پایان نامه اطعمه و اشربه معمول و مرسوم مردم در عصر عباسیان
چکیده:
در آغاز حکومت عباسیان به دلیل آنکه دستاندرکاران حکومت اسلامی، بعد از دودمان نژادپرست بنیامیه روی کار آمدند و ملل مختلف با زبانها و فرهنگهای متفاوت وارد حوزه اسلامی شدند، مسائل اجتماعی و از آن جمله اطعمه و اشربه تحولی عظیم پیدا کرد.
موضوع تحقیق اطعمه و اشربه معمول و مرسوم مردم در دوره عباسیان از ابتدا تا سال 656(ه.ق) است و روش کار به صورت کتابخانهای و بهرهبرداری از منابع موجود و استفاده از نظرات محققین بوده و پژوهش حاضر شامل معرفی باب فقهی و آداب دینی اطعمه و اشربه (حلال و حرام)، تجارت و بازرگانی و محصولات آن دوره، ادیان گوناگون و تأثیر آنها بر روی اعراب بخصوص در باب خوردنیها و آشامیدنیها، جشنها و اعیاد اسلامی، رسوم دارالخلافه در این رابطه، غذای اعراب و انواع مختلف آن، وسایل و ظروف طبخ غذا و... میباشد.
در عصر جاهلیت و صدر اسلام، اغلب مردم عرب از غذاهای سادهای استفاده میکردند اما پس از اسلام، سبک غذاها تغییر پیدا کرد. یکی از دلایل این تغییر ، تماس آنان با ملل دیگر بخصوص ایرانیان بود. مهمترین تأثیرگذاری از جانب ایرانیان بود که برخی خلفا حتی در رعایت آداب شاهانه از پادشاهان قدیم ایران مانند اردشیر و بهرامگور متابعت میکردند.
در باب شراب نیز یهودیان و بخصوص مسیحیان، اثرگذار بودند. مسیحیان در جشنهای خود از شراب استفاده میکردند و حتی در برخی دیرها آن را تهیه و به فروش میرساندند و مشترک بودن محل زندگی آنان با مسلمانان باعث استفاده از شراب در بین برخی مسلمانان شد.
نتیجه اینکه در پژوهش حاضر، انواع اطعمه و اشربه معمول و مرسوم در دوران عباسیان مورد بررسی و تحقیق قرار داده شد و مباحثی از جمله اغذیه حرام و حلال و انواع اشربه و اطعمه و تأثیر ملل مختلف مخصوصاً ایرانیان بر نوع و سبک غذاهای اعراب و تأثیر ادیان گوناگون بخصوص مسیحیان بر اشربه(مشروبات الکلی)، براساس منابع و مآخذ موجود نوشته شده است.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده .................................................................................................................................................................................. و
مقدمه ................................................................................................................................................................................... ک
هدف از پژوهش .................................................................................................................................................................. م
فصل اول: کلیات
معرفی منابع ......................................................................................................................................................................... 2
فصل دوم: آراءاسلام در باب تغذیه .................................................................................................................................. 10
1- فلسفه غذا خوردن و آراءمعصومین علیهم السلام در این رابطه ................................................................................ 12
زیان های ظاهری و باطنی پُرخوری .................................................................................................................................. 14
فایدههای ظاهری و باطنی کم خوری ................................................................................................................................ 19
2- آداب سفره و غذا خوردن وآراء معصومین علیهم السلام در این رابطه ................................................................... 20
الف) آداب غذا خوردن ..................................................................................................................................................... 21
ب) آداب سفره .................................................................................................................................................................. 24
3- آداب آشامیدن .............................................................................................................................................................. 25
- آب .................................................................................................................................................................................. 25
- شیر .................................................................................................................................................................................. 26
- عسل ................................................................................................................................................................................ 27
- سرکه ............................................................................................................................................................................... 27
آداب آشامیدنیها از نظر معصومین علیهم السلام .......................................................................................................... 28
4- غذاها و آشامیدنی های حرام ....................................................................................................................................... 29
از محرماتی که در اینجا مورد بحث قرار میگیرد ............................................................................................................ 31
الف- خمر ........................................................................................................................................................................ 32
