام | 29/6 | 09/3 | 43/19 |
میانمار | 83/4 | 73/2 | 2/13 |
کره | 88/1 | 69/6 | 58/12 |
ژاپن | 05/2 | 86/5 | 12 |
فیلیپین | 42/3 | 83/2 | 67/9 |
برزیل | 14/4 | 29/2 | 5/9 |
آمریکا | 11/1 | 3/6 | 7 |
اصطلاح «برنج خوردن» در بسیاری از زبانها به منظور القاء فکر «غذا خوردن» یا بطورکلی «خوردن» بکار میرود. برنج محصول عمده گیاهان زراعی مهم کشورهای در حال پیشرفت است و قوت غالب بیش از یک سوم جمعیت دنیا را تشکیل میدهد. این ماده غذایی به منزله نیمی از خوراک یک میلیارد و هشتصد میلیون نفر و نیز از ربع تا نیمی از چهارصد میلیون نفر دیگر است (7).
برنج از آن جهت در تغذیه انسان قرار میگیرد که دارای حدود 7/7% پروتئین، 2/75% مواد غیرازته، 4/0% چربی، 2/2% سلولز و 5/0% خاکستر میباشد. همچنین قابلیت هضم برنج به مراتب بیش از سیبزمینی، نان چاودار و گندم، شیر و سایر محصولات غذایی است. از نظر ارزش غذایی و میزان کالری تولیدی، برنج بر اکثر مواد غذایی مورد مصرف انسان، برتری دارد (7).
تغذیه مدام با دانههای برنج که دارای مقدار کمی ویتامین B1 است، در انسان ایجاد مرض بریبری مینماید. ضریب هضم مواد آلی بدون پوسته در حدود 92% و ضریب هضم پروتیئن آن در حدود 86% میباشد.
فهرست مطالب
فصل اول. 1
1-1- مقدمه. 2
1-1-1- مبداء اولیه برنج:. 2
2-1-1- اهمیت برنج:. 4
فصل دوم. 6
طبقهبندی و گیاهشناسی برنج. 7
1-2- طبقهبندی برنج. 7
2-2- گیاهشناسی برنج. 10
1-2-2- ریشه:. 10
2-2-2- ساقه:. 10
3-2-2- برگ:. 11
4-2-2- پنجهزنی:. 12
5-2-2- ساختمان گلآذین:. 12
6-2-2- گردهافشانی و لقاح:. 13
فصل سوم. 14
اکولوژی برنج. 15
1-3- تعریف اکولوژی:. 15
2-3- تعریف اکولوژی گیاهی:. 15
3-3- خصوصیات اکولوژی برنج:. 16
1-3-3- الگوی نمو گیاه برنج. 16
2-3-3- احتیاجات حرارتی:. 18
3-3-3- نیازهای نوری:. 19
4-3-3- نیاز به رطوبت هوا و خاک:. 20
5-3-3- خاک مورد نیاز:. 21
6-3-3- مقاومت به شوری:. 22
منابع:. 25
پاورپوینت اکولوژی برنج
اسلاید دوم:
فصل اول
مقدمه، مبداء اولیه برنج:
نام برنج از زبان هندی گرفته شده است که به آن اریسی (Arisi) میگویند. در زبان انگلیسی به برنج Rice گفته میشود که همان نام عمومی برنج است. در زبان فرانسه Riz و در استان گیلان به برنج (بج) (Bej) و به خوشه آن (ورزه) (Vorze) و به شلتوک آن جو میگویند.
کشت برنج که امروزه در تغذیه صدها میلیون انسان در سرتاسر جهان نقش مهمی را عهدهدار است. در چین و هندوستان سابقه هفت هزار ساله دارد، اما کشت برنج در ایران از 2000 سال پیش متداول بوده است. در زمان هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان نیز در ایران برنج کشت میشده است. هماکنون در استانهای گیلان و مازندران از مناطق تولید برنج در کشور هستند.
اعتقاد بر این است که منشاءoryza sativa متداولترین گونه برنج، قاره آسیا است. 90درصد کل تولید برنج از آسیاست، از جمله کشورهایی مثل چین، هندوستان، ژاپن، کره، جنوب شرقی آسیا و جزایر مجاور اقیانوس آرام کشت میشود. در خارج از آسیا، کشورهایی مثل برزیل و ایالات متحده با تولید 5/0درصد از برنج مصرفی جهان، بیشترین مقدار تولید را دارند.
اسلاید سوم:
برنج از آن جهت در تغذیه انسان قرار میگیرد که دارای حدود 7/7% پروتئین، 2/75% مواد غیرازته، 4/0% چربی، 2/2% سلولز و 5/0% خاکستر میباشد.
قابلیت هضم برنج به مراتب بیش از سیبزمینی، نان چاودار، گندم شیر و سایر محصولات غذایی است. از نظر ارزش غذایی و میزان کالری تولیدی، برنج بر اکثر مواد غذایی مورد مصرف انسان برتری دارد. تغذیه مداوم با دانههای برنج که دارای مقدار کمی ویتامین B1 است، در انسان ایجاد مرض بریبری مینماید.
برنج حدود 2000 سال است که در چین و هندوستان کشت میشود. این گیاه از آسیای جنوب شرقی به چین وارد و بعد به آسیای صغیر، اروپا و آفریقا گسترش یافت.