تحقیق دانشگاهی عوامل مختلف تأثیرگذار در اشتغال زنان
اشتغال زنان حقی برابر با نیازهای اقتصادی؟
موضوع اشتغال زنان ومخالفت مردان با کارآنها یکی ازمهمترین مسائلی است که با وجود اهمیت فوق الهاده آن تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است بدین ترتیب اگرچه حضورفعال زنان درامور روزمره زندگی به ویژه درخانه داری وترتیب کودکان آشکار است امانقش حساس آنها در تولید وتوسعه اقتصادی اجتماعی وفرهنگی جامعه چندان که باید محوس نبوده است ازسوی دیگر وجود این باوردرمیان برخی از مردان که نیازی به کارزنان نیست وجای زنان درخانه است موجب شده که فرهنگ نان اوری مرد در کشورهای توسعه نیافته باقی بماند وفشار بیشتری راروی نان اورخانواده که همان مرد است وارد کند.
موضوع اشتغال زنان فراز وتشبیه های فروانی رادرطول تاریخ به همراه داشته وباپشت سر گذاشتن سر نوشت غمبار خود به مرحله کنونی رسیده است .مساله اشتغال زنان از به دو زندگی اجتماعی مطرع بوده وکار زنان همگام با مردان درمزارع و یا منزل و یا هم منزل مساله ای عادی محسوب شده وجزو وظایف آنها به حساب می آمد رد رم باستان زنان باوجود کار وفعالیت اقتصادی هیچگونه بهره ای از آن نمی بردندو در واقع مملوک مردان به حساب می آمدند.در یونان باستان نیز زنان از هرگونه را فعالیت اقتصادی واشتغال محروم بوده و در مناطقی که پابه پای مردان درفعالیت اقتصادی شراکت داشتند،
اشتغال زنان در جامعه
نسبت ریشه دار اجتماعی ودینی زنان را به سوی حفظ و ارکان خانواده دعوت می کند اما هنجارهای دینا متجدد از دیگر سو آنان رابه حضور هرچه بیش تر درجانعه وهمکاری فعال در مراکز اشتغال فرا می خواند حال چگونه می توان این دو را با هم جمع کرد؟
در صورت به خطر افتادن یکی ، اولویت باحفظ کدام است ؟
و بالاخره در مهندسی جامعه درسیاست گذارهای کلان وخرد برای تعیین نقش زنان م مردان نقشه صحیح کدام است؟ اشتغال بانوان یا عدم اشتغال آنان کدام یک در اولویت قرار دارد؟
موضوع اصلی این نوشتار «زنان دارای همسرو در مجموعه خانواده است مقصود از اشتغال نیز هرگونه شغل و حرفه اقتصاد است که منشأ درآمد باشد جامعه نیز دراین بحث وسیعی گسترده دارد که شامل بازار، کارخانه ف مراکز اداری وخدماتی وحتی خانه وکارهای خانگی می شود .
بررسی زمینه های نظری وتجربی موضوع زن واشتغال
وضعیت زنان درجهان
وجود نا برابر یها به خصوص برای زنان درهمه ی جوامع کم وبیش وجود دارد وتوجه به این امر درچند سال اخیر از سوی سازمانهای مختلف انجام شده است تحقیقات وبررسیهای انجام شده توسط این موسسات مبنای بسیاری از برنامه ریزیهای خرد و کلان کشورها قرارگرفته است .ازچند سال پیش مطالعات وپژوهشهای متعدد از سوی سازمانهای جهانی HLO و UNدرتجزیه وتحلیل موقعیت زنان درسطوح منطقه ای ،ملی ،میزان اشتغال آنان عوامل بازدارنده فعالیت زنان ،نگرش وتملایات زنان در توسعه انجام شده است که سعی دراماده سازی افکار عمومی وملتها وسیاستگذاران وبرنامه ریزان جهت حل مشکلات مربوط به دستیابی زنان به اشتغال بیشتر راداشته است .زنان درزمینه های بسیاری ازمردان عقب نزند. سواد ، تحصیلات علی ،اشتغال ،بهداشت و در بسیاری جنبه های دیگر ،موقعیت زنان مناسب آنان نمی باشد .
هزینه های تولید از دیدگاه اقتصاد دادن هانئوکلاستیک، هزینه های پرداختی به عوامل تولید را شامل می شود. یعنی هزینه هایی که مستقیم به تولید مربوط می گردند در این حالت فرض می شود بنگاه اقتصادی فاقد هزینه هایی جانبی دیگر است در حالی که بر اساس دیدگاه های اقتصاد دانان نهاد گرای جدید هزینه دیگری به عنوان هزینه هایی معاملاتی به طور معمول بر تولید تحمیل می شوند.
فهرست
صفحه | عنوان |
مقدمه......................................................................................
اشتغال زنان حقی برابر با نیازهای اقتصادی........ 1
تاریخچه.................................................................................. 8
نقل یک سلیقه تاریخی راجع به قضاوت....................... 12
طرح مسئله.............................................................................
جمعیت از اشتغال زنان در چارچوب سازمان ملل..... 15
اشتغال زنان در جامعه.................................................... 21
بررسی زمینه های نظری و تجربی موضوع زن و اشتغال 22
بهداشت.................................................................................... 24
انگیزه زنان در ورود به بازار کار.......................... 25
موانع اشتغال...................................................................... 36
هدف و ضرورت......................................................................... 41
دیدگاه نظری......................................................................... 49
عوامل مختلف تأثیرگذار......................
موانع اشتغال و کارآفرینی زنان در ایران..... 60
عوامل فردی................................. 61
عوامل اجتماعی.............................. 62
عوامل فرهنگی............................... 63
عوامل اقتصادی.............................. 64
وضعیت حقوق و قوانین........................ 65
بحث و نتیجه گیری........................... 66
منابع و مأخذ............................... 70
زنان سرپرست خانوار از جمله گروه های آسیب پذیر اجتماع هستند که گاه عواملی چون طلاق ، فوت ، اعتیاد همسر ، از کار افتادگی او ، رها شدن توسط مردان مهاجر ویا بی مبالات ، موجب آسیب پذیر تر شدن این طیف وسیع از جامعه می شود. بر اساس آمارهای رسمی کشور ، امروزه زنان ، سرپرستی 4/9 درصد خانوارهای ایرانی را به عهده دارند(غفاری ،1382:6). در آمد کمتر زنان سرپرست خانوار ، موجب فقر نسبی آنان نسبت به مردان سرپرست خانوار شده است ، به طوری که 29 درصد خانوارهای دهک اول اقتصادی را خانوارهای بی سرپرست یا زن سرپرست تشکیل می دهند(مدنی ،1381:11).
متأسفانه در جامعه کنونی ما ، زندگی زنان پس از ترک شوهر( به دلیل فوت، طلاق و...) غالباً با ابهامات و مخاطراتی روبروست؛ از جمله سرپرستی فرزندان به تنهایی و گاه به سختی، مشکلات اقتصادی،زندگی در تنهایی و همراه با افسردگی و ناامیدی ، هم چنین نگرش غلط جامعه نسبت به زنان مطلقه و بیوه در فقدان همسرانشان، آنان را در روابط اجتماعی وحضور در اجتماع با مشکلات عدیده ای روبه رو می کند.
فهرست مطالب
مقدمه
دیدگاه های نظری مرتبط با زنان سرپرست خانوار
ضرورت آموزش والدین
فرضیه تحقیق
روش پژوهش
جامعه ، نمونه و روش نمونه گیری
ابزار پژوهش
شرح مختصر جلسات
شیوه‌های آماری تجزیه و تحلیل اطلاعات
شیوه اجرای پژوهش
یافته های پژوهش
یافته های استنباطی پژوهش
توضیح مفصل شیوه اجرا
منابع
مقاله بررسی توسعه کارآفرینی زنان در ایران
فهرست:
سمینار توسعه کارآفرینی زنان در ایران برگزار شد
نگرشی نو به کارآفرینی زنان در ایران
چالش های فراروی زنان کارآفرین در آینده
///////////////////////////////////
سمینار توسعه کارآفرینی زنان در ایران برگزار شد
سمینار توسعه کارآفرینی زنان ایران تحت عنوان " کارآفرینی زنان و چالش های پیش رو" در دانشگاه شیراز و با حضور مدیران کارآفرین و مسئولان مرکز کارآفرینی دانشگاه برگزار شد.
به گزارش ایونا ، دبیر مرکز کارآفرینی دانشگاه شیراز امروز در حاشیه برگزاری این همایش در گفتگو با خبرنگاران گفت: هدف از برگزاری این نشست، انتقال تجربیات زنان کارآفرین به دانشجویان است .
علی‌نقی مصلح شیرازی افزود: کارآفرینی زنان و مسائل مربوط به آن در ایران و جهان همچنین تجارت عملی بانوان کارآفرین که با موفقیتهای قابل توجهی روبرو بوده، دو محور اصلی این سمینار است .
این مقام مسئول گفت: اولین همایش کارآفرینی زنان درسطح کشور در سال 84 که با کمک امور بانوان استانداری فارس در شیراز برگزار شد، آغاز خوبی برای جلب توجه محافل علمی و اقتصادی کشور در خصوص اهمیت کارآفرینی زنان بود .
...
نگرشی نو به کارآفرینی زنان در ایران
اگر کارآفرینی را یک الزام حیاتی برای جوامع عصرحاضر بدانیم باید به اساسی ترین عامل آن یعنی توانا سازی اعتقاد را سخی داشته باشیم .
تحولات جدید جهانی و تغییر رویکردها و نگرش های حاصل از آن باعث شد تا دنیا از حالت در انحصار محض مردان به دنیایی تبدیل شود که در آن زنان جایگاه مطلوب و واقعی خود را پیداکنند و رفته رفته به این حقیقت نایل آید که از یکی دیگر از عناصر تاثیر گذار و با ارزش خود در صحنه معادلات جهانی یعنی نیروی خلاق ، مستعد ، پر ارزش و انگیزشی بانوان بهره جوید.
زنان به جهت اینکه از کرامت و لیاقت و ویژگی های عالی انسانی برخوردارند و حتی در پاره ای از جنبه ها و زمینه ها ایفا کننده نقشهای اساسی تر و به مراتب حساس تر از جنس مخالف خود میباشنداز حقوق عالیه انسانی باید برخوردار باشند لذا یکی از مولفه های مهم حقوقی برای زنان به نحوه گزینش و انتخاب شیوه زیستن آنان توسط خودشان بر می گردد که باید مورد احترام و حمایت همه اقشار جامعه قرار گیرد بنابراین اگر کارآفرینی را انتخاب فلسفه نوین زندگی در عرصه های اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی بدانیم باید این حق را برای آنان قایل گشت تا با تمام قوا و به دور از هر گونه تبعیض ، ناعدالتی ، قالب های سنتی و باورهای مذموم و تنها در سایه شایستگی ها و در چارچوب ارزش های متعالی جامعه در این عرصه اجتماعی حضور یابند.
مقاله بررسی خشونت علیه زنان در ایران در 43 صفحه ورد قابل ویرایش
|
دکتر صمدی راد- عضو هئیت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
تنظیم: مهدیه تقوا دانشجوی کارشناسی مشاوره
اعمال خشونت علیه زنان و بدرفتاری با آنها از رایج‌ترین جرایم اجتماع بوده، که مردسالاری را در جهان امروز و تقریباً در تمام ملیتها و گروههای اجتماعی متذکر میشود. در این بین خشونت و اهانت روانی ـ بیرونی بیشتر از خشونت خانگی ـ فیزیکی بر روحیه زنان و دختران تاثیر می‌گذارد، که گاهی اوقات باعث اقدام به خودکشی و یا انزوا طلبی و دوری از ورود به اجتماع در میان زنان مجرد، و انتقام از همسر و خستگی از زندگی زناشویی، در زنان متأهل میشود. گزارش‌ها در طی آبان ماه و آذر ماه سال 83 حاکی از این است که درصد بالایی دچار انزواطلبی، افسردگی شده و حدوداً 7/91 درصد دچار خستگی از زندگی و 4/78 درصد انتقام گیری از همسر را تجربه کرده‌اند.
با توجه به عواملی از جمله، ساختار سنتی ازدواج در سن معینی در جامعه ما، ماندن زن در خانه شوهر به
هر قیمت و یا هر مشقتی، تمام مشکلات ناشی از یک ازدواج بد و تنها تاکید بر داشتن یک سرپرست که حداقل بتواند مشکلات اقتصادی را برطرف کند، میتوان نتیجه گرفت که «بی همسری» برای زنان مجرد (مطلقه، بیوه) و دختران هرگز ازدواج نکرده مترادف با «مشکل» است. در حالی که در این انگاره انسانیت و حقوق فردی زنان به عنوان یک انسان دارای آزادی نادیده گرفته شده است. آخرین تحقیقات در خصوص مشکلات زنان و دختران مجرد نیز گویای این است که این دسته از بانوان از عدم «امنیت خاطر» کافی در زندگی محل کار و تحصیل رنج می‌برند. رفتار نابهنجار برخی مردان نسبت به دختران و زنانی که سن آنها از بیست و چندسالگی گذشته و مجرد مانده‌اند باعث آزار روحی و روانی و سلب اعتماد و امنیت روانی آنها و خانواده‌هایشان می‌گردد. از جمله این رفتارها میتوان به تحقیرها، متلک‌ها و رفتارها دور از اخلاق این مردان اشاره کرد.