خمرازدیدگاه آیات و روایات ........................................................................................................................................... 33
انواع خمر و حکم آنها ...................................................................................................................................................... 37
ب- خون ............................................................................................................................................................................ 38
ج- گوشتهای حلال و حرام .............................................................................................................................................. 38
خوردن محرمات در وقت اضطرار .................................................................................................................................... 40
فصل سوم: اوضاع اجتماعی، اقتصادی و مذهبی عصر عباسیان
1- پیشینه بازرگانی و تجارت در بین اعراب قبل از اسلام و در صدر اسلام ................................................................ 43
2- محصولات .................................................................................................................................................................... 46
3- بغداد و بازارهای آن در عصر عباسیان ........................................................................................................................ 55
شکل بازارها ....................................................................................................................................................................... 66
نقش زنان در بازارها ........................................................................................................................................................... 67
4- تأثیر ادیان بر تجارت اسلام ........................................................................................................................................ 68
5- جشن ها ........................................................................................................................................................................ 80
جشنهای دینی اسلامی ....................................................................................................................................................... 80
جشن های محلی ................................................................................................................................................................ 84
فصل چهارم: آداب و رسوم معیشت در عصر عباسی
1- اطعمه و اشربه خلفا و وزراء دولت عباسی ................................................................................................................ 93
آداب المائده،آداب سفره .................................................................................................................................................. 108
2-شرابخانه ها ................................................................................................................................................................... 117
شربت خانه(خزانةالشراب) ............................................................................................................................................... 120
شرابکده ها ........................................................................................................................................................................ 123
3- مجالس شراب ............................................................................................................................................................. 126
استعمال حشیش ................................................................................................................................................................ 135
تریاک ................................................................................................................................................................................. 136
فصل پنجم: تغذیه در عصر عباسی
ادویه و خوشبوکننده ها .................................................................................................................................................... 138
اجزای خوشبوکننده .......................................................................................................................................................... 140
ظروف و وسایل آشپزخانه ............................................................................................................................................... 141
غذای اعراب ...................................................................................................................................................................... 154
خوراکهای گوشتی ............................................................................................................................................................. 156
ماهی و خوراکهای آن ....................................................................................................................................................... 163
خوراکهای گیاهی .............................................................................................................................................................. 165
خوراک تنگدستان ............................................................................................................................................................. 170