براساس یافته‌های گوناگون در مورد زنان مجرد، میتوان دریافت که زنان بدون همسری که دارای درآمد شخصی بوده‌اند، بیش از زنان بدون همسر فاقد درآمد شخصی، تمایل به ازدواج مجدد دارند. نزدیک به نیمی از زنان مطلقه، دارای درآمد شخصی هستند، در حالی که این موضوع تنها در مورد 4/27 درصد زنان بیوه صدق میکند بنابراین میتوان ادعا کرد زنان شاغل و دارای استقلال مادی، آمادگی بیشتری برای رهایی از زندگی مشقّت بار و غیر قابل تحمل با مردان خشن وبدرفتار را دارند. همچنین زنانی که مستمری دریافت نمی‌کنند کمتر از زنانی که مستمری دریافت می‌کنند، درآمد شخصی دارند. با توجه به اینکه بهره‌مندی از امکانات تفریحی و اوقات فراغت یکی از مسائل مهم در آرامش زندگی و بهداشت روانی فرد محسوب میشود، زنانی که دارای درآمد شخصی هستند بیشتر از زنانی که دارای درآمد شخصی نیستند از برنامه‌های ورزشی و تفریحی استفاده می‌کنند و این امر تا حدی سبب آرامش روانی آنها میشود که خود نشان دهنده نقش مؤثر درآمد شخصی برای زنان است.
|
در جامعه ما خانواده‌ها بر اساس تعصبات و با ملاحظه شرایط نابهنجار برخوردهای اجتماعی با زنان و دختران مجرد، محدودیتهای بیشتری برای زنان جوان مطلقه قائل می‌شوند. بر همین اساس زنان بدون همسر شاغل بیشتر از زنان بدون همسر غیر شاغل از مزاحمتهای خانوادگی شکایت دارند که علت شاید آن باشد که زنان غیرشاغل به دلیل اجبار در پذیرش هنجارها و قید و بندهای خانوادگی کمتر از زنان شاغل و مستقل از مداخلات خانوادگی به عنوان مزاحمت یاد می‌کنند در جامعه ما، زنان مطلقه بیش از زنان بیوه از پیامدهای منفی زندگی بدون همسر احساس نارضایتی می‌کنند که علت می‌تواند نگرش منفی جامعه، خانواده، اطرفیان به زنان مطلقه باشد و یا اینکه زنان بیوه از هم حسی و مقبولیت بیشتری در میان مردم و جامعه برخودارند پس تا زمانی که با نگرشها، باورهای سنتی مبارزه نشده، زنان یا باید با زندگی نابهنجار با مردان خشن و بدفتار بسازند و یا باید پس از جدایی، زندگی سخت و مشقت باری را چه از نظر اقتصادی و چه از لحاظ برخوردهای نامناسبت مردان در جامعه تحمل کنند. به نظر می رسد در جامعه کنونی مشکل زنان اعم از دختران هرگز ازدواج نکرده، زنان مطلقه و بیوه مسأله «فقر همسر» باشد، فردی به عنوان شوهر که زیر سایه نام او موجودیت اجتماعی داشته باشند؛ و این درست در تناقض با آزادی‌های فردی برای هر انسان خصوصاً زنان می‌باشد. متناقض با اصل مختار بودن و دارای حق انتخاب بودن زنان است. در پایان باید توجه داشت که همه زنان بیوه و مطلقه، خوشبخت و یا بدبخت مطلق نیستند بلکه نکته مهم توجه به حیثیت، حرمت و شأن و منزلت انسانی زنان در همه‌ی جوامع است چه بسا هستند دخترانی که به دلایلی از جمله، فقدان تحصیلات کافی، کار،درآمد، نداشتن امکان معاشرت و آشنایی برای ازدواج، نداشتن خانواده آبرومند و صاحب مکنت و اعتبار، نداشتن جمال و اندام متناسب و یا دختران دارای معلولیتهای جسمی، ذهنی و روانی نمی‌توانند همسر دلخواه و مناسبی برای خود انتخاب کنند و یا مورد انتخاب قرار می‌گیرند و مشکلات و مسائل خاص خود را دارند که شناخت ابعاد آن حائز اهمیت می‌باشد.
منابع:
ـ مجله فرهنگ و پژوهش، دکتر صمدی راد، شماره
ـ ماهنامه «همراه» خشونت علیه زنان، شماره 19، 1383
ـ مجله فرهنگ و پژوهش ، آسیب‌های اجتماعی زنان و خشونت علیه آنها، شماره 178
|
(EIQ) Ematiamal inteligence quatiemts
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی
تنظیم: علی تیموری، دانشجوی کارشناسی مشاوره
یکی از مباحثی که در سال های اخیر به ویژه از سال 1990 مطرح شده است هوش هیجانی است که این بحث توسط صاحب نظرانی نظیر سالوی، گلدمن ارائه شد .
هوش هیجانی به معنی توجه به احساسات و ابزاری جهت استفاده دررابطه ای سالمتر و راحتر آنطور که معنویت انسان اقتضا می کند مطرح می شود .
هوش هیجانی از سه زاویه مورد بررسی قرار می گیرد 1- عملی 2- ارزشی 3- خلاقانه
بعد عملی هوش هیجانی بیشتر مورد بررسی قرار
می گیرد که بیشتر در مورد ارتباط است .
تاریخچه هوش هیجانی :
حدود 2000 سال پیش افلاطون در کتاب جمهوریت مطلبی را مطرح می کند که زیر بنای تمام یادگیری ها ، احساسات و هیجانها است از آن زمان به بعد در مقابل این نظریه افلاطون سه جناح بوجود می آید.
جناح اول در مقابل افلاطون می ایستند وتوجهی به احساسات و هیجانها ندارند و تابع عقل هستند و عقیده دارند که هر چه عقل گفت باید آن را انجام داد که این گروه عقلیون هستند.
|
جناح دوم که در برابر عقلیون موضع گیری دارند و توجه آنها به احساسات و عواطف است.
جناح سوم که به عناصر عقلی و احساسی با همدیگر توجه داشتند .
در سال 1920 ثرندایک هوش را به سه دسته تقسیم می کند :
1- فنی یا مکانیکی
2- اجتماعی
3- انتزاعی
و هوش اجتماعی را وسیله ای برای روابط اجتماعی مطرح می کند.
در سال 1950 مزلو در طرح سلسله نیاز های انسان به هیجانات و عواطف اشاره میکند که انها را نه تنها باعث پیشرفت بلکه باعث شکوفایی انسان می‌داند.
در سال 1990 سالوی مقالاتی در مورد احساسات و عواطف انسان می‌نویسد که صاحبنظران بعدی عقاید سالوی را به عنوان هوش هیجانی یاد می‌کنند .
در سال 1995 گلدمن بر اساس یافته های خود و اندیشمندان قبلی تعریفی از هوش هیجانی ارائه می کند .
|
هوش هیجانی عبارت است مجموعه ای از توانائیهای درک ، شناخت و توصیف احساسات خود و دیگران به منظور ارائه واکنش مناسب به موقعیت ها و محیط های مختلف به عبارت دیگر در روابط بین فردی از این توانایی استفاده کنیم که به احساسات و عواطف طرف مقابل در لحظه مناسب واکنش درست نشان دهیم یعنی این توانایی را داشته باشیم که صرف نظر از نژاد و مذهب و لهجه طرف مقابل بتوانیم احساسات، عواطف، هیجانات و رفتار او را چه در رفتارهای کلامی و چه در رفتار های غیر کلامی اش درک کنیم و در لحظه و ثانیه ارتباط سالم و انسانی با او برقرار کنیم و کرامت و شأن انسانی او را پایمال نکنیم پس اهمیت هوش هیجانی استفاده از توانایی برای درک احساسات خود و طرف مقابل برای ارائه واکنش مناسب در لحظه ودر زمان است برای برقراری یک ارتباط سالم و بی نقص به طوری که بتوانیم احساسات و عواطف طرف مقابل را درک کنیم و متناسب با آن و اکنش نشان دهیم باید از ساده ترین کلید هوش هیجانی یعنی گوش دادن استفاده کنیم که بهتر ین نوع گوش دادن، گوش دادن فعال است چند ین نوع گو ش دادن وجو د دارد که آفت شنوایی است و با آن نمی توان ارتباط مناسب با طرف مقابل برقرار کرد برای مثال گوش کردن به منظو رحکم کردن یا قضاوت کردن یعنی به حر فهای کسی گوش بدهیم تابعد در مورد او قضاوت کنیم وحکمی را علیه او یا حتی به نفع او صادر کنیم این طرز گوش دادن رابطه رادر نقطه کور قرار میدهد. هوش هیجانی این نوع گوش کردن را رد می کند .
ـ گوش دادن توام با نصیحت کردن: یعنی به حر ف های طرف گوش کنیم تا او را نصیحت کنیم.
ـ گوش دادن توام با تداعی معانی: یعنی درحالی که طرف مقابل برای ما صحبت میکند ناگهان یاد موضوعی که قبلا برایمان اتفا ق افتاده بیفتیم. نوع دیگری از گوش دادن که افت شنوایی تلقی میشود وقتی است که فرد در حالی که حرف می‌زند به انجام کاری مشغول باشیم که باعث میشود ارتباط در نطقة‌کوری قرار بگیرد. نوع دیگر گوش دادن، گوش دادن همدردانه است. این نوع گوش دادن هم مفید نیست. چون برای فرد این طرز فکر تلقی میشود که او به خاطر اینکه دردی مثل درد من دارد به حرفهای من گوش میدهد.
لذا یکی از بهترین نوع گوش دادن‌ها که بر اساس ارزشهای هوش هیجانی مثبت تلقی میشود گوش دادن همدلانه است که در این نوع گوش دادن که بر اساس ارزشهای هوش هیجانی مثبت تلقی میشود گوش دادن همدلانه است. که در این نوع گوش دادن شخص فقط به خاطر شأن و منزلت انسانی اش به حرفهای طرف مقابل گوش میدهد یعنی هیچ سودی برای دو طرف ندارد ولی با تمامی وجود به حرفهای او گوش میدهد. نکته مهم در گوش دادن همدلانه به عنوان یکی از ارزشهای برجستة هوش هیجانی این است که همدلی به معنای تایید طرف مقابل نیست.
کسی که از هوش هیجانی بالایی برخودار است به اتکای این توان مندی می‌تواند ارتباط‌های سنجیده داشته باشد. هوش هیجانی در ارتباط به وجود می‌آید و به رشد ارتباط صحیح کمک میکند، هوش هیجانی در قضاوت به وجود می‌آید و به رشد قضاوت صحیح کمک میکند. هوش هیجانی در ارتباط خلق میشود و به پردازش اطلاعات صحیح و درست منجر میشود.
|
قدم بعدی برای داشتن یک ارتباط سالم که شان و منزلت فرد را حفظ کند این است که بر احساسات و هیجانات که به قلیان درمی‌آید کنترل داشته باشیم و طرف مقابل را درک کنیم، مراحلی وجود دارد که بر احساسات و عواطف خویش کنترل کنیم و بتوانیم از هیجانات خود به طرز درستی استفاده کنیم، چون غرض از هوش هیجانی استفاده صحیح و درست از هیجانات است،استفادة صحیح از هیجانات دو بعد را شامل میشود: 1ـ تسلط بر هیجانات منفی که در ما به وجود می‌آید 2ـ استفادة معقول و متعادل از هیجانات مثبت است.
گلدمن مدلی را در جهت مهار هیجانات در خود و دادن واکنش صحیح به خود و دیگران ارائه کرده است که عبارتند از:
1ـ پایش (self-regard): به معنی پائیدن و مواظبت کردن احساسات و هیجانها است، یعنی مواظب باشیم که هیجانات بر ما تسلط پیدا نکنند.
2ـ درگیری احساسات؛ یعنی روی احساساتی که در مقابل محرک‌های مختلف به ما دست میدهد، اسم بگذارید برای مثال: حسادت، تعصب، خوشحالی، کینه
3ـ کناره گذاری: یعنی یادبگیریم که احساسی را که به ما دست داده آن را کنار بگذاریم برای مثال نسبت به کسی احساس نفرت یا حسادت داریم، باید سعی کنیم که این احساس را کنار بگذاریم.
4ـ از کی و چه وقت؛ یعنی اینکه اولین دفعه‌ای که این احساس‌ها به ما دست داده چه زمانی بوده است.
نام کتاب : ایجاد رابطه با خود و دیگران
مولف : ویرجینیا ستیر
مترجم : مریم مرتاض
ناشر : روشنگران
تاریخ انتشار : 1375
قیمت : 800 تومان
همانطور که از نام این کتاب پیداست مطالب کتاب درباره نحوه برقراری رابطه با خود و دیگران می باشد در ابتدا تاکید فراوانی به برقراری ارتباط سالم و درست با خود و سپس به برقراری ارتباط سالم با دیگران شده است که برای نیل به این ارتباط به موارد گوناگونی اشاره می شود.
درادامه بخشی از کتاب آورده شده است .
بخشی از کتاب:
|
ایجاد رابطه مسابقه نیست که در آن پیروز شوی و تمام عمر با خوشحالی زندگی کنی وسیله ای است که با آن میتوانی یک رابطه صادقانه و صمیمی برقرار کنی ایجاد رابطه دستاویزی است که عزت نفس تو را رشد می دهد و ارتباط های تو را با خود و دیگران تقویت می کند رسیدن به افق رشد حاصل یک عمر پژوهش وتلاش است شناخت خود و ایجاد رابطه با دیگران کلید این پژوهش است هر چه بهتر و کامل تربا خود و
دیگران ارتباط برقرار کنیم احساس با ارزش بودن دوست داشتن و سلامتی ما را زود تر در حل مشکلاتمان پیروز می گرداند .
شعر «اهداف من » بیانی است از این که چطور
می شود آن چه را که گفته ام به کار گرفت:
می خواهم
بدون اسارت دوستت بدارم
با‌آزادی در کنارت باشم
بدون اصرار تو را بخواهم
معمـای عشق
|
پروانه علایی دانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره خانواده
در زمینه عشق و ازدواج سخن های بسیاری گفته شده و تحقیقات متعددی انجام گرفته است و نظریه پردازان مختلف سعی نموده اند با رویکرد خود به معمای عشق پاسخ بگویند در زیر به برخی از نظریات مطرح به اختصار اشاره می شود .
عشق ورزیدن ـ دوست داشتن
Loving Living
روبین (1973 ) با مطرح نمودن این نظریه بین عشق ورزیدن و دوست داشتن تمایز قایل می شود. عشق از ترکیب سه عنصر زیر تشکیل می شود. دلبستگی (attachment) تمایل شدید برای بودن در کناردیگری، برقراری تماس جسمانی، مورد تائید قرار گرفتن و مراقبت شدن.
1- صمیمیت (Intimacy) پیوند بین دو فرد.
2- مراقبت (Caring) میل برای فداکاری خود در قبال دیگری.
روبین در تفاوت عشق ورزیدن و دوست داشتن بر میزان ارزیابی فرد تاکید می کند ما به این خاطر کسی را دوست می داریم که فکر می کنیم از نظر اخلاق و هوش مناسب است و ارزش احترام ما را دارد .
عشق شهوانی و مصاحبتی
ompanionate vs passionate love
هاتفیلد و همکاران وی (1978ـ 1988 ) عشق را به دو نوع اصلی تقسیم میکند:
1- عشق شهوانی Passionate love حالتی از میل و اشتیاق شدید فرد برای وصلت با کس دیگری که مبتنی بر تحریک فیزیولوژیکی عمیق است .
2- عشق مصاحبتی (companionate love ) علاقه و عاطفه ای است که فرد نسبت به دیگری دارد و حس می کند که زندگی اش عمیقاً با او در هم تنیده شده است .
به اعتقاد روبین بهترین شکل عشق آنست که این دو نوع دریک رابطه با هم ادغام شوند. در این حالت است که زوجین میتوانند به اتفاق هم کارهای نشدنی و غیر ممکن را عملاً به انجام برسانند .
مدل چرخه رنگ سبک های عشق
or wheel model of love styles
لی ( 1973) مدل رنگ های عشق را معرفی می کند که در آن فقط سه رنگ زرد، قرمز و آبی وجود دارد و در نتیجه سه سبک نخستین عشق وجود دارد.
ترکیبات این سه سبک نخستین سبک های ثانویه عشق را به وجود می آورند برخی از سبک های ثانویه عشق ویژگی های متفاوتی ازعناصر سازنده خود دارند عبارتند از :
µ pragma : عشق واقع بینانه و عملگرا : که ترکیبلی از لودوس و استورگ است
µ mania: شیدایی : ترکیبی از لودوس و اروس
µ Agape: عشق وظیفه شناسانه و عاری از نفس پرستی : ترکیبی سازنده اصلی قابل شناسایی است : ludic – Eros – storgic – ludus – storgic – eros
همچنین سبک های ثالثیه عشق هم هستند که دربر گیرنده ترکیبات مختلف سبک های عشقی نخستین و ثانویه هستند .
نظریه مثلثی عشق :
A triangular theory of ove
نظریه مثلثی عشق در سال 1986 توسط استنبرگ مطرح شد وی با رویکردی روانسنجی عشق را ترکیبی از سه جزء می داند :
وقتی که همه عناصر به طور متوازن حضور دارند کاملترین عشق یعنی تمام عیار و کامل (consummate love ) بوجود می آید مطابق با نظریه استنبرگ این نوع عشق به سختی اتفاق می افتد و معمولاً افراد فقط بر روی یک یا دو عنصر تاکید دارند که نتیجه آن عشق هایی از این نوعند :
µ
|
infatuated love عشق احمقانه :شهوت زیاد و صمیمیت و تعهد کم
µ empty love عشق تهی : تعهد زیاد ولی صمیمیت و شهوت کم
µ romantic love : عشق خیالی : صمیمیت و شهوت زیاد ولی تعهد کم
µ fatuous love عشق بلاهت آمیز : شهوت و تعهد بالا ولی صمیمیت کم
µ companionate love : عشق مصاحبتی : صمیمیت و تعهد بالا شهوت پائین
µ liking علاقه مندی صمیمیت زیاد و شهوت و تعهد کم
µ no love بدون عشق : هیچ یک از عناصر عشق موجود نیستند .
استنبرگ معتقد است که هر چقدر مثلث های دو زوج بیشتر با هم همسو باشند سطح رضامندی بیشتری را در روابط خود تجربه خواهند کرد و نیز در یک رابطه خاص اجزای عشق جزئیات مختلفی را طی می کنند مثلاً در روابط دراز مدت سطح شهوت بعد از آنکه به اوج خود رسید تنزل می یابد اما سطح صمیمیت به سیر صعودی خود ادامه می دهد امکان دارد که دو شریک در یک زمان به عناصر واحدی اهمیت ندهند در این صورت برای آنکه رابطه موفق و پایدار باشد؛ باید شرکاء اختلافاتشان را برطرف نمایند همچنین استنبرگ مقیاس مثلث عشق را ساخته و روایی و پایایی آن را سنجیده است .
عشق به مثابه قصه love as A story
استنبرگ اذعان می دارد نظریه سه وجهی عشق با وجود کارآمدی آن یک سوال بسیار مهم را بی پاسخ می گذارد چرا من و نه کس دیگری عاشق فرد خاصی می شود و نه عاشق فرد دیگری و نیز آنکه چرا من و نه کس دیگری قادر است با انسان خاصی رابطه عاشقانه برقرار کند و با انسان دیگری نه ؟ که شاید این فرد خاص با معیار های قبلاً لیست شده وی هم کاملاً متفاوت باشد جالب آنکه خود شخص در تجارب عاشقانه پیشین خود انتخاب های مشابهی از این دسته داشته که به ناکامی وی منجر شده است و اینک گویی دوباره همان قصه را تکرار میکند بی آنکه علت آن را بداند (استنبرگ 1994)
استنبرگ با انتقاد از نظریه سه وجهی عشق و سایر رویکرد های موجود دراین زمینه نظریه‌ی جدیدی را مطرح نمود. عشق به مثابه این دیدگاه مبتنی بر این فرض است که آدمیان گرایش دارند عاشق کسانی شوند که قصه هایشان با هم یکی یا مشابه است اما نقش این کسان در قصه مکمل نقش خود آنان است و بدین ترتیب این کسان از جهاتی مثل خود آنان هستند و از جنبه های بالقوه متتفاوتند اگر از سر اتفاق عاشق کسانی شوند که قصه ای کاملاً متفاوت داشته باشند؛ آن وقت است که هم رابطه آنان وهم عشقی که زیر ساخت این رابطه است وضعیتی متزلزل پیدا می کند از طرفی شواهد و تجارب نشان داده است که وقتی دو شریک قصه های مشابه و همسازی داشته باشند رابطه‌آنها پایدار خواهد بود تداوم آن بیشتر و سطح رضایتمندی آنان از زندگی زناشوئی خود نیز بالاتر خواهد بود .
|
در این الگو افراد از زمانی که متولد می شوند شروع به شکل دادن داستان هایی در این مورد می کنند که ما معتقدیم که عشق چه باید باشد همچنین ارتباط با والدین و دیگران، رسانه ها و نمایشنامه های تلویزیونی و مطالعه کتاب و مجله و شخصیت خود آنان همه و همه انتظار فرد را راجع به روابط عاشقانه شکل می دهد همین تجارب متفاوت باعث شکل گیری قصه های افراد می شود و این قصه های مختلف توجیه کننده آن است که چرا دو شریک یک رویداد واحد را یک جور نمی‌بینند. البته افراد هیچگاه نوشتن قصه های خود را متوقف نمی کنند و همواره در حال تغییر و دستکاری آن هستند عجیب آنکه به گفته استنبرگ همین قصه ها هستند که فرد را در بزرگسالی برای انتخاب شریک بالقوه ای مستعد می سازد و دقیقاً افراد کسانی را می یابند که در پی آنان بودند حتی به صورت نا خودآگاه این کسان تکمیل کننده نقش های قصه آنان هستند حتی اگر تجارب قبلی وی ناکام کننده بوده باشند.
استنبرگ قصه ها را به پنج گروه اصلی تقسیم می کند .
قصه های عشق عبارتند از :
µ شخصی در مقام شیء : در قصه هایی که شخص به عنوان شیء نگریسته می شود شخص نقش شیء را ایفا می کند : قصه علمی ـ تخیلی ، قصه مجموعه و قصه هنر .
µ رابطه به مثابه شیء : در این قصه ها رابطه به صورت وسیله ای در می آید برای نیل به هدفی که مستقیماً هیچ ربطی به رابطه ندارد و اگر دارد بسیار اندک است قصه خانه و خانواده قصه بهبودی قصه دین و قصه بازی.
|
قصه های روایی : در این قصه ها ، جفت ها معتقدند نوعی متن واقعی یا خیالی بیرون از رابطه وجود دارد و به طرق زیادی معین می کند. که رابطه چگونه باید باشد این گروه شامل: قصه خیال (افسانه پریان ) قصه تاریخی ، قصه علم ، قصه آشپزی .
استرنبرگ و مهرداد حجت (1996) در بررسی قصه عشق چهل و سه زوج دریافتند که هر چه بین قصه‌‌های زوجین همخواننی بیشری باشد سطح رضامندی بالاتر خواهد بود و هر چه بین دیدگاه جفت ها نسبت به قصه ها تفاوت بیشتری باشد آن جفت ها در رابطه خود نامراد ترند .
منابع :
استرنبرگ رابرت جی (1382) قصه عشق نگرشی تازه به روابط مرد و زن مترجم : بهرامی هادی ، تهران : جوانه رشد .
|
مداخلات روانشناختی در توانمند سازی سالمندان
غروب زندگی نیز باید اهمیت خود را داشته باشد این غروب نمی تواند تنها امتداد رقت باری بر صبحگاه زندگی باشد .
کارل گوستاویونگ
تنها در چند سال اخیر است که به پدیده سالمندی در کشور ما توجه شده است در حال حاضر 6/6% از جمعیت کشور ما (در حدود 5/4 میلیون نفر ) سالمند هستند با در نظر گرفتن ترکیب سنی و جهشی جمعیت در سالهای 1340 و 1360 پیش بینی می شود که جمعیت ما در چند سال آینده به سرعت پیر خواهد شد ضروری است برنامه ها و سیاست گذاریهایی در سطح کلان در برخورد با این پدیده انجام پذیرد اولین جلسه شورای ملی سالمندان در دی ماه 1383 تشکیل گردید هدف این شورا بهبود و ارتقای کیفیت زندگی سالمندان و تربیت سالمندانی فعال پویا و مفید می باشد طرح های توانمند سازی به منظور ارائه خدمات گوناگون به قشر سالمندان انجام می شود خدمات مشاوره ای در این طرح ها مورد توجه خاص است لذا تربیت و پرورش مشاوران و روانشناسانی که در زمینه سالمندی دارای تجربه و مهارت لازم باشند ضروری به نظر می رسد . متاسفانه تحقیقات روان شناسی نیز در این زمینه بسیار اندک و ناکافی می باشد . بسیاری از مردم سالمندی را دوران رکود فعالیت های جسمانی
شناختی و اجتماعی می باشد. دیدگاههای منفی قالبی درباره سالمندی، این دوران را با عناوینی چون بیماری، ناتوانی، ناکارآمدی رکود ذهنی بی حاصلی انزوا فقر و افسردگی همراه کرده است حتی در تعریف علم پیری شناسی [1]گفته اند علمی است که درباره ترسیم خطوط شیب دار رو به پائین صحبت می کند (مسنلکر 1990) اما خوشبختانه این دیدگاههای منفی در سالیان اخیر به نقد کشانده شده است حضور فزاینده سالمندان در عرصه های مختلف اجتماعی دیدگاهها و پیشداوریهای عمومی دربا
مقاله بررسی اشتغال زنان و مسائل مربوط به آن در 30 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست
عنوان صفحه
- مقدمه...............................................................................................................