خوراکهای مشترک توانگران و تنگدستان ....................................................................................................................... 174
از غذاهایی که با استفاده از خرما درست می شد ........................................................................................................... 175
روغن وپیه ......................................................................................................................................................................... 176
نان ...................................................................................................................................................................................... 177
برنج ................................................................................................................................................................................... 182
مشاغل مربوط به اغذیه ..................................................................................................................................................... 184
بهای خوراکی .................................................................................................................................................................... 185
قیمتها در زمانهای عادی .................................................................................................................................................... 187
بهای اجناس در آشوبهاوکمیابی ....................................................................................................................................... 188
کارکنان آشپزخانه ............................................................................................................................................................. 193
هزینه آشپزخانه سلطنتی ................................................................................................................................................... 194
نوشیدنیها در این دوره ...................................................................................................................................................... 198
نوشیدنیهای حلال و حرام ................................................................................................................................................ 199
شیر و محصولات آن ........................................................................................................................................................ 202
آب ..................................................................................................................................................................................... 204
شیرینیها و حلویات ........................................................................................................................................................... 205
مواد شیرینکننده .............................................................................................................................................................. 208
نقل ..................................................................................................................................................................................... 210
ترشیها و چاشنیها .......................................................................................................................................................... 211
میوه .................................................................................................................................................................................... 212
زمانبندی غذاها ................................................................................................................................................................. 216
پرهیز و علوم غذایی ......................................................................................................................................................... 217
نگاهداری و حفاظت ......................................................................................................................................................... 220
سوخت ............................................................................................................................................................................... 223
نتیجهگیری ......................................................................................................................................................................... 225
فهرست منابع ..................................................................................................................................................................... 227
چکیده انگلیسی ................................................................................................................................................................. 239
پایان نامه تحلیل مردم شناختی تلویزیون و فرهنگ پذیری در خانواده
چکیده :