- اشتغال زنان....................................................................................................
- ساختار سنی زنان شاغل.................................................................................
-بیکاری زنان و عوامل مؤثر بر آن......................................................................
- خانواده و اشغال زنان : تصویر واقعیت در کشورهای صنعتی.....................
- اشتغال زنان . خانواده در ایران......................................................................
مقدمه:
موضوع «اشتغال زنان» و مخالفت مردان با کار آنها یکی از مهمترین مسایلی است که علی‌رغم اهمیت فوق العاده آن تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است، بدین ترتیب گر چه حضور فعال زنان در امور روزمره زندگی بویژه در خانه داری و تربیت کودکان آشکار است، اما نقش حساس آنها در تولید وتوسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جامعه چندان که باید محسوس نبوده است. از سوی دیگر وجود این باور در میان برخی از مردان که «نیازی به کار زنان نیست» و «جای زن درخانه است» موجب شده که فرهنگ «نان آوری مرد» در کشورهای توسعه نیافته باقی بماند و فشار بیشتری را بر روی نان‌آور خانواده که همان مرد است، وارد کند.
به گزارش خبرنگار «زنان» خبرگزاری دانشجویان ایران مخالفت مردان با کار زنان علاوه بر ایجاد فشار روانی بر روی آنها، موجب می شود که نرخ فقر درجمعیت زنان که همواره بیش از مردان است، ثابت بماند. از سوی دیگر هزینه های ملی صرف شده بریا تحصیلات وارتقای اجتماعی دختران و زنان با خارج ماندن آنها از چرخه کار وتلاش، به رکود بنشیند واین رکودهای خانوادگی، کشور و در مرحله بعد کل منطقه را با آمار وارقام اشتغالا و کار زنان نیاز است.
جنگ جهانی اول را می توان نقطه آغازین توجه به زن و شایستگی او در به دست گرفتن مسئولیتها در تولید اقتصادی بویژه در عرصه کشاورزی دانست. درسال 1908 فدراسیون بین المللی ارتقاء اطلاعات خانه داری در سوئیس تشکیل شد و مؤسسات آن اعلان کردند که زنان حق دارند زندگی بهتر، آرامش وبرابری بیشتر داشته باشند واولویت را دراین زمینه به آموزش زنان روستائی دادند که بیشتر بیسواد و پر مشغله بودند. گردهمائی گوناگون زنان روستایی در برخی از کشورها و برقراری تماس این گروه ها اولین هسته های تشکیلاتی زنان را پایه ریزی کرد واز این طریق جهان آگاهی یافت که هدف های مشترک و برقراری نزدیک می تواند چالشهای واقعی نیمی از جمعیت جهان را تبیین کند.
نخستین انجمن زنان کشورهای جهان بر اساس ارزشهای سنتی زندگی خانوادگی و مطرح کردن دیدگاهها، آراء و عقائد آنان در سطوح ملی و محلی و جهانی مورد توجه قرار گرفت. این انجمن در جهت نیل به ارتقاء سطح زندگی زنان و خانواده آنها در سطح جهان از طریق برنامه های توسعه روستایی ، آموزشی ودوره های تعلیماتی، اشاعه فرهنگ دوستی وتفاهم بین زنان سرتاسر جهان رهایی از فقر تشویق و پیشبرد آموزش و تحصیلات، جلوگیری از بیماری و حمایت از سلامت و بهداشت زنان روستایی در سطح بین المللی در زمینه های تغذیه ، بهداشت، بازاریابی، طرحهای کوچک کسب و کار، کشاورزی، مسکن، محیط زیست و طرحهای آب آشامیدنی آغاز به کار کرد. اما فقط از سال 1975 درهمایش مکزیکو ونیز درسال 1985 در همایش نایروبی دست اندرکاران فائو دریافتند که زنان روستائی درکشورهای در حال توسعه به عنوان تولید کننده، مباشر ، مبتکر ومسئول عاری از هر گونه حق و حقوقی بوده و بدلیل دریافت نکردن دستمزد سهمی نیز در اقتصاد ملی ندارند. ( به موازات جهش های جهانی در جهت شناخت جایگاه زن در نخستین سالهای پس از جنگ جهانی دوم توسعه جهانی بصورت انتقال جامعه از وضعیت سنتی به وضعیت نوین محسوس شد براساس دیدگاه توسعه رش اقتصادی و افزایش توانائی اقتصادی برای ایجاد و تداوم رشد سالانه تولید نا خالص ملی به عنوان پایه واساس توسعه مطرح شد. این مفهوم که به نشست ثروت به پائین موسوم شد دردهه 1960 میلادی موضوع اصلی توسعه بود و موافقین بسیاری را به خود جلب کرد. برپایه این نظریه افزایش درآمد به انباشت سطح بالا از پس انداز ودر نتیجه رشد اقتصادی می انجامد . بر اساس نگرشهای جدید الگوی توسعه قبلی مورد تردید جدی قرار گرفت و شاخصهای توسعه یافتگی که دردهه های 1950 و 1960 میلادی مطرح شده بود مورد تردید قرار گرفت و ملاکهای صرفاً اقتصادی بطور کلی مردود شمرده شد. از نظر این گروه اندیشمندان پدیده توسعه تنها منحصر به رشد اقتصادی و صرف اندازه کمی درآمد واشتغال نیست با گسترش دیدگاههای جدید توسعه وبسط حوزه مفهومی آن از دهه 1970 میلادی به بعد نگرشهای جدیدی پایه ریزی شد که نقطه عطف آن را در دهه 1990 میلادی می توان به وضوح مشاهده کرد . این دهه در بدو شروع به عنوان دهه توسعه انسانی شکل گرفت. در سالهای دهه 1990 مردم باید به استواری در کانون فرآیند توسعه جای گیرند. محکمترین دلیل این امر آنست که فرآیند توسعه اقتصادی به نحو فزاینده ای به عنوان فرآیندی برای گسترش تواناییهای مردم تلقی می شود.
- مهاجرت فزاینده از روستا به شهر.
بدهی است درصورتی ثابت باقی ماندن نرخ مشارکت زنان درهمان سطح 2/8 درصد سال 65 نرخ بیکاری زنان می توانست کمتر از 35/13 درصدی سال 75 باشد . لذا افزایش نسبی این نرخ دراین دوره برای زنان اثر ناچیزی درظهور بیکاری ساختاری تحولات جمعیتی ناشی از افزایش نرخ مشارکت زنان داشته است. درمقابل دردوره (80-75) با افزایش نسبی نرخ مشارکت نیروی کاری از 4/35 درصد درسال 75 به سطح 1/37 درصد درسال 1380 رسید وقدر مطلق بیکاران از یک میلیون و 456 هزار نفر درسال 75 به حدود دو میلیون و 475 هزار نفر در سال 80 افزایش یافت. نرخ مشارکت مردان طی این دوره تقریباً در سطح 61 درصد ثابت باقی ماند اما نرخ بیکاری آنان از 46/8 درصد سال 75 به سطح 34/13 درصد درسال 80 رسید. بنابراین نرخ بیکاری مردان در این دوره بدون تغییر درنرخ مشارکت آنان افزایش یافته است لذا افزایش بیکاری مردان دراین دوره باید تحت تأثیر عوامل دیگری غیر از تحولات جمعیتی ناشی از نرخ مشارکت آنان باشد. در مقابل دراین دوره نرخ مشارکت زنان از 1/9 درصد درسال 75 با افزایش قابل ملاحظه ای دریک دوره پنج ساله به سطح 12 درصد در سال 80 رسید. به عبارت دیگر عرضه نیروی کارزنان از حدود دو میلیون نفر در سال 75 به حدود سه میلیون نفر رسید که همزمان با این پدیده نرخ بیکاری زنان نیز از 35/13 درصد در سال 75 با افزایش قابل ملاحظه ای به سطح 8/. 18 درصد درسال 1380 رسید . براین اساس درحدود دو میلیون و چهارصد هزار نفر از آنان شاغل و 550 هزار نفر نیز بیکار بودند. همانطور که اشاره د از مهمترین عوامل مربوط به افزایش نرخ مشارکت زنان افزایش سطح تحصیلات وفارغ التحصیلی آنان خصوصاً درسطح آموزش عالی است و همانگونه که انتظار می رفت نرخ مشارکت نیرویکارخصوصاً زنان از اوایل دهه 80 روبه افزایش نهاد و پیش بینی می شود نرخ بیکاری زنان طی سالهای آینده به بالای 20 درصد برسد.
مقاله بررسی تاثیر خاطره گویی گروهی بر میزان افسردگی زنان سالمند
مقدمه:
از آن جا که هر پژوهشی برخاسته از نظریه یا موقعیتی ویژه است که بنیاد پرسش و تلاش برای پاسخ گویی به آن را فراهم می آورد، در فصل حاضر نخست به چهارچوب نظری پژوهش پرداخته می شود و سپس، اهمیت و ضرورت پرسش و هدفهای پژوهش بازگو می شود.
موضوع پژوهش:
عنوان پژوهش: بررسی تاثیر خاطره گویی گروهی بر میزان افسردگی زنان سالمند
بیان مسأله
از میان نظریه های رشد، معروفترین آن ها با جنبه های تحولی سالمندی، نظریه اریکسون است. بر اساس این نظریه، تطابق فرد با محیط در طی مرحله های هشت گانه ای از زاد تا نرگ صورت می گیرد. هر یکی از این مرحله ها همراه با یک بحران است که در تکامل فرد تأثیر می گذارد. هر مرحله به سبب شرایط خاص خود، یک سلسله وظایف و تکالیف برای فرد ایجاد می کند که شکل پذیری عناصر مختلف شخصیت به این که فرد هر یک از وظایف خود را چگونه انجام دهد، یا با هرکدام از بحرانها چگونه برخورد کند بستگی دارد (شاملو، 1374). از جمله مراحلی که اریکسون از آن سخن می گوید مرحلة وحدت یافتگی من در برابر یأس و ناامیدی است که از پنجاه سالگی تا پایان عمر ادامه دارد و مشخص کننده دوره ی پایانی زندگی افراد است. این مرحله زمانی است که افراد به عقب برمی گردند و انتخابهایی را که انجام داده اند مرور می کنند و به موفقیتها یا شکستها و به «فراز و نشبیهایی» که زندگی اشان داشته است می اندیشند. اگر افراد از این مرور و اندیشه با این احساس بیرون آیند که زندگی آنها منظم و معنا داشته است، و از انتخابهایی که به عمل آورده و کارهایی که انجام داده اند رضایتی کامل داشته باشند،
گنجی (1369) معتقد است که افسردگی سالمندان به دلیل تغییرات بدنی – روانی و اجتماعی ایشان است. شعاری نژاد (1379) هم افسردگی سالمندان را با دگرگونی های روانی – اجتماعی آن ها مرتبط می داند. پذیرفتن اعتقادات سنتی و تصورات قالبی فرهنگی راجع به دورة سالمندی می تواند باعث شود که آن ها احساس بی کفایتی و حقارت کنند. همچنین سالمندان ممکن است فکر کنند که در این دوره نمی توانند مهارت های تازه ای بیاموزند و برای اوقات فراغت خود سرگرمی تازه ای داشته باشند، احساس می کنند که تا اندازه ای فراموشکار شده اند و در به یادسپردن اسم ها یا رخدادهای تازه با مشکل مواجهند. در نتیجه به جای سازگار ساختن فعالیت های خود با وضعیت ذهنی خویش، از همه فعالیت هایی که مستلزم رقابت با جوانان است دست می کشند و از این که نمی توانند مانند دیگران کار کنند خود را گناهکار می پندارند. همة این شرایط ممکن است موجب شود که فرد سالمند عزت نفس خود را از دست بدهد.
در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، تغییرات اجتماعی و رشد شهرنشیتی باعث شده است که سالمندان نقش رهبری در خانواده های گسترده را از دست بدهند به طوری که افراد سالمند در حال حاضر بیش از هر زمانی به تنهایی زندگی می کنند و از کمبود سایر منابع، احساس تنهایی، و مورد غفلت قرار گرفتن رنج می برند. در حقیقت این تحول جمعیتی و نوع زندگی اجتماعی در جوامع کنونی سبب شده که تعداد کمتری از خانواده ها بتوانند از سالمندان نگهداری کنند، این امر موجب تشکیل و بوجود آمدن خانه های سالمندان شده است (هروی کریمونی 1378؛ شعاری نژاد، 1379). در حال حاضر 64 سرای سالمندان در کشور ما فعال است که از این تعداد 7 سرای خصوصی، 7 سرای اقلیت مذهبی، 2 سرای دولتی، 1 سرای خیریه در استان تهران و 47 سرای دولتی در دیگر استان ها فعالیت دارند که در مقایسه با سال 1370 که 43 سرای سالمند وجود داشته است افزاش چشمگیری را در مدت کوتاهی نشان می دهد (همان).
فهرست
| عنوان | صفحه | |
| پیشگفتار |
| |
| فصل اول | 1 | |
| مقدمه | 3 | |
| موضوع پژوهش | 4 | |
| بیان مسئله | 4 | |
| اهمیت موضوع پژوهش | 11 | |
| ضرورت موضوع پژوهش | 11 | |
| اهداف پژوهش | 14 | |
| سئوالات پژوهش | 16 | |
| فرضیه های پژوهش | 16 | |
| پیش فرضهای پژوهش | 17 | |
| تعریف متغییرهای عملیاتی | 17 | |
| محدودیت های پژوهش | 18 | |
| خلاصه فصل اول | 19 | |
| فصل سوم | 21 | |
| مقدمه | 23 | |
| موضوع پژوهش | 24 | |
| جامعه پژوهش | 24 | |
| نمونه پژوهش | 25 | |
| چگونگی نمونه گیری | 25 | |
| چگونگی گردآوری اطلاعات | 25 | |
| ابزار پژوهش | 26 | |
| طرح آماری از روش های آماری | 27 | |
| خلاصه فصل | 28 |
بررسی ویژگی اقتصادی و اجتماعی زنان سرپرست خانوار در مقایسه با مردان
زنان سرپرست خانوار مقوله است که در چهارچوب رفاه خانواده امر مهمی تلقی می شود و حقیقتاً زن و خانواده دو مقوله غیر قابل تفکیک از یکدیگرند. واقعیات موجود در جامعه نشان از آن دارد که علی رغم اعلامیه ها و بیانیه ها و تاسیس نهادها و سازمان های بین المللی مختلف در تحقق حقوق زن، مسئولیت و هزینه ها قابل توجه و طاقت فرسای تامین معاش خانواده که بر عهده این قشر آسیب پذیر اجتماعی می باشد در بسیاری از موارد سخت و یا حتی غیر ممکن است و در صورت تحقق نیز زندگی سرشار از سختی ها و محنت ها را متحمل این مادران پدر نما می کند. در این میان زنان سرپرست خانوار دارای مسئولیت سنگین اقتصادی و اجتماعی در خانواده هستند. آنان هم مادران فرزندان خود هستند و هم پدران آنان. اصطلاح زنان سرپرست خانوار به زنانی اطلاق میشود که مسئولیت تامین معاش زندگی یا اداره امور خود و یا خانواده خود را بطور دائم یا موقت عهده دار هستند.
زنان سرپرست خانوار از جمله گروهای آسیب پذیر اجتماعی هستند که گاه عواملی چون طلاق ، فوت یا اعتیاد همسر، از کار افتادگی و رها شدن توسط مردان موجب آسیب پذیر شدن این طیف وسیع در جامعه می شود. تصور این واقعیت که اگر موقعیت آنان در جامعه سنتی و پدر سالارانه باشند نیز درد آور است. براساس آمار های رسمی کشور امروز زنان سرپرستی 4/9درصد خانوار ایرانی را بر عهده دارند (غفاری.1382.6) درآمد کمتر زنان سرپرست خانوار موجب فقر نسبی آنان نسبت به مردان سرپرست خانوار می شود.
متاسفانه در جامعه کنونی ما زندگی زنان پس از ترک شوهر غالبا با ابهامات و مخاطراتی روبروست از جمله سرپرستی فرزندان به تنهایی، سختی مشکلات اقتصادی، زندگی در تنهایی و همراه با افسردگی و ناامیدی و همچنین نگرش غلط جامعه نسبت به زنان مطلقه و بیوه در فقدان همسرشان آنان را در روابط اجتماعی و حضور در اجتماع با مشکلات عدیده ای روبرو می کند. نگاه های معنی دار، سخنان تلخ و گزنده، از دست دادن حمایت های عاطفی همسر، فقر اقتصادی و تمایل به تنها ماندن و حفظ حیثیت و شخصیت خود پاره ای از مشکلات تمام ناشدنی این قشر زحمت کش است. باری با تمام این مشکلات نیاز به توجه جدی در این باره احساس می شود.
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات
مقدمه
اهمیت موضوع
سوالات تحقیق
فرضیات تحقیق
فصل دوم: ادبیات تحقیق
سرپرست خانواده
ادبیات نظری
نظریات اسلام
نظریه‌های روانشناسی
نظریات جامعه شناسی
الف:نظریه زنانه شدن فقر یا آسیب پذیری زنان سرپرست خانوار
ب:نظریه ساختی کارکردی
ج:نظریه طبقاتی و ناتوانی دولت ها
د:نظریه کنش
چارچوب نظری
پیشینه تحقیق
قانونگذاری
اجرایی
راهبردها و راهکارها
رویکرد پیشگیری
رویکرد حمایتی
حمایت‌های قانونی
حمایت‌های اقتصادی
فهرست منابع
پایان نامه بررسی اشتغال زنان در نظام حقوقی ایران با توجه به کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان در 250 صفحه ورد قابل ویرایش
بخش اول – بررسی اشتغال زنان از دیدگاههای مختلف
فصل اول – اشتغال زنان از دیدگاه اجتماعی و اقتصادی
بند اول- اشتغال زنان در دنیا .............................................................. 13
الف – میزان اشتغال زنان در دنیا ............................................ 13
ب- اشتغال زنان دنیا در بخشهای مختلف .............................. 18
بند دوم- اشتغال زنان درایران ............................................................ 22
الف – میزان اشتغال زنان در ایران.......................................... 22
ب- اشتغال زنان ایران دربخشهای مختلف ............................. 25
گفتار دوم – موانع اشتغال زنان .................................................................... 29
بند اول- موانع اجتماعی ....................................................................... 30
الف- طرز فکر وباورهای اجتماعی........................................... 30
ب – سنتها وآداب و رسوم اجتماعی......................................... 31
ج – ازدواج ومسئولیتهای خانوادگی ......................................... 33
د- عدم تمایل کارفرمایان نسبت به استخدام زنان................... 34
بند دوم- موانع فرهنگی ...................................................................... 35
الف – موانع آموزشی ............................................................... 35
ب – ضعف خودباوری و اتکاء به نفس از سوی زنان ............ 37
ج – عدم تمایل مردان به کار زنان در محیط های مختلط ....... 38
بند سوم- موانع اقتصادی .................................................................... 39
الف – رکود اقتصادی .............................................................. 39
ب – شغل محسوب نکردن برخی از فعالیتهای زنان................. 39
ج – اختلاف دستمزد ................................................................. 40
فصل دوم – اشتغال زنان از دیدگاه اسلام واسناد بین المللی
بند اول- کار در اسلام ......................................................................... 43
الف – کار درآیات قرآن کریم .................................................. 43
ب- کار در سنت وروایات ....................................................... 45
ج – کار از دیدگاه فقهی............................................................. 47
بند دوم – موضع اسلام در خصوص وضعیت شغلی زنان ................. 48
الف – اشتغال زنان درقرآن ..................................................... 48
ب – اشتغال زنان در سنت وروایات......................................... 50
ج – اشتغال زنان در فقه .......................................................... 53
1- ضرورت ملاحظه مقتضیات زمان ومکان در استنباط
مقررات اسلامی ................................................................ 55
2- عقل،مبنای استنباط منابع فقهی .................................... 57
گفتار دوم – بررسی اشتغال زنان در اسناد بین المللی ............................... 59
بند اول – مقاوله نامه های سازمان بین المللی کار .............................. 59
الف – مقاوله نامه شماره (111)............................................... 60
ب- مقاوله نامه شماره (100).................................................. 61
ج – مقاوله نامه های شماره (122) و(142)............................. 61
د- مقاوله نامه شماره (103).................................................... 62
بند دوم – اسناد بین المللی حقوق بشر ................................................. 64
الف – منشور ملل متحد............................................................. 64
ب – اعلامیه های حقوق بشر ................................................... 64
1- اعلامیه جهانی حقوق بشر ........................................... 64
2- اعلامیه اسلامی حقوق بشر .......................................... 65
ج – میثاق های بین المللی حقوق بشر........................................ 66
1- میثاق بین المللی حقوق مدنی وسیاسی ........................ 66
2- میثاق بین المللی حقوق اقتصادی- اجتماعی- فرهنگی.. 66
د- کنوانسیون های بین المللی حقوق بشر ............................... 67
1- کنوانسیون رفع هر گونه تبعیض علیه زنان ................. 67
2- کنوانسیون حقوق سیاسی زنان ................................... 69
بخش دوم – بررسی اصول مرتبط با حق اشتغال زنان در کنوانسیون (CEDAW) و قوانین موضوعه ایران
فصل اول – بررسی اصول عمومی مرتبط با حقوق اشتغال زنان
گفتار اول – حق اشتغال به عنوان یک حق لاینفک حقوق انسانی.................. 72
بند اول – حق اشتغال در کنوانسیون (CEDAW) .................................... 72
الف – مقصود کنوانسیون از رفع تبعیض و تساوی زن و مرد ........ 72
ب- مفهوم حق اشتغال از دیدگاه کنوانسیون .......................... 76
بند دوم-حق اشتغال در قانون اساسی ایران........................................ 77
الف – بررسی حقوق زن از منظر برخی اصول قانون اساسی 77
1- رعایت کرامت انسانی و عدالت فردی واجتماعی در
مورد زنان.......................................................................... 77
2- تساوی حقوق زن ومرد درقانون اساسی ................... 79
ب- بررسی حق اشتغال زنان از دید برخی اصول قانون اساسی 80
گفتار دوم – حق برخورداری از فرصت‌های شغلی یکسان ........................... 81
بند اول – حق برخورداری ازفرصت‌های شغلی یکسان درکنوانسیون
(CEDAW)........................................................................................................... 81
بند دوم- حق برخورداری از فرصت‌های شغلی یکسان در قوانین موضوعه
ایران ................................................................................................................ 82
الف – اصل برابری ورود به خدمت عمومی طبق قانون استخدام
کشوری............................................................................................................. 83
ب – ایجاد فرصت‌های یکسان برای اشتغال زنان .................... 84
گفتار سوم – حق انتخاب آزادانه حرفه وشغل............................................... 86
بند اول- حق انتخاب آزادانه حرفه وشغل در کنوانسیون (CEDAW)...... 87
بند دوم- حق انتخاب آزادانه حرفه وشغل در قوانین موضوعه ایران 88
بند سوم - محدودیتهای موجود بر آزادی انتخاب شغل زنان ........... 89
الف – محدودیتهای عمومی ...................................................... 89
1- عدم مخالفت با اسلام ................................................... 89
2- عدم مخالفت با مصالح عمومی .................................... 90
ب- محدودیتهای اختصاصی.................................................... 90
1- اشتغال به کارهای زیان آور،خطرناک، سخت وحمل بار
بیش از حد ......................................................................... 90
2- اشتغال به شغل منافی مصالح خانوادگی یا حیثیات زن 91
گفتار چهارم – حق برخورداری برابر از ارتقاء مقام وامنیت شغلی ............. 95
بند اول- حق برخورداری برابر از ارتقاء مقام .................................... 95
الف – حق برخورداری برابر از ارتقاء مقام در کنوانسیون (CEDAW) ... 95
ب- حق برخورداری برابر از ارتقاءمقام در قوانین موضوعه ایران......... 96
بند دوم – حق برخورداری برابر از امنیت شغلی.................................. 99
الف – حق برخورداری برابر از امنیت شغلی در کنوانسیون (CEDAW) .... 99
ب – حق برخورداری برابر از امنیت شغلی در قوانین موضوعه ایران..... 100
گفتار پنجم –حق دریافت مزد مساوی و برخورداری از تامین اجتماعی....... 102
بند اول – حق دریافت مزد مساوی در مقابل کارمساوی .................... 102
الف – حق دریافت مزد مساوی در مقابل کار مساوی در
کنوانسیون (CEDAW)......................................................................................... 102
ب – حق دریافت مزد مساوی در مقابل کارمساوی درقوانین
موضوعه ایران................................................................................................. 104
بند دوم – حق برخورداری از تامین اجتماعی برابر ............................. 106
الف – حق برخورداری از تامین اجتماعی برابر در کنوانسیون
(CEDAW) ......................................................................................................... 107
ب- حق برخورداری از تامین اجتماعی برابردرقوانین موضوعه
ایران................................................................................................................. 108
فصل دوم – بررسی اصول اختصاصی مرتبط با حق اشتغال زنان
گفتار اول – ممنوعیت اخراج به دلیل بارداری یا مرخصی زایمان ............... 115
بنداول- ممنوعیت اخراج به دلیل بارداری یا مرخصی زایمان در
کنوانسیون (CEDAW)......................................................................................... 116
بند دوم- ممنوعیت اخراج به دلیل بارداری یا مرخصی زایمان در قوانین
موضوعه ایران................................................................................................ 117
گفتار دوم – استفاده از مرخصی وبرخورداری از حقوق ومزایای دوران
بارداری و زایمان ........................................................................................... 118
بند اول – استفاده از مرخصی وبرخورداری از حقوق ومزایای دوران
بارداری و زایمان در کنوانسیون (CEDAW)...................................................... 119
بند دوم – استفاده از مرخصی و برخورداری از حقوق و مزایای
دوران بارداری و زایمان در قوانین موضوعه ایران ...................................... 123
گفتار سوم – ارائه خدمات حمایتی به والدین ................................................ 133
بند اول –ارائه خدمات حمایتی به والدین در کنوانسیون (CEDAW)........ 133
بند دوم – ارائه خدمات حمایتی به والدین در قوانین موضوعه ایران... 137
بند اول- برخورداری از حمایت درزمان بارداری در کنوانسیون (CEDAW).... 142
بند دوم – برخورداری از حمایت درزمان بارداری در قوانین موضوعه
ایران................................................................................................................. 143
بخش سوم – بررسی اشتغال زنان در مناصب مهم دولتی و سیاسی در کنوانسیون (CEDAW) وقوانین موضوعه ایران
فصل اول- بررسی اشتغال زنان درمناصب مهم دولتی وسیاسی در کنوانسیون (CEDAW)
گفتار اول – برابری زن و مرد به تصدی مشاغل مهم دولتی وسیاسی
در کنوانسیون(CEDAW).................................................................................. 150
بند اول- برابری زن به تصدی مشاغل مهم دولتی و سیاسی در سطح
ملی ................................................................................................................... 159
بند دوم – برابری زن ومرد به تصدی مشاغل مهم دولتی و سیاسی در
سطح بین المللی .............................................................................................. 159
الف – توصیه کلی شماره 8...................................................... 160
ب –توصیه کلی شماره 10........................................................ 163
گفتار دوم – اتخاذ تدابیری خاص درجهت گسترش حضور زنان در مناصب
مهم دولتی و سیاسی ..................................................................................... 164
بند دوم- اتخاذ تدابیری خاص در سند کنفرانس جهانی زن- پکن....... 166
فصل دوم- بررسی اشتغال زنان درمناصب مهم دولتی وسیاسی در قوانین موضوعه ایران
گفتار اول – جایگاه زنان در نهاد رهبری ....................................................... 177
بند اول – رهبری .................................................................................. 177
بند دوم- شورای رهبری ..................................................................... 179
بندسوم – مجلس خبرگان...................................................................... 182
گفتار دوم – جایگاه زنان در قوای سه گانه(مجریه، مقننه،قضائیه) .............. 184
بند اول- جایگاه زنان در قوه مجریه..................................................... 184
الف – ریاست جمهوری............................................................. 184
ب – وزارت .............................................................................. 189
بند دوم- قوه مقننه ............................................................................... 190
الف- مجلس شورای اسلامی ................................................... 190
ب- شورای نگهبان .................................................................. 191
بند سوم – قوه قضائیه ......................................................................... 194
الف- قضاوت ........................................................................... 194
ب – ریاست قوه قضائیه .......................................................... 202
گفتار سوم – جایگاه زنان در نیروهای مسلح .............................................. 203
بند اول- ارتش...................................................................................... 206
بند دوم – نیروی انتظامی ..................................................................... 207
بند سوم- سپاه پاسداران ..................................................................... 209
جدول شماره 1: نرخ مشارکت نیروی کاربه تفکیک جنس در کشورهای مختلف جهان طی سالهای 98-1989 15
جدول شماره 2: میزان فعالیت زنان (نرخ مشارکت) در مقاطع ده ساله در ایران 23
جدول شماره 3: توزیع نسبی جمعیت فعال برحسب مناطق به تفکیک جنس طی سالهای 75-1355 25
جدول شماره 4: توزیع نسبی جمعیت شاغل دربخشهای عمده فعالیت برحسب مناطق به تفکیک جنس طی سالهای75-1355................................................................................................................ 27
جدول شماره 5:توزیع مستخدمان کشوری دروزارتخانه ها وموسسات مشمول وغیرمشمول قانون استخدام کشوری برحسب جنس درسالهای 1365 و1374 28
به عنوان نیمی از منابع انسانی، زنان نه تنها موضوع وهدف هر نوع توسعه‌ای هستند بلکه اهرم موثری در پیشبرد اهداف توسعه اقتصادی واجتماعی می‌باشند.تجهیز این منبع مهم وبه کارگرفتن صحیح و مطلوب آن نه تنها نیل به اهداف توسعه اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی را آسان‌ترمی‌کند بلکه از نظر تحقق هدفهای مربوط به توزیع عادلانه‌تر درآمدها و بالابردن سطح رفاه خانواده تاثیرات مثبتی بر جای خواهد گذاشت.
ضرورت والزام اقتصادی- اجتماعی مشارکت مولد زنان دربرنامه های توسعه، در تکامل تاریخ و پیشرفت جوامع بشری همیشه مطرح بوده است لیکن هنوز در جوامع عقب‌مانده و در حال توسعه،تعادل مطلوب و قابل قبول در امر مشارکت عادلانه زن ومرد در فعالیتهای اقتصادی و استفاده منصفانه ازفرصت‌های مشارکت وبروز خلاقیت و استعداد برتر برقرار نشده است.[1]
با آنکه آیین مقدس اسلام از 1400 سال قبل استقلال اقتصادی زن را پیش‌بینی و اعلام کرده است و به تبعیت ازآن در متون حقوقی نیز بدان اشاره شده است ولی زنان ایرانی از نظر وضعیت اقتصادی، بالاخص ورود به بازار کار، که شاخصه اصلی اتکای اقتصادی است حدود صد سال عقب‌تر اززنان در جوامع صنعتی می‌باشد.[2] از این رو برای دستیابی به استقلال اقتصادی، کافی نیست که در متون حقوقی و مذهبی برای زنان حقوقی قائل شویم که تحقق آنها به راحتی امکان پذیر نباشد، بلکه این استقلال یاد شده نیازمند زمینه‌سازی‌های فرهنگی،اجرایی واجتماعی است که آن را از حد شعارهای آرمانی و مجموعه اندیشه‌های احساساتی بیرون آورده و به مرحله عمل برساند.
در این فصل، ابتدا در قالب گفتار اول به بررسی وضعیت آمار اشتغال زنان در دنیا وایران می‌پردازیم و سپس در گفتار دوم ،در مورد موانع اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی اشتغال زنان بحث می‌کنیم.
گفتار اول – وضعیت اشتغال زنان ازنگاه آمار
به طور سنتی نیروی کار شامل همه افرادی میشود که برای تهیه وتولید کالا وخدمات اقتصادی کارمی‌کنند. در عمل این تعریف مشکلات خاصی را به ویژه درزمینه آمارگیری از کار زنان بوجود می‌آورد. مکرراً مشاهده شده است فعالیت‌هایی که نوعاً توسط زنان انجام می گیرد، به طور منظم از آمار نیروی کار و درآمد ملی خارج میشود. در بسیاری از نظام‌های اقتصادی تمایل به نادیده گرفتن کار زنان وجود دارد و چنین تمایلی بر روش‌های جمع‌آوری اطلاعات آماری از فعالیتهای زنان تاثیر می‌گذارد. مشکلات روش‌شناسی در تحقیقات از قبیل زمان مراجعه (تعیین یک روز در یک هفته، عدم توجه به تغییرات فصلی واشتغال نوبتی) و همچنین مشکلات اجرایی کار از قبیل جنسیت آمارگیران و افراد مصاحبه شونده (اغلب با مردان مصاحبه می‌کنند واحتمالاًمردانی که رئیس خانواده هستند)و نیز مشکلات مربوط به فعالیت های اقتصادی،همه این عوامل در کم تخمین زدن میزان اشتغال زنان درآمارهای رسمی بسیاری از کشورها موثر می‌باشند.
تا سال 1982، توصیه‌های سازمان ملل متحد و سازمان بین‌المللی کار بر این نکته تاکید داشتند که کار درمشاغل اولیه دارای دستمزد در درآمد ملی محاسبه و منظور گردد. اگر چه روش آمارگیری در کشورهای مختلف با یکدیگر تفاوت دارد ولی اغلب دولتها تمایل دارند تا بسیاری از فعالیتهای بدون دستمزد زنان را حتی اگر اقتصادی بوده و در درآمد خانواده ودرآمد ملی موثر باشند، گزارش ندهند. کم تخمین زدن کار اقتصادی زنان در کشورهایی که فاقد بازار گسترده هستند وهمچنین درواحدهای زراعی کوچک وخود مصرف به صورت شدیدتری ملاحظه میشود.
مشکل محاسبه کارزنان به ویژه در دوبخش حاد میشود، یکی کار در کارگاههای خانوادگی ( بدون مزد) و دیگری کارهای خانگی است. در بسیاری از کشورها کارگران خانوادگی بدون دستمزد در بخشهای اقتصادی فعالیت می‌کنند اما در کشورهای در حال توسعه اینگونه کارگران در بخش کشاوزی نقش مهمی را عهده دار می‌باشند. زنان روستایی نه تنها در تولیدات اولیه کشاوزی فعال هستند بلکه حتی مسئولیت نگهداری و مراقبت از دام‌ها وتولید فرآورده‌های دامی با آنها است، ضمن اینکه مشغول فعالیتهای مختلف غیرزراعی از قبیل فرابری، انبار کردن و بازاریابی محصولات کشاورزی نیز می‌باشند.
مشکل اساسی در محاسبه و بررسی کارهای خانوادگی بدون مزد آن است که این نوع کارها تفاوت آشکاری با کارهای خانگی ندارند. در واقع همه اعضای خانواده‌های کم‌درآمد( اعم از مرد، زن وفرزند) در تأمین احتیاجات اولیه خانواده خود مشارکت می‌کنند. حتی اگر مرد و زن به طور مساوی وقت خود را در فعالیتهای اقتصادی صرف کنند، باز هم معمولاً زنان اداره خانه را برعهده دارند. در کشورهای در حال توسعه زنان وقت وکار بیشتری را برای تهیه غذا و تامین آب و نیازهای سوختی خانواده مصرف
می کنند. تحقیقات مختلف نشان میدهد که کار روزانه زنان روستایی 12 تا 16 ساعت طول می‌کشد که این امر سلامتی آنان را به طور جدی تهدید میکند. از سوی دیگر با وجود اینکه در کشورهای صنعتی زنان کمتر کارمی‌کنند ولی بیشتر کارهای خانه از قبیل آشپزی، نظافت، خرید و نگهداری از فرزندان بر عهده آنان است. کارهای خانگی اغلب بدون دستمزد باقی می‌مانند ومعمولاً به عنوان فعالیت اقتصادی درآمار مربوطه مورد محاسبه قرار نمی گیرند.[3]
در سیزدهمین کنفرانس بین‌المللی کارشناسان آمار کار که توسط دفتر بین‌المللی کار درسال 1982 برگزار گردید، به منظور حل مشکلات مذکور تعریف جدیدی از جمعیت فعال اقتصادی پذیرفته شد. طبق این تعریف که براساس سیستم محاسبات ملی سازمان ملل متحد می‌باشد، تولید کالاها وخدمات اقتصادی شامل تمام تولیدات و فرابری محصولات اولیه است خواه برای بازار وداد وستد و خواه برای مصرف شخصی بوده باشند.در این تعریف، کارگران معیشتی و کارگران خانوادگی فاقد مزد به عنوان خویش‌فرما درآمار منظور و محاسبه می‌شوند. اما وظایف خانوادگی فعالیت اقتصادی محسوب نگردیده‌اند.[4] بدین ترتیب انتظار می‌رود با این تعریف جدید از فعالیت اقتصادی در آینده عمل محاسبه وثبت اشتغال زنان بهتر انجام شود.
اشتغال زنان در مناصب مهم دولتی و سیاسی یکی از مسائلی می باشد که همواره از سوی طرفداران حقوق زن در سراسر جهان مورد توجه قرار گرفته است. زیرا علی‌رغم اینکه زنان در سالیان اخیر، در زمینه بهره گیری از حق اشتغال توفیقات زیادی بدست آورده‌اند؛ لکن هنوز نتوانسته اند در احراز مناصب دولتی و سیاسی ( بخصوص در سطوح بالا) موفقیت چندانی کسب کنند. به طوری که امروزه در جهان کمتر از (5%) زنان می توانند به چنین مناصبی دست پیدا کنند. حتی در کشورهای صنعتی با آنکه حدود (40%) از نیروهای کار را زنان تشکیل می‌دهند، تنها گروه اندکی از زنان میتوانند به سمت های مهم سیاسی ودولتی برسند.
در کشورهای اسلامی نیز عمدتا آمار اشتغال زنان در مناصب مهم دولتی وسیاسی درحد پایینی قرار دارد، در این زمینه این کشورها را به 3 گروه میتوان تقسیم کرد:
گروه اول، شامل کشورهایی مثل عربستان وکویت می باشد، که زنان به علت وجود موانع حقوقی وغیرحقوقی حتی در احراز سمتهای دولتی وسیاسی در سطوح متوسط نیز با مشکلات فراوانی مواجه هستند.
گروه دوم، شامل کشورهایی چون عراق،مراکش و ایران می‌باشد، که اگر چه در قوانین خود، احراز مناصب عالی کشور را برای همه افراد اعم از زن ومرد پیش بینی کرده‌اند، لکن زنان به علت موانع عمدتا غیرحقوقی توفیق چندانی در اشغال چنین پستهایی نداشته‌اند، هر چند این کشورها توانسته اند در سطوح متوسط، برابری میان زنان و مردان را درحد نسبی ایجاد کنند.
گروه سوم : شامل کشورهایی چون سوریه، اندونزی ومالزی می باشد. این کشورها که نسبت به سایر کشورهای اسلامی به حضور زنان درمشارکت سیاسی توجه بیشتری نشان داده‌اند، سعی کرده اند از طریق برطرف کردن موانع حقوقی وغیرحقوقی، راه را برای تصدی مشاغل فوق الذکر برای زنان باز کنند، که اتفاقا در این زمینه موفقیتهای زیادی نیز بدست آورده‌اند.[1]
به هر حال باید توجه داشت،درجهان امروزی،علی‌رغم تمامی پیشرفت حقوق زنان، در اکثر کشورها زنان با موانع متعددی برای حق شرکت در حکومت از طریق احراز مشاغل کلیدی و عالی رتبه مواجه هستند.
از لحاظ تاریخی و فرهنگی این امر که سیاست عرصه مردان است و ورود در مناسبات سیاسی طبیعتی مردانه می خواهد یک میراث کهن تاریخی است که در فرهنگ‌های مختلف ماندگار شده است. در طول تاریخ زنان خود نیز به این باور رسیده اند که سیاست امری مردانه است و با این باور غلط همواره خود را به حاشیه کشانده‌اند. گر چه در این زمینه هم خواسته و ناخواسته به این باور رسیده اند و در عدم مشارکت سیاسی زنان مؤثر و سهیم بوده اند.
از طرف دیگر زنان به علت مسؤولیت های خانوادگی و مشغله فراوان در خانواده و تربیت فرزندان فرصت های بسیار کمتری نسبت به مردان برای پرداختن به امور اجتماعی و سیاسی دارند.
فقر زنان و وضعیت نابسامان اقتصادی واجتماعی و وابستگی اقتصادی آنها به مردان و درصد بالای بی سوادی و فقدان آگاهی سیاسی ودر نتیجه محافظه کاری سیاسی وسیاست گریزی زنان که محصول فقدان سواد و آگاهی‌های لازم است[2] از عمده ترین موانع زنان در عدم احرازمناصب مهم دولتی وسیاسی می‌باشد.
این بخش مشتمل بر دو فصل است، در فصل اول اشتغال زنان در مناصب مهم دولتی وسیاسی در کنوانسیون (CEDAW) مورد بررسی قرار می‌گیرد و در فصل دوم درباره وضعیت اشتغال زنان ایرانی در مناصب مهم دولتی و سیاسی بحث می‌کنیم.
فصل اول- بررسی اشتغال زنان در مناصب مهم دولتی‌و سیاسی در کنوانسیون (CEDAW)
اشتغال زنان در مناصب مهم دولتی وسیاسی،یکی از مباحثی می باشد که همواره از سوی برخی از اسناد بین المللی مورد توجه قرار گرفته است. ضمنا در این زمینه فعالیتهای گسترده‌ای توسط مجمع عمومی ملل متحد، شورای اقتصادی واجتماعی و کمیسیون مقام زن با همکاری سازمان بین المللی کار و یونسکو انجام شده، که براساس آن برنامه های بلندمدتی را برای تشویق آموزش سیاسی و عمومی زنان و تشویق دولتها به رعایت و تضمین آنها بکار بسته اند. چنین تلاشهایی باعث تشکیل کنفرانسها و وضع کنوانسیونهای بین المللی شده، که هریک از آنها به نوعی خواستار حضور هر چه بیشتر زنان در عرصه حکومت از طریق تصدی مشاغل سطح بالای سیاسی ودولتی می‌باشند.
کنوانسیون (CEDAW) یکی از مهم ترین اسنادی است که به برابری زن و مرد به تصدی مشاغل مهم دولتی وسیاسی در دوسطح ملی وبین المللی پرداخته و خواستار اتخاذ تدابیری خاص در جهت گسترش حضور زنان در این عرصه بوده است که در این فصل به آن می‌پردازیم.
375
پروژه بررسی و مقایسه میزان رضایت مندی زناشویی زنان شاغل دیپلم و غیر شاغل دیپلم شهرستان آبیک در 63 صفحه ورد قابل ویرایش
ازدواج و تشکیل خانواده یکی از مسائل مهمی است که در زندگی انسانها آثار فراوانی از نظر رشد و ارتقا شخصیت و نیل به کمالات اخلاقی و انسانی و همچنین حفظ بهداشت روانی و افزایش کارائی می تواند داشته باشد . اثرات مطلوب ازدواج منوط به شرایطی است که منجر به رضامندی از زندگی زناشویی و نهایتااز زندگی می شود . شروع و آغاز بودن آدمی روی کره خاکی همراه خانواده بوده است . هر کدام از ادیان الهی صرفنظر از نوع بینش آنها به حهان بدون شک با خانواده همراه بوده است . خانوادخ کانونی است که در تامین ارزشهای اجتماعی چون قدرت ، ثروت ، تقوی و احترام و … برای افراد مؤثر بوده و بهترین وسیله گسترش محبت در میان افراد حامعه است .
خانواده نهادی است که در طی تاریخ و در هر جامعه شکل یا ساخت و کارکرد و کنش معین داشته و اولین و مهمترین کنش آن تامین نیازهای عاطفی اعضاء و ترویج و اشاعه این نیازها از راه ایجاد روابط محبت آمیز و دوستیهای ژرف در میان افراد جامعه است.
از نظر روان شناسی خانواده به عنوان اولین محیط شکل گیری شخصیت انسانها از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است . در این رابطه آنچه که بیشتر مد نظر روان شناسی است تاثیر روابط والدین بر روی رشد سالم و متعادل عاطفی ، روانی اجتماعی و تحصیلی کودکان و یا رشد ناسالم و ایجاد اختلافات رفتاری و روانی و
. . . می باشد. کودک بیشترین تاثیر را از طریق تقلید از والدین و خانواده کسب
می کند و بنابر این میتوان گفت پایه های اولیه سلامت و عدم سلامت جامعه در خانواده شکل می گیرد . با تقریب بسیار خوبی پرداختن به خانواده و حل مسائل و مشکلات آن را می توان به عنوان جهت گیری به سوی جامعه ای سالم و توانمند و مقاوم قلمداد نموده و رشد و تعالی جامعه را در بهبود اوضاع خانواده جستجو کرد.
موضوع پژوهش
بررسی و مقایسه میزان رضایت مندی زناشویی زنان شاغل دیپلم و غیر شاغل دیپلم شهرستان آبیک در سال 81 .
این تحقیق با ارائه پرسشنامه رضایت زناشویی ENRLCH (ضمائم) انتخاب شده است . که به دو گروه از زنان شاغل و غیر شاغل دیپلم در سال 81 انجام گرفته است تا مقایسه ای گردد بین رضایت مندی زناشویی که به عنوان متغیر وابسته و زنان شاغل و غیر شاغل به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شده اند.
رضایت مندی زناشویی که باعث ثبات و دوام زندگی زناشویی می شوند و به طور مستقیم تاثیر مثبتی بر خانواده داشته و در نتیجه به ایفای درست کنش ها و نقش های خانواده منجر خواهد شد .
پیش از هر چیز باید برای سلامت خانواده تلاش کرد چرا که اگر خانواده سالم باشد افراد سالم تحویل اجتماع میدهد و اگر خانواده آشفته و ناسالم باشد ، به افزایش جنایات ، بیماریهای روانی ، الکلسیم ، اعتیاد به مواد مخدر ، فقر اقتصادی و فرهنگی ، جوانان از خود بیگانه و بسیاری ناراحتی های اجتماعی دیگر کمک می نماید. همه ما باید سعی خود را در بهبود و پیشرفت خانواده به کار ببریم تا میزان رضایت مندی زناشویی نیز بالا رفته و مشکلات اجتماعی بهبود یابد.
یکی از مسائل عمده حاضر افزایش سرسام آور طلاق می باشد. بیش از %60 پیوندهای زناشویی در آمریکا به شکست می انجامد . در هر سال حدود 1 میلیون زن و شوهر از هم جدا شده و متوسط طول ازدواج و زندگی زناشویی در آمریکا 4/9 سال است .
به طور کلی هدف از پژوهش حاضر مقایسه رضایت مندی بین زنان شاغل دیپلم و غیر شاغل دیپلم پهرستان آبیک در سال 81 می باشد .
با توجه به این موضوع که پرسشنامه رضایت ENRLCH در مورد دو گروه ذکر شده انجام می گیرد .
ابزار سنجش :
در این پژوهش برای سنجش میزان رضایت مندی زناشوئی از پرسشنامه ENRICH (ضمائم) انتخاب شده است . این پرسشنامه به عنوان یک ابزار تحقیق معتبر در تحقیقات متعددی برای زناشوئی مورد استفاده قرار گرفته است .
اولسون از این پرسشنامه برای بررسی رضایت زناشوئی استفاده نمود و معتقد است که ان مقیاس مربوط می شود به تغیراتی که در طول دوره حیات آدمی رخ می دهد و همچنین در خصوص تغییراتی که خانواده به وجود می آید حساس است ، هریک از موضوعهای این پرسشنامه در ارتباط با یکی از زمینه های مهم است . ارزیابی این زمینه ها در درون یک رابطه زناشوئی می تواند مشکلات بالقوه زوجها را توصیف کند یا می تواند زمینه های نیرومندی و تقویت آنها را مشخص نماید . این ابزار همچنین می تواند به عنوان یکی از ابزارهای تشخیص برای زوجهایی که جستجوی مشاوره زناشوئی و به دنبال تقویت رابطه زناشوئیشان هستند استفاده شود .
مقیاس این پرسشنامه به شرح زیر توصیف شده است :
1- پاسخ قراردادی : این مقیاس تمایل شخص برای پاسخ متعارف به سوالات پرسشنامه را اندازه گیری می کند .
2- رضایت زناشوئی : این مقیاس رضایت و انطباق با 10 جنبه زناشوئی را که در زیر آمده است ، اندازه گیری میکند.
3- موضوعات شخصیتی : این مقیاس درک شخص را از همسرش با توجه به رفتارها و ویژگیها و سطح رضایت که مربوط به این موضوعات می شود ارزیابی می کند . نمره بالا نشان دهنده یک سطح پایین از پذیرش یا فقدان راحتی با شخصیت و رفتار همسر است و نمره پایین نشان دهنده سازگاری با همسر و رضایت از شخصیت همسر است .
4- ارتباط زناشوئی : این مقیاس با احساسات ، اعتقادات و نگرشهای شخص ، نسبت به نقش ارتباط در تداوم روابط زناشوئی مربوط می شود. نمره پایین نشان دهنده آگاهی زن و شوهر و ارتباط در روابطشان و نمره بالا نشان دهنده فقدان رضایت در ارتباطشان است .
5- حل تعارض: این مقیاس نگرشها ، احساسات و اعتقادات شخصی همسر را در به وجود آوردن تعارض ارزیابی میکند موضوعها بر روی روشهایی برای خاتمه دادن به بحث تمرکز دارند ، نمره بالا نشان دهنده رضایت از روشی است که تعارضات حل می شود و نمره پایین نشان دهنده نگرشهای واقع گرایانه درباره تعارضات اجتماعی در روابط زناشوئی است .
پایان نامه بررسی مبانی شهادت زنان در شریعت اسلام در 137 صفحه ورد قابل ویرایش
چکیده
یکی از قواعد فقهی که در بعضی از احکام شرعی کاربرد دارد ، قاعده طهارت است . این قاعده از قواعد مشهور فقهى است که حکم به طهارت همه اشیا مى کند تا زمانى که ناپاکى و نجاست آن ها ثابت نگردد. بنابراین ، هرگاه در طهارت و نجاست چیزى شک شود ، به کمک این قاعده ، به طهارت آن حکم مى شود.
در این رساله به دنبال بیان مفاد این قاعده و مستندات و حدود دلالت آن هستیم . ضمن اینکه قاعده مزبور را با صول عملیه مقایسه نموده و ارجحیت آن را در موقع تعارض اثبات می نماییم و نیز رابطه آن را با دیگر قواعد فقهی که مناسب بحث هستند بیان می نماییم . در پایان نیز مصادیقی از این قاعده را مورد ملاحظه و کنکاش قرار می دهیم .
طرح تحقیق
1 ـ طرح مساله
با ظهور اسلام در شبه جزیره عربستان ، تحولی عظیم در تمامی زمینه های زندگی عرب جاهلی بوجود آمد و احکام مربوط به طهارت و نجاست نیز از این دگرگونی بی بهره نبود و اسلام در این زمینه هم شیوه های نو به جهان عرضه داشت .
هر چند تا کنون در کتب فقهی نسبت به قاعده طهارت بحثهای زیادی شده است ولی ابعاد این بحث مهم فقهی بطور جداگانه هیچگاه مد نظر نبوده است .
2 ـ مسائل تحقیق
الف ـ آیا قاعده طهارت جزء اصول عملیه است یا یک قاعده فقهی است ؟
ب ـ آیا قاعده طهارت در همه ابواب فقه جاری می شود یا فقط به ابواب خاصی تعلق دارد؟
ج ـ آیا قاعده طهارت بر 4 اصل عملی ( استصحاب ، برائت ، احتیاط و تخییر تقدم دارد یا خیر ؟
3 ـ فرضیه ها
الف ـ قاعده طهارت یک قاعده فقهی است نه یک اصل عملی ، این قاعده گر چه شباهت زیادی به اصول عملیه دارد ولی وجه افتراق آن با اصول عملیه این است که مجرای اصول عملیه همه ابواب فقه و اصول است ، در حالیکه مجرای قاعده طهارت فقط عبادات می باشد
ب ـ قاعده طهارت فقط به ابواب عبادات اختصاص دارد و در بقیه ابواب فقه همچون معاملات و جزائیات جاری نمی شود .
ج ـ بنظر می رسد قاعده طهارت بر اصل استصحاب رجحان دارد ، تقدم آن بر اصل احتیاط در بعضی موارد محل تردید است ، و قاعده تخییر نیز با این اصل اصطکاک پیدا نمی کند و اصل برائت نیز با این اصل مترادف و هم مبنا است .
4 ـ اهداف تحقیق
ـ تبیین جایگاه قاعده طهارت در میان دیگر قواعد فقهی
ـ مطالعه تطبیقی قاعده طهارت بعنوان اصلی مهم در فقه عبادات
- استفاده دانش پژوهان دانشگاه ، حوزه های علمیه و دیگر طالبان علم
5 ـ سابقه تحقیق
در مورد قاعده طهارت تاکنون تحقیقات زیادی صورت نگرفته و ما حصل آنچه انجام شده وجیزه هایی بوده است که به نگارش در آمده است و از جمله آنها می توان به کتاب قواعد الفقهیه آیت الله مصطفوی اشاره نمود که در ایران به چاپ رسیده است .
اما مزیتی که که رساله حاضر نسبت به نظائرش دارد این است که به جزئی ترین مسائل مربوط به مبانی قاعده طهارت و ریشه های آن پرداخته است ، در عین حال اکثر رساله ها و پایان نامه ها و کتب مختلف وقتی به بحث طهارت وارد شدند خصوصا فقهای امامیه به اصل بحث طهارت پرداخته و از کنه قاعده طهارت غافل شده اند ، در این رساله به اصل قاعده طهارت ، اهمیت آن و اهداف آن پرداخته و کالبد شکافی کرده و سعی شده از حاشیه و به درازا کشانیده شدن بحث با عنایت به گستردگی آن اجتناب گردیده است .
6 ـ ضرورت تحقیق
اهمیت و ضرورت آشنایی با قاعده و اصل طهارت با توجه به نقش و کارکرد اساسی و مهم آن در زندگی روزمره و جامعه مشخص می شود ، تا بتوان در پرتو این تحقیقات و مناظرات و مباحث مبتنی بر موازین فقهی به الگوی کارآمدی دست یابیم .
7 ـ شیوه تحقیق
در این پایان نامه ، شیوه تحقیق و جمع آوری اطلاعات مبتنی بر روش کتاب ورزی و کتابخانه ای می باشد که پس از جمع آوری معلومات و اطلاعات لازم به تحلیل و بررسی داده ها و اطلاعات پرداخته ایم . در جمع آوری اطلاعات فقهی در وهله اول به منابع موجود فارسی مراجعه شد و با ملاحظه کمبود اطلاعات لازم از منابع عربی به نحوی گسترده جهت غنی شدن مباحث بعمل آمد .
8 ـ روش نگارش تحقیق
با استفاده از روش توصیفی ، ابتدا در فصل اول رساله ، به بیان کلی مفاهیم طهارت و قاعده طهارت پرداختیم و در فصل دوم به بیان رابطه قاعده طهارت با اصول عملیه پرداختیم ، در فصل سوم آن را با دیگر قواعد فقهی مقایسه نموده و در فصل پایانی نیز مصادیقی از اجرای این قاعده را بیان نمودیم .
فهرست مطالب
چکیده........................................................................................................................1
طرح تحقیق..................................................................................................................2
فهرست مطالب.............................................................................................................6
فصل اول : کلیات
مبحث اول : مفهوم قاعده ..........................................................................................11
گفتار اول : معنای لغوی قاعده...................................................................................11
گفتار دوم : تعریف و معنای اصطلاحی قاعده ...........................................................13
مبحث دوم : معنای طهارتو بررسی نشاپیدایش.......................................................14
مبحث سوم : تفاوتها و جایگاهها................................................................................18
گفتار اول : تفاوت میان قاعده و اصل........................................................................18
گفتار دوم : جایگاه قواعد فقهی بین فقه و اصول.......................................................22
فصل دوم : قاعده طهارت
مبحث اول : مدارک قاعده .........................................................................................25
گفتار اول : آیات شریفه رآن......................................................................................25
گفتار دوم : روایات و سیره معصومین.........................................................................28
گفتار سوم : خصوصیات قاعده طهارت......................................................................32
مبحث دوم : جریان قاعده طهارت در شبهات موضوعیه و حکمیه...............................33
گفتار اول : شبهه موضوعیه و حکمیه و تفاوت آنها.....................................................33
گفتار دوم : جریان یا عدم جریان این قاعده در شبهات ذکوره..................................35
مبحث سوم : اصل احتیاط و قاعده طهارت.................................................................37
گفتار اول : جایگاه اصل احتیاط..................................................................................37
گفتار دوم : عدم تعارض اصل احتیاط با قاعده طهارت...............................................42
گفتار سوم : سیره پیامبر اعظم ( ص ) و معصومین ( ع ).............................................45
مبحث چهارم : ارتباط اصول عملی دیگر با قاعده طهارت..........................................46
گفتار اول : استصحاب و قاعده طهارت......................................................................46
گفتار دوم : برائت و قاعده طهارت.............................................................................46
گفتار سوم : اجزاء و قاعده طهارت.............................................................................50
فصل سوم : واقعی بودن طهارت و نجاست
مبحث اول : اعتباری بودن طهارت و نجاست.............................................................54
مبحث دوم : عرفی بودن طهارت و نجاست.................................................................55
مبحث سوم : واقعی بودن طهارت و نجاست ..............................................................55
فصل چهارم : رابطه قاعده طهارت با دیگر قواعد فقهی
مبحث اول : قاعده طهارت و قاعده حرمت نجاست....................................................65
مبحث دوم : قاعده طهارت و قاعده غلبه.....................................................................67
مبحث سوم : قاعده طهارت و قاعده جب ..................................................................71
فصل پنجم : مصادیق اجرای قاعده طهارت
مبحث اول : جواز بهره برداری از پوست مردار...........................................................75
مبحث دوم : طهارت و پاک بودن اهل کتاب...............................................................84
مبحث سوم : نجس بودن نیم خورده کافران................................................................92
مبحث چهارم : حرام بودن هم غذایی با کافران در یک ظرف......................................99
مبحث پنجم : حرمت غذا خوردن در ظرفهای کافران................................................105
مبحث ششم : شستشوی بدن در گندابها....................................................................122
مبحث هفتم : پیوند اعضای انسان ............................................................................130
نتیجه گیری..............................................................................................................143
منابع و مآخذ............................................................................................................145
فصل اول : کلیات
مبحث اول : مفهوم قاعده
گفتار اول : معنای لغوی قاعده
احمد بن خلیل فرهودی (175هـ.ق)، از یاران امام باقر(ع) و نویسنده العین ، اوّلین کتاب لغت نوشته شده در عرب ، درباره لفظ (قاعده) که از (قعود) به معنای نشستن برگرفته شده ، می نویسد: (قعد ، یقعد ، قعوداً ، خلاف قام… والمقعد والمقعده اللذان لایطیقان المشی… وقعده الرجل مقدار ما اُخذ من الأرض… و ذوالقعده اسم شهر کانت العرب تقعد فیه ثم تحجّ فی ذی الحجه.)[1]
بنابراین ، (قعود) به معنای نشستن است و مرد و زن زمینگیر را (مُقعَد) و مقدار زمینی را که هرکس جا می گیرد ، (قِعدَه الرجل) گویند و چون عرب در ماه ذوالقعده می نشست (از حرکت باز می ایستاد) و در ذوالحجه به حج می رفت ، این ماه را (ذوالقعده) نامیدند.
بدین سان (قعود) توقف و رکون را نیز برمی تابد.کتاب لغت معجم الوسیط (از آخرین نوشتارها در باب لغت )[2] (قعود) را چنین معنی کرده است:
مبحث دوم : طهارت و پاک بودن اهل کتاب
قاعده طهارت، از دلیلهایی است که در این جا هم جاری است . اصل و قاعده اولی در مورد هر چیز، و از جمله انسان، پاکی است، یعنی تا زمانی که دلیلی بر ناپاکی چیزی یا انسانی پیدا نکنیم، اصل و قاعده این است که آن چیز، یا انسان پاک است.
علاوه بر اینکه قاعده طهارت در جای خود ثابت شده است و درخورِ خدشه نیست، ذکر آن در این جا برای این است که اگر ما در مورد انسان، یا بعضی از انسانها، دلیلی بر طهارت و یا نجاست نداشتیم، به این قاعده تمسک کنیم و طهارت آن انسان یا انسانها را ثابت کنیم؛ امّا در مورد انسان آیه ای وجود دارد که اطلاق آن، طهارت انسان را به طور مطلق می رساند؛ یعنی می رساند که مطلق بنی آدم پاک و طاهرند. حال هر جا که دلیلی بر نجاست وجود داشت، از این اطلاق رفع ید می شود، ولی در موارد مشکوک، این اطلاق کارساز و مفید خواهد بود:
(ولقد کرّمنا بنی آدم وحملناهم فی البرّ والبحر ورزقناهم من الطیّبات وفضّلناهم علی کثیر ممن خلقنا تفضیلا )
به یقین ما فرزندان آدمی را گرامی داشتیم و در خشکی و دریا برای آنان وسیله سواری قرار دادیم و از خوراکهای خوب روزی دادیم و به صورتی شایسته بر جمع بسیاری ازآفریده های خود، برتری و فزونی بخشیدیم.
روایاتی که احتمال دارد بر ناپاکی بعضی از گروههای انسانی دلالت کنند، در بابهای گوناگون مطرح شده است، ما روایات هر باب را، جدا جدا به بوته بحث می گذاریم، تا ضعف سندی بعضی از آنها را بعضی دیگر جبران کند و بعضی از آنها دلالت بعضی دیگر را روشن کند.
سلام کردن بر غیر مسلمان
1 . (حمیدبن زیاد، عن الحسن بن محمد، عن وهیب بن حفص، عن ابی بصیر، عن احدهما(ع) فی مصافحه المسلم الیهودی و النصرانیّ، قال: من وراء الثوب فان صافحک بیده فاغسل یدک [3].)
امام(ع) درباره مصافحه مسلمان با یهودی و نصرانی فرمود: از روی لباس [اشکالی ندارد] اگر او با دستش با تو مصافحه کرد، دست خود را بشوی.
2 . (ابوعلی الاشعریّ، عن الحسن بن علی الکوفی، عن عباس بن عامر عن علی بن معمر، عن خالد القلانسی قال: قلت لابی عبدالله علیه السلام: القی الذمّی فیصافحنی قال: امسحها بالتراب وبالحائط قلت: فالناصب؟ قال: اغسلها [4].)
خالد قلانسی می گوید: از حضرت صاق(ع) پرسیدم که با ذمی ملاقات می کنم او با من مصافحه می کند. فرمود: دست خود را به خاک و به دیوار بکش.
1 . ترتیب العین ، چاپ دفتر انتشارات اسلامی ، ص676
2 . این کتاب لغت به دلایلی از المنجد برتر است: الف. مسلمان بودن مؤلفان آن; ب. شاهد آوردن از آیات قرآن; ج. کمتر بودن دور در تعریف لغات.
[3] . (اصول کافی)، ثقة الاسلام کلینی ج650/2، دارالتعارف، بیروت
[4] . همان مدرک