رسانه ها به عنوان یکی از نهادهای اجتماعی، کارکرد انتقال میراث فرهنگی و اجتماعی و ارزش های جوامع را بر عهده دارند، در عصر کنونی با توجه به نقش بارز آن ها در جامعه و اطلاع رسانی پیرامون موضوعات اجتماعی، فرهنگی ، سیاسی، سعی میکنند الگوهای نوینی را به جوامع وارد کنند، که جایگزین فرهنگ ها و ارزش ها و الگوهای سنتی میشوند و در این رهگذر رسانه ها، به عنوان عاملان تغییر و تحول در ارزش ها و هنجارها مطرح هستند و به طوری که سنت ها را به مبارزه می طلبند و به صورت یک عامل مؤثردر دگرگونی نگرش ها و رفتارهای نسل جدید عمل می کنند و همین امر میتواند منجر به شکاف نسلی و عدم انتقال تجربیات نسل گذشته به نسل فعلی شود. در دوران کنونی نقش نهادهای اجتماعی همانند خانواده ، مدرسه و همسالان در اجتماعی کردن و فرهنگ پذیری کودکان ضعیف است و در مقابل ، روز به روز بر اهمیت و نقش رسانه ها افزوده می شود تا جایی که برخی از نظریه پردازان ارتباطی بر این باورند که رسانه ها الویت ذهنی و حتی رفتاری ما را تعیین میکنند و اگر چگونه فکر کردن را به ما یاد ندهند، اینکه به چه چیزی فکر کنیم را به ما می آموزند . بر همین اساس با توجه به نقش تأثیر گذار رسانه، بالاخص تلویزیون، بر تمامی اعضای جامعه، مخصوصاً کودکان که فرآیند فرهنگ پذیری در آن ها یک سویه انجام می گیرد و در مقابل این وسیله تأثیر پذیر ، هدف اصلی این پژوهش بررسی و تحلیل مردم شناختی تلویزیون به عنوان یکی از رسانه های فراگیر و گسترده و در دسترس همگان بر فرهنگ پذیری کودکان در خانواده است که برای رسیدن به این منظور علاوه بر پژوهش اسنادی و کتا بخانه ای از 50 دانش آموز دختر اول و دوم ابتدایی مدرسه مهدا واقع در خیابان دیباجی جنوبی در منطقه 3 تهران مصاحبه به عمل آمد ومحقق به مشاهده مشارکت آمیز در جامعه آماری پرداخت وطی پژوهش این مسئله بدست آمد که تلویزیون باعث تغییراتی در باورها و ارزش ها ،عادات و علایق ،الگوهای فراغت ،ادبیات و فرهنگ تغذیه دانش آموزان مورد بررسی شده که میزان این تغییرات در دانش آموزانی که بیشتر تمایل به تماشای برنامه های تلویزیون داشتند و والدینی که توجه و نظارت کمتری نسبت به نوع برنامه ها و تعداد ساعات تماشای کودکان خود داشتند بیشتر و قابل لمس تر بود.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
بخش اول :
1-1 پیش گفتار ............................................................................... 2
1-2 مقدمه .................................................................................... 3
1-3 بیان مسئله ............................................................................... 4
1-4 اهمیت و ضرورت تحقیق ............................................................ 6
1-5 هدف ها ی پژوهش .................................................................... 7
1-6 سوالات پژوهش ........................................................................ 8
1-7 پیشینه تحقیق ............................................................................ 9
1-8 جامعه مورد بررسی .................................................................. 12
1-9 روش تحقیق ........................................................................... 13
1-10 کلید واژگان .......................................................................... 14
بخش دوم :
2-1 فرهنگ ................................................................................. 16
2-2 فرهنگ از منظر صاحبنظران علوم اجتماعی .................................... 18
2-3 خصوصیات فرهنگ ................................................................. 21
2-4 فرهنگ به واقعیت معنا می بخشد ................................................. 23
2-5 فرهنگ پدیده ای فراگیر است ....................................................... 23
2-6 فرهنگ امری مشترک است ........................................................ 23
2-7 فرهنگ یاد گرفتنی است ............................................................. 23
2-8 فرهنگ به عنوان یک رفتار اکتسابی .............................................. 24
2-9 سطح های فرهنگ .................................................................... 25
2-10 طبقه بندی فرهنگها ................................................................. 25
2-11 ابداع فرهنگ پذیری ................................................................ 26
2-12 فرهنگ پذیری ....................................................................... 27
2-13 نوسازی مفهوم فرهنگ ............................................................ 28
2-14 عناصرمهم در فرهنگ پذیری .................................................... 29
2-15 روند ها و متغیرهای فرهنگ پذیری ............................................. 30
2-16 انواع فرهنگ پذیری ............................................................... 30
2-17 انواع فرهنگ پذیری از منظری دیگر .......................................... 32
2-18 آژانس های فرهنگ پذیری ........................................................ 32
2-19 ماهیت رسانه ........................................................................ 36
2-20 رسانه و فرهنگ پذیری ............................................................ 36
2-21 کارکردهای رسانه ها .............................................................. 37
2-22 رسانه ها و تغییر ارزشهای سنتی و شکاف نسلی .............................. 38
2-23 طبقه بندی نیاز های مرتبط با رسانه ............................................. 45
2-24 تلویزیون ............................................................................. 45
2-25 ویژگی های تلویزیون .............................................................. 36
2-26 تلویزیون به عنوان ابزاری فرهنگی ............................................. 46
2-27 تلویزیون از دید نظریه پردازان ................................................... 46
2-28 قدرت تلویزیون ...................................................................... 48
2-29 کارکردهای مثبت تلویزیون ....................................................... 49
2-30 جنبه ها ی اجتماعی شدن کودکان ................................................ 50
2-31 کارکردهای منفی تلویزیون ........................................................ 51
2-32 نقش ها و وظایف وسایل ارتباطی ................................................ 53
2-33 کودک کیست ........................................................................ 54
2-34 ویژگی های کودک در دوره ابتدایی .............................................. 54
2-35 قابلیت های کودک نسبت به تلویزیون ........................................... 56
2-36 ارتباط کودک و تلویزیون .......................................................... 57
2-37 کودکان قربانیان تلویزیون ......................................................... 58
2-38 چهارچوب نظری ................................................................... 59
....... نظریه فرهنگ و شخصیت ........................................................ 59
....... نظریه کنش متقابل نمادین ......................................................... 60
...... نظریه کارکردگرایی ................................................................. 61
بخش سوم :
3-1 مقدمه ................................................................................... 63
3-2 تلویزیون و تغییر در الگوهای گذران اوقات فراغت کودکان ................... 70
3-3 تلویزیون و تغییر در عادات و سلایق کودکان .................................... 73
3-4 تلویزیون و تغییر در باورها نگرشها و ارزشهای کودکان ...................... 75
3-5 تلویزیون و تغییر در فرهنگ تغذیه ................................................ 79
3-6 تلویزویون و تغییر در ادبیات کودکان ............................................. 80
3-7 سوالات پرسیده شده از والدین ....................................................... 81
3-8 مصاحبه با والدین ..................................................................... 81
3-9 مصاحبه با مربیان .................................................................... 86
3-10 نتیجه گیری .......................................................................... 87
فهرست منابع ................................................................................ 91
چکیده انگلیسی
بررسی مردم شناسی طرح ها و نقوش لباس ها و بافته های ساسانی
قسمتی از متن:
- لباس خدمه قایق شاه( قایق DI و DII)
خدمه قایق شاه که دوبار در این صحنه نشان داده شده است، همگی جامه های زیبائی به تن دارند، این کار برای تاکید بر قدرت شاه است. دو ملازم در دو سوی شاه ایستاده اند، دو قایقران با پاروهایی در دست، دردو سر قایق ایستاده اند و ملازمی که در سمت چپ شاه قرار دارد، تیردان شاه را حمل می کند. نوازنده چنگ (DI-4) در سمت راست شاه نشسته است. قایقرانان این قایق با قایقرانان دیگر متفاوت هستند. انها لباس هایی کاملا تزئین شده پوشیده اند. با مقایسه دو قایق شاه متوجه می شویم که هر تصویر در موقعیتی مشابه با موقعیت شکل نظیر خود قرار دارد و لباس مشابهی پوشیده است. با وجود این جزئیات، طرح های لباس آنها متفاوت است. بررسی تغییرات شکل نگاری این طرح ها، برای مطالعه چنین اختلافاتی ضروری است. اگر چه تمام بدن قایقران سمت چپ (DI-1) شاه چنان تخریب شده که گویی سوخته است. ولی می توان طرح روی آن را اندکی تشخیص داد. بدن او کمی به چپ، به طرف پشت قایق شاه چرخیده است، اگر چه تقریبا به روبرو نگاه می کند. لباس او با شبکه های مورب درون قابی از نقوش قلبی متوالی تزئین یافته است. درون هر شبکه، نقش پرنده یا گل هشت پری شکل قرار گرفته است. در نقطه تماس شبکه های مورب گل هایی با چهار گلبرگ قلبی شکل قرار گرفته است. در مرکز گل هشت پر، گل چهار پر کوچکی دیده می شود که دور تا دور آن را یک در میان گلبرگ های مرکب قلبی شکل و گلهای سه برگی نوک تیز گرفته است. نقوش پرنده و گل بطور نامنظمی روی لباس قایقران قرار دارد. بعضی از پرندگان به سمت راست و بعضی دیگر به چپ نگاه می کنند. قایقران کمربندی با سه آویز در هر طرف، بسته است، طرح درون نیم دایره قایقران سمت چپ، یقه و سرآستین ها و شانه های او قابل تشخیص نیست. ولی طرحهای لباس قایقران قایق سمت راست بخوبی حفظ شده است (DII-1) این طرح ها را پرنده هایی درون قاب قلبی شکل در شبکه های مورب تشکیل می دهند نقوش قلبی بین دو خط حاشیه قرار گرفته اند. در نقطه تماس شبکه ها با هم، گلی با چهار گلبرگ قلبی شکل درون دایره ای قرار دارد. بعضی از پرندگان به چپ و بعضی دیگر به سمت راست می نگرند. در طرح نیم دایره قسمت پائین تنه لباس، نقش سر یک گراز وحشی درون دایره ای دیده می شود و دایره ساده دیگری در سمت زیر سر گراز قرار دارد. در نقطه تماس شبکه هایی که در حلقه زیر بغل سمت راست قرار دارند، دایره های ساده ای دیده می شود.
طرح روی یقه گل های چهار برگی دیده می شود که در یک خط قرار گرفته اند و طرح روی شانه را دو گل با چهار گلبرگ قلبی شکل تشکیل می دهد. اگرچه لباس های قایقران دو سر قایق مزین به نقوش قلبی شکل درون قاب های شبکه ای مورب است ولی موتیف ها و بعضی از تصاویر جزئی در برخی موارد با هم فرق می کند. فردی که تیردان شاه را بالا گرفته است به روبرو می نگرد(DI-2). او در سمت چپ شاه ایستاده است و سر و بالا تنه اش را کمی بطرف شاه برگردانده است. این فرد تیردان را با دست چپ گرفته و با دست راست خود تیری را به شاه می دهد، یقه، سرآستین و لباس او طرحدار است و در طرحی قوسی دو طرف پائین تنه لباس، نقوشی دیده می شود. همچنین نوار عمودی مزینی در جلو لباس قرار دارد. لباس او بعلت مقام والایش که از قرار گرفتنش در کنار شاه ثابت می شود، پر نقش و نگار می باشد. روی بالاپوش این ملازم که در قایق سمت چپ ایستاده (DI-2) موتیف متقارنی از نیمرخ یک جفت درنا که روبروی هم هستند، قرار دارد. این نقش در نیمه بالایی و پائین لباس و تا حدی نیز روی شانه چپ دیده می شود. بین دو درنای پائین تنه، نوار عمودی مزین به نقش 6 گل هشت پر است که بطور عمودی قرار گرفته اند، مشاهده می شود.
تحقیق حقوق مردم در زمان هخامنشیان
در حدود سال ۱۲۸۵ خورشیدی (۱۸۷۹-۱۸۸۲)به هنگام کاوشها در بابل در میان رودان (بین النهرین)، باستان شناس ایرانی، هرمز رسام یک استوانهٔ سفالین کوچک از گل پخته (۲۳ سانتیمتر)، یافت، که شامل یک نوشته از کوروش بزرگ بود. جنس این استوانه از گل رس است، ۲۳ سانتی متر طول و۱۱ سانتی متر عرض دارد و در حدود۴۰ خط به زبان آکادی و به خط میخی بابلی نوشته شدهاست. بررسیها نشان داد که نوشتهای استوانه مربوط به سال ۵۳۹ (پ.م) از سوی کوروش بزرگ پس از شکست بخت النصر و گشوده شدن شهر بابل، نویسانده شدهاست و به عنوان سنگ بنای یادبودی در شهر بابل قرار داده شدهاست. استوانه یافت شده در موزه بریتانیا در شهر لندن نگاهداری میشود. ازسوی دیگر در سالهای کنونی آشکار شد که بخشی از یک لوحه استوانهای که آن را از آن نبونبید پادشاه بابل میدانستند، پارهای از استوانه کوروش بزرگ است که از سطرهای ۳۶ تا ۴۳ آن میباشد. از این رو این قسمت که در دانشگاه ییل(Yale) آمریکا نگهداری میشد، به موزه لندن گسیل و به استوانه اصلی پیوست گردید. کوروش بزرگ بعد از خاتمه زمستان در اولین روز بهار، در بابل تاجگذاری کرد. شرح کامل تاج گذاری کوروش و حوادث آن دوران، به صورت مفصل توسط «گزنفون» سردار و مرد جنگی و فیلسوف و مورخ یونانی ظبط و بیان شدهاست .کوروش بعد از تاجگذاری، در معبد مردوک خدای بزرگ بابل، منشور آزادی نوع بشر را قرائت نمود .متن سخنرانی و کتبیه کوروش تا این اواخر نامعلوم بود. تا اینکه اکتشافات در بین النهرین از ویرانه قدیم شهر «اور» کتبیهای بدست آمد و بعد از ترجمه معلوم شد، همان متن منشور آزادی نوع بشر، کوروش میباشد. این لوح در حال حاضر یکی از با ارزش ترین اشیای تاریخی است که در موزه بریتانیا از آن نگهداری میشود. فرمان حقوق بشر کوروش یا استوانه کوروش، به عنوان کهن ترین سند کتبی از دادگستری و مراعات حقوق بشر در تاریخ و مایه مباهات و سرافرازی ایرانیان یاد میشود. کوروش، موسس پادشاهی ایران و آغازگر سلسله هخامنشیان، پس از تسخیر بابل اعلام عفو عمومی داد؛ ادیان بومی را آزاد اعلام کرد؛ برای جلب محبت مردم میانرودان (بین انهرین) و آموزش همزیستی عقیدتی به انسانها، مردوخ که کهن ترین خدای بابل بود را به رسمیت شناخته، در پیشگاهش کرنش کرده بر دستش بوسه زد و او را نیایش کرد و سپاس گفت. او هیچ گروه انسانی را به بردگی نگرفت و سپاهیانش را از تجاوز به مال و جان رعایا بازداشت. او تمامی ساکنین پیشین سرزمینها را گرد هم آورده و منزلگاه آنها را به ایشان
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه
فصل اول:
1-1- بیان مسئله............................................................................................................................. 2
1-2- اهمیت و ضرورت مسئله................................................................................................... 2
1-3- انگیزه تحقیق......................................................................................................................... 2
1-4- اهمیت تحقیق....................................................................................................................... 2
1-5- پرسش های تحقیق............................................................................................................. 3
1-6- قلمرو جغرافیایی تحقیق..................................................................................................... 3
1-7- زمان تحقیق........................................................................................................................... 3
1-8- روش تحقیق.......................................................................................................................... 4
1-9- روش جمع آوری اطلاعات................................................................................................. 4
1-10- پیشینه تحقیق...................................................................................................................... 4
1-11- مشکلات تحقیق................................................................................................................... 5
1-12- ادبیات تحقیق........................................................................................................................ 5
فصل دوم :
1-2- جغرافیایی طبیعی ایران......................................................................................................... 9
2-2- آب و هوای ایران...................................................................................................................... 10
فهرست مطالب
عنوان صفحه
3-2- پوشش گیاهی و جانوری ایران............................................................................................. 11
4-2- گروه قومی ................................................................................................................................ 16
5-2- خط.............................................................................................................................................. 17
6-2- دین.............................................................................................................................................. 17
7-2- زبان.............................................................................................................................................. 17
8-2- جغرافیایی انسانی ایران........................................................................................................ 18
9-2- جمعیت کشور ایران................................................................................................................ 18
10-2- جغرافیایی اقتصادی ایر ان................................................................................................. 22
فصل سوم:
1-3- وصلت زناشویی......................................................................................................................... 25
2-3- نظریه های در مورد ازدواج.................................................................................................... 26
3-3- نظام خویشاوندی...................................................................................................................... 28
4-3- انتخاب همسر .......................................................................................................................... 31
5-3- شکل های مبادله...................................................................................................................... 32
6-3- شکل های خاص ازدواج.......................................................................................................... 34
7-3- روابط جنسی پیرازناشویی..................................................................................................... 35
8-3- ممنوعیت ازدواج با محارم..................................................................................................... 35
9-3- برون همسری............................................................................................................................ 35
10-3- درون همسری........................................................................................................................ 38
فهرست مطالب
عنوان صفحه
11-3- قومیت و الگوهای قومیت در ایران................................................................................... 40
12-3- ازدواج در کشورهای جهان................................................................................................. 41
13-3- ازدواج در ایران...................................................................................................................... 42
14-3- ازدواج در ادیان و مذاهب.................................................................................................... 45
15-3- اهداف زناشویی...................................................................................................................... 47
16-3- همسر گزینی.......................................................................................................................... 48
17-3- پیوند با سنن.......................................................................................................................... 48
18-3- همسان همسری..................................................................................................................... 49
19-3- خانواده .................................................................................................................................... 52
فصل چهارم
1-4- آغاز کار سلسله قاجاریه.......................................................................................................... 57
2-4- نسب و گروه های قومی قاجاریه.......................................................................................... 57
3-4- پادشاهان قاجاریه...................................................................................................................... 58
4-4- ازدواج در دوره قاجاریه........................................................................................................... 62
5-4- ازدواج پادشاهان در دوره قاجاریه ....................................................................................... 62
علل اجتماعی حرمسرا سازی............................................................................................................ 63
6-4- مشخصات حرمسرای پادشاهی.............................................................................................. 63
7-4- ازدواج در میان مردم............................................................................................................... 67
8-4- اقلیت های مذهبی................................................................................................................... 70
فهرست مطالب
عنوان صفحه
9-4- ازدواج در قشرهای مختلف.................................................................................................... 70
10-4- طلاق و وضع بیوه زنان........................................................................................................ 76
11-4- شیوه مجازات زنان بدکاره در دوره قاجار....................................................................... 76
12-4- زن عصر قاجار در خانه و جامعه....................................................................................... 77
13-4- وضع اجتماعی زنان ............................................................................................................ 79
14-4- مدارس دختران..................................................................................................................... 82
15-4- انقراض سلسله قاجاریه........................................................................................................ 83
فصل پنجم:
1-5- آغاز عصر پهلوی....................................................................................................................... 86
2-5- شاهان عصر پهلوی................................................................................................................... 86
3-5- ازدواج در عصر پهلوی............................................................................................................. 88
ازدواج پادشاهان و شاهزادگان در عصر پهلوی.............................................................................. 88
4-5- اقدامات مهم رضاشاه............................................................................................................... 98
5-5- قشربندی جامعه در دوره پهلوی.......................................................................................... 100
6-5- ازدواج در قشرهای مختلف مردم......................................................................................... 100
7-5- انقراض عصر پهلوی.................................................................................................................. 103
8-5- ممنوعیت در ازدواجها............................................................................................................. 103
9-5- مراحل و شرایط ازدواج.......................................................................................................... 105
10-5- شرایط مهم در ازدواج.......................................................................................................... 106
فهرست مطالب
عنوان صفحه
11-5- مندرجات سند ازدواج ........................................................................................................ 108
12-5- مهر یا صداق........................................................................................................................... 109
13-5- جهیزیه..................................................................................................................................... 110
14-5- شرایط صحت نکاح............................................................................................................... 110
15-4- شرایط عاقد............................................................................................................................ 110
16-5- فواید ازدواج............................................................................................................................ 110
فصل ششم:
1-6- آمار ازدواج در ایران................................................................................................................. 113
2-6- عوامل جسمی در سن ازدواج............................................................................................... 115
3-6- عوامل روانی در سن ازدواج................................................................................................... 115
4-6- عوامل اجتماعی –فرهنگی در سن ازدواج........................................................................ 115
5-6- انتخاب همسر............................................................................................................................ 116
6-6- عوامل اقتصادی و اجتماعی................................................................................................... 120
7-6- اشتغال......................................................................................................................................... 121
8-6- تفاوت آمار جمعیت در شهر وروستا.................................................................................... 122
9-6- ازدواج موقت.............................................................................................................................. 122
10-6- تعریف ازدواج موقت............................................................................................................. 123
11-6- عوامل مهم ازدواج موقت در ایران.................................................................................... 124
12-6- تعدد زوج................................................................................................................................. 124
فهرست مطالب
عنوان صفحه
نتیجه گیری ......................................................................................................................................... 127
منابع........................................................................................................................................................ 129
چکیده
ازدواج نهادی است که از آن طریق مرد و زن و با هم پیمان زناشوئی میبندند.
یکی از مهمترین تغییرات اجتماعی اساسی که در طول تاریخ گذشته از دوره قاجاریه در ایران رخ داده تحولات مربوط به ازدواج و تشکیل خانواده است. این تغییرات شامل تحول در شکل و سن ازدواج، نوع خانواده و ... و عوامل مؤثر بر آن است.
تعداد زوجات به دلایلی از جمله مشکلات اقتصادی و تغییر نگرشها رو به کاهش است و شیوه همسرگزینی به دلیل تغییر در مفهوم ازدواج دچار تحولات بزرگی شده است در حال حاضر اکثر ازدواجها بدون دخالت مستقیم والدین و براساس عشق و علاقه انجام میگیرد. تأخیر در سن ازدواج یکی از مهمترین ابعاد دگرگونی پدیده ازدواج بوده است. میزان تجرد قطعی بالا رفته و از عمومیت ازدواج به ویژه در سنین پائین کاسته شده است. در اثر این تحولات پیش رسی ازدواج که سابقاً در ایران مرسوم بود و همچنین ازدواجهای فامیلی به میزان قابل ملاحظهای کاهش یافته است.
روند تحولات سن ازدواج در جامعه و روابط آن با تحولات اقتصادی اجتماعی و فرهنگی مرتبط است در کشور ایران الگوی ازدواج از شکل سنتی به مدرن تغییر کرده است.
واژگان کلیدی :
قاجاریه Qajariyye) ) : با افول سلسله زندیه، طایفه قاجاریه زمام امورایران را به دست گرفتند . قاجاریه طایفه ای از نژاد مغول و دودمان ترکمان است.
ازدواج
ازدواج عرف یا نهادی است که از طریق آن مرد وزن برای شرکت دائم در زندگی به هم می پیوندند. ازدواج خود مبنای خانواده است و تحت شرایط آن، مردوزن در اجتماع به طور قانونی می توانندفرزند یا فرزندانی داشته باشند.
ایران
کشوری است در قاره آسیا با مساحتی حدود 1648000 کیلومترمربع در نیمکره شمالی ازسطح کره زمین بین 25 تا 45 درجه عرض شمالی از خط استوا وبین 64 و 5/63 درجه طول شرقی از نیمروز گرینویچ است وپایتخت آن تهران است.
مردم شناسی Ethnologie
تحلیل مدارک و نتیجه گیری از تحقیقات مردم نگاری است به منظور شناخت منشا و برخورد اشاعه و تغییر فرهنگ هاست .
سیر تحول
علوم اجتماعی عبارت از این است که زندگی بشر تابع نظام ثابتی است که براساس وبه موازات پیشرفت جامعه تکامل می یابد.
مقدمه:
ازدواج پیوندی است که بین زنان و مردان صورت میگیرد و یکی از مهمترین پدیدههای اجتماعی است ولی شکل و نوع ازدواج در بین مردم متفاوت است و هر فردی هدفش از ازدواج، دلایل گوناگونی دارد البته عوامل گوناگونی دست در دست هم میدهند که شخص بتواند تعیینکننده ازدواجش باشد عوامل گوناگون سبب این عامل میشود؛ عواملی چون اقتصادی- فرهنگی- اجتماعی- سیاسی. کلودی اشتروس معتقد است که ازدواج برخوردی است دراماتیک بین فرهنگ و طبیعت یا میان قواعد اجتماعی جنسی.
ازدواج در دورههای مختلف گاه مثبت و گاهی منفی بوده و آثار این ازدواجها بر جامعه و ساختار آن تأثیر گذاشته هر چه زمان جلو میرود آگاهی و علم مردم بالا میرود سبب بروز تغییرات در زمینه ازدواج میشود زیرا همانطور که میدانیم این مسئله باعث میشود که افراد همانند گذشتگان خود در زمینه ازدواج رفتار نکنند. در گذشته مردم برحسب توانایی و امکانات خود با چند زن ازدواج میکردند ولی با گذشت زمان گاهی به تجرد قطعی میرسد.
مطالعات مربوط به ازدواج در ایران نشان میدهد تغییرات و تحولات زیادی در تمام زمینههای ازدواج صورت گرفته که این تحقیق به شناسایی عوامل مختلف در این زمینه میپردازد